رنگرزی با بهره گیری از مواد طبیعی

قالیبافی یکی از صنایع دستی منطقه خراسان جنوبی می باشد و خامه مورد نیاز قالیبافان احتیاج به رنگرزی دارد تا جوابگوی تولید قالی باشد، هنر و صنعت رنگرزی هم پای قالی بافی در این منطقه رواج داشته است.استادان رنگرزی از مواد رنگی سنتی چون پوست گردو، برگ مو، روناس، پوست انار، زعفران، توت سیاه، کاه، گندل، سماق، گلرنگ، آلبالو، اسپرگ و رنگ های خمی از قبیل نیل برای رنگرزی استفاده می کنند.رنگ های شتری، بیدمشکی (قهوه ای) هلی، کرم، نخودی، لاکی، صورتی، پیازی، نارنجی، سنجدی، کبود، سورمه ای، آسمانی، گل اناری از انواع رنگ های مورد استفاده در این کار است.
● کارگاه رنگرزی
به طور معمول یک ردیف پاتیل (خم رنگرزی) در دیوار کارگاه تعبیه شده که بسته به نوع رنگ کاربردی، پاتیل از چدن یا مس ساخته شده اند و زیر هر کدام اجاقی قرار دارد.ابتدا با فرو بردن الیاف در محلول قلیاب و آب گرم، چربی طبیعی الیاف را می گیرند که به آن قلیاب کردن می گویند.کلاف های پشم قلیاب شده را به خمره رنگ برده و آن را می جوشانند و بسته به تیرگی و روشنی رنگ مدت زمان جوشاندن را تنظیم می کنند.در تمام مدت الیاف را با چوب، زیر آب می گردانند.میله چوبی محکمی درون دیوار بالای خمره ها قرار دارد.کلاف ها را روی این میله پهن می کنند تا آب آن فرو چکد و الیاف هوا بخورد و از آن جا کلاف ها را به حیاطی می برند و روی تیرهای ضخیم آویزان می کنند تا خشک شود.اینکار را آفتاب دادن می گویند.

معاونت هنرهای سنتی و صنایع دستی- سازمان میراث فرهنگی خراسان جنوبی

منبع : روزنامه خراسان