تپه زیویه ، سقز

این تپه كه در اصل قعله‌ای بود، در فاصله 42 كیلومتری شمال شرقی سقز واقع شده است. در سال 1325، شخصی به نام ایوب رنبو با امتیاز رسمی حفاری زیویه را شروع كرد و طبق مندرجات كتاب «دوران بی‌خبری», ایوب رنبو با همیاری اسداللّه نامی گنجینه‌های زیویه را غارت كرد. طی دوازده سال حفاری در زیویه علاوه بر شش قبر از پادشاهان و امرای ماد، ساختمان سه طبقه زیبا و باستانی زیویه را كه از شاهكارهای معماری عهد باستان بود در هم ریخته و از بیخ و بن كندند. بدون شك ساختمان باشكوه و سه طبقه زیویه یكی از عجائب معماری باستان بود كه با استحكامی بی‌نظیر بر بالای كوه و بر روی غار وسیع و تماشایی زیویه كه ارتفاع آن از سطح دریا 1835 متر است، بنا شده بود. هیچ بیننده‌ای با معیار عقلی خود نمی‌تواند باور كند در سه هزار سال قبل در چنین ارتفاعی ساختمانی با چنین شكوه و عظمتی ساخته شده باشد. ساختمان سه طبقه زیویه از روی شواهد غیرقابل انكار همان ساختمانی است كه بنا به نوشته «هرودوت» مادها از روی رضا و رغبت برای «دیوكو» ساختند و در واقع این ساختمان مركز اولین دادگستری ایران باستان بوده است. دیوارهای بنا با سنگ‌های مخصوص تراشیده شده و دیوار خشتی بر روی پی‌ها با مقیاس‌های دقیق هندسی و معادلات ریاضی ساخته شده بود. قطر دیوارهای ساختمان چندین برابر قطر دیوار ساختمان‌های كلنگی امروز و پنهای آن بیش‌تر از دو متر است. ساختمان سه طبقه به شكل ساختمان‌های مهندسی‌ساز امروزی است و دارای پنجره و راهروهای متعدد و خیلی بزرگ، ایوان یا بالكنی زیبا و جالب، دوازده سر ستون سنگی با چند ستون سنگی، و دو دروازه سنگی حجاری شده بسیار بزرگ بوده است.
طبق شواهد و قرائن موجود با استفاده از خاصیت ظروف مرتبطه، ساختمان از آب لوله‌كشی استفاده می‌كرد و آب لازم از چشمه‌ای كه بر بالای كوهی در جوار كوه زیویه است تأمین می‌شده است.