مسؤولان به اندازه کافی حمایت نمی کنند

قرار گرفتن چوبهای رنگارنگ در کنار هم نقشهایی را ایجاد می کند که هر بیننده ای را محو خود می کند. وقتی به درختان نگاه می کنی، گمان نمی کنی که رنگ چوب آنها مانند برگ و میوه آنها با هم فرق کند.
معرق بر روی چوب از هنرهایی است که در آن هنرمند با استفاده از تفاوت رنگ چوبها نقش ماندگار بر صفحه چوبی می زند به گونه ای که اتحاد چوبها نمایش رنگها را به منصه ظهور می رساند.
قدمت این هنر به چند هزار سال قبل می رسد و امروز همچنان استادان معرق کار، «چوب» این ماده اولیه قدیمی را دستمایه خلاقیت قرار می دهند.
استاد حسین پهلوان مقدم از جمله استادان این هنر زیباست که با تحقیق در زمینه کاری خود علاوه بر ابداع روشهای نوین معرق کاری بر روی چوب با پیوند آن با هنرهای اسلامی، فعالیتهای چشمگیری را در این حوزه انجام داده است.
ساخت بزرگترین اثر معرق جهان بوسیله ۴۰۰ هزار قطعه چوب با عنوان ضامن آهو، ساخت بزرگترین اثر رئال از چهره استاد شهید مطهری، خلق اولین تابلو معرق تلفیقی سنگ و چوب از تمثال حضرت علی(ع)، تدوین و ثبت استاندارد بین المللی چوب، ابداع سبک آموزش به نابینایان برای اولین بار در جهان، تدوین و تألیف اولین دایرةالمعارف چوبهای ایران، تزریق رنگهای طبیعی چوبها به یکدیگر، ابداع سبک گره چینی تلفیقی و ثبت بین المللی آن تنها بخشی از فعالیتهای استاد پهلوان مقدم است.
وی در حال حاضر احداث «نمایشگاه بزرگ عاشورا» را به همراه گروهی ۳۰ نفره در دستور کار دارد. به منظور آشنایی بیشتر با هنر «معرق کاری» و فعالیتهای این هنرمند ساعتی با او همکلام شدیم؛ با ما همراه باشید.
▪ استاد، در خصوص سابقه هنر معرق و فعالیت خودتان در این زمینه توضیح دهید؟
ـ معرق هنری است با قدمت چند هزار ساله که آثار و بقایای این هنر در تخت جمشید به دست آمده است، ولی طبق شواهد موجود این هنر در دوران صفویه به بازارها آمد و جامعه ایرانی با آن آشنا شد.
با این حال هنر معرق در خراسان هنوز نوجوان است و سابقه چندانی ندارد.
من هنر معرق را از کودکی و در کنار پدرم استاد جواد پهلوان مقدم آموختم و اولین تصویری که با چوب کار کردم «مه کار» استاد فرشچیان بود که پس از آن با سبک ابداعی خودم که همان «گره چینی تلفیقی» بود کارهایی را انجام دادم.
▪ با توجه به سابقه چند ساله تان در بحث معرق کاری، آیا با مشکلاتی مواجه بوده اید؟
ـ مشکلات پیش روی معرق به مرور زمان ایجاد شده و متأسفانه در خصوص این هنر، اصل شایسته سالاری مد نظر قرار نگرفته است.
با توجه به این بی تدبیری ها، امروز بسیاری از معرق کاران، درختان و چوبها را نمی شناسند و در برخی تابلوهای معرق به دلیل اینکه زنده بودن چوب در نظر گرفته نمی شود، تابلوها بی روح بوده و مخاطب را جذب نمی کنند.
▪ چگونه معرق کاران بدون شناخت چوب آثاری را خلق می کنند؟
ـ با وجود قدمت هنر معرق چوب و ساخت تابلوهای زیاد، تعداد آثار هنری معرق سالمی که در موزه ها هستند، انگشت شمارند و اکثریت تابلوها ترک خورده هستند. این امر به دلیل عدم شناخت معرق کاران از چوب و خواص آن اتفاق می افتد.
▪ لطفاً در خصوص نمایشگاه بزرگ عاشورا و اینکه با چه هدفی این کار را شروع کرده اید توضیح بفرمایید.
ـ این آخرین تیر ترکشم است. این کار را با دو هدف آغاز کرده ام. مقام معظم رهبری فرمودند، هر تفکری مادامی که با هنر آمیخته نشود، در تاریخ ثبت نمی گردد و من خواستم تفکرم را در تاریخ ثبت کنم و به همین دلیل از هنر معرق استفاده کردم. دیگر اینکه خواستم تابلوی هنری زیبایی از شکوه اسلامی را برای اهل هنر به یادگار بگذارم.
بنابراین قبل از شروع کار نمایشگاه بزرگ کربلا با دعوت از محققان اسلامی، تحقیقات مختلفی را آغاز کردیم و اکنون گروهی ۳۰ نفره کار اجرایی آن را بر عهده دارند.
▪ در خصوص مشخصات فیزیکی نمایشگاه و آنچه قرار است باشد، توضیح دهید.
ـ گروه تحقیق، در مرحله اول اقدام به شناسایی اصحاب امام حسین(ع) و همراهان ایشان درتاسوعا و عاشورا گردآوری و آنچه آنان در این دو روز گفته اند، نموده است.
سپس شناسنامه ای از این گفته ها تهیه شده و قرار است در قالب هزار تابلوی معرق با خطوط طلا کار شود.
هدف از این کار، این است که مخاطب بتواند خود را در حال و هوای صحرای کربلا احساس کند و گفته های یاران امام حسین(ع) را که سراسر درس و عبرت است به صورت ملموس ببینند.
در کنار این تابلوها، چهار تا پنج اثر هنری منحصر به فرد نیز به نمایش در خواهد آمد که اولین اثر بزرگترین تندیس چوبی جهان با نمای «علی ولی ا...» است که تا شب ولادت حضرت علی(ع) آماده می شود.
همچنین بزرگترین تصویر رئالیسم جهان از چهره یکی از نزدیکان امام حسین(ع) و بزرگترین تابلوی خط جهان که آثار استادان فرشچیان و قائم مقامی است که خطوط تابلوها کار این دو استاد است.
▪ به منظور غنای بیشتر و به روز شدن نمایشگاه چه برنامه ای در نظر گرفته اید؟
ـ امیدوارم مردم همکاری لازم را انجام دهند. همچنین قرار است بزرگترین کتابخانه از کتابهای مربوط به امام حسین(ع) با عنوان کتابخانه حسینی جمع آوری و در معرض دید عموم قرار گیرد.
در این کتابخانه، کتابها به شیوه موضوعی در کنار هم قرار خواهند گرفت و برای مجهز شدن آن به کمک مسؤولان و مردم نیازمندیم.
▪ مجموعه نمایشگاه کربلا چه زمانی به اتمام می رسد و برآورد هزینه ای آن چقدر است؟
ـ طبق برنامه ریزی انجام شده تکمیل نمایشگاه پنج سال طول می کشد(با فعالیت گروه ۳۰نفره) که در حدود ۵۰۰ میلیون تومان هزینه خواهد داشت و خوشبختانه این نمایشگاه تاکنون برای ۱۰۰ نفر اشتغال مستقیم و غیرمستقیم ایجاد کرده است.
▪ و سخن پایانی...
ـ با توجه به اهمیت و عظمت موضوع نمایشگاه کربلا، بدون شک رسیدن به هدف نهایی، به تنهایی و فقط با تلاش گروه ۳۰ نفره ما ممکن نیست و تکمیل نمایشگاه نیازمند توجه و راهنمایی اندیشمندان و محققان و همچنین همیاری و همراهی مسؤولان می باشد که امیدواریم ما را در این مسیر تنها نگذارند.

ماهان صفایی

منبع : روزنامه قدس