۴ اردیبهشت ـ ۲۴ آوریل ـ نشست محرمانه دیپلمات های آمریکا در تهران در ۱۳۵۲ و نتایج آن

۲۳ آوریل ۱۹۷۳ (سوم اردیبهشت ۱۳۵۲) دیپلماتهای ارشد آمریكا در كشورهای خاورمیانه و آسیای جنوبی نشست مهم و محرمانه ای را در تهران آغاز كرده بودند تا وضعیت این كشورها را بررسی و سیاست های آمریكا را در این دو منطقه مهم و حساس مورد ارزیابی و در صورت لزوم تجدید نظر قراردهند.
این نشست در ساختمان سفارت آمریكا در تهران (خیابان تخت جمشید ـ طالقانی) تشكیل شده بود و گزارش شده بود كه در اطراف ساختمان دستگاههایی تعبیه كرده بودند تا روس ها نتوانند مذاكران نشست را استراق سمع كنند.
این نشست در پی تهدید اعراب به قطع صدور نفت خود، در صورت تعرض نظامی تازه ای از جانب اسرائیل تشكیل شده بود. اسرائیل در آوریل ۱۹۷۳ دست به چند حمله هوایی به كشورهای عربی مجاور خود زده بود و تفسیرهای رسانه ها حكایت از ازسرگیری تعرض تازه ای نظیر جنگ شش روزه دهه ۱۹۶۰ می كرد. به علاوه، دولت واشنگتن از نفوذ روزافزون و وسیع مسكو در عراق، سوریه، یمن و سومالی و نفوذ چین در پاكستان سخت نگران شده بود. همچنین به نظر می رسید كه دولت تهران برغم دوستی نزدیك و شخصی شاه با نیكسون (رئیس جمهور وقت آمریكا)، سیاست خود را نسبت به مسكو تعدیل كرده و بر حجم مبادلات و از جمله خریدهای نظامی افزوده است. آمریكاییان همچنین از بسط فعالیت مسلحانه چپها در ایران و به ویژه در تهران نگران بودند.
با این كه گزارش های مربوط به این نشست بسیار مختصر و در حد رفت و آمد دیپلماتها بود، مفسران روزنامه های اروپا سخن از نگرانی آمریكا در قلمرو امپراتوری باستانی پارسها به میان آورده بودند زیرا كه ماموریت دیپلمات های شركت كننده در نشست محرمانه تهران، در ممالكی بود كه در عهد باستان، امپراتوری ایران را تشكیل می دادند. سه دهه پس از برگزاری این نشست معلوم شد كه موضوع استقرار آمریكا در منطقه خلیج فارس (سعودی و شیخ نشین ها)، بی طرف ساختن یمن و توجه هرچه بیشتر به عراق و افغانستان و نزدیك ساختن هند و پاكستان جهت دور ساختن هند از مسكو و پاكستان از چین مطرح بوده است.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز