احمد بن عبدالله /عبیدالله / بن احمد بن اسحاق بن موسی بن مهران ابونعیم اصفهانی

جنسیت: مرد
تولد و وفات: (۳۳۴ -۳۳۶-۴۳۰) قمری
محل تولد: ایران - اصفهان - اصفهان
شهرت علمی و فرهنگی: محدث و عارف و مورخ
معروف به حافظ اصفهانی و حافظ دنیا. به گفتهٔ صاحب "ریاض‌العلماء" ابونعیم نیای بزرگ علامهٔ مجلسی است و وی فقه و تصوف را با حدیث توأم ساخت. در خاندانی ایرانی‌نژاد در اصفهان متولد شد. در مذهب او اختلاف است. بعضی او را اهل سنهٔ می‌دانند ولی یک گمان بر این است که از شدهٔ تقیه حاکم بر زمان تشیع خود را از مخالفین مذهب کتمان کرده است. ابونعیم در هشت‌سالگی رسماً شروع به استماع حدیث از محدثان معروف اصفهان کرد. و از پدرش و ابوالقاسم طبرانی و ابن فارس و ابن مقری حدیث شنید. پدرش که از بزرگان علما و محدثان بود برای وی از علماء شهرهای دیگر درخواست اجازهٔ روایت کرد. خیثمهٔ بن‌سلیمان از شام و ابوالعباس اصم از نیشابور و عبدالله بن عمر از واسط و ابوسهل قطان از بغداد و ابوبکر سنی از دینور به او اجازه حدیث دادند. وی از سال ۳۵۶ق برای تکمیل تحصیلات به خراسان ، خوزستان ، عراق و حجاز سفر کرد و استادان بسیار دید و از ابواحمد حاکم و ابن حمدان و ابوعبدالرحمان سلمی در نیشابور و از ابوزرعه استرآبادی در استرآباد و از محمدبن احمد غطریفی در گرگان و از محمدبن احمدبن سختویه در شوشتر و دیگران حدیث شنید. در مورد وی گفته‌اند: که بیش از چهارصدوسی عالم حدیث به او اجازهٔ روایت دادند که برای بعضی از آنان وی تنها راوی شناخته شده است. از جمله آثارش: "منقبهٔ‌ المطهرین و مرتبهٔ الطیبین"؛ "مانزل من‌القرآن فی امیرالمؤمنین (ع)"؛ "حلیهٔ‌الاولیاء و طبقات‌الاصفیا"؛ "تاریخ اصفهان" یا "ذکر اخبار اصفهان" در دو مجلد که در ۱۹۳۱م در لیدن چاپ شد؛ "المستخرج علی الصحیحین"؛ "دلائل‌النبوهٔ" ، در سیره پیامبر (ص)؛ "معرفهٔ الصحابهٔ"؛ "تاریخ بلد"؛ "فضایل الصحابهٔ"؛ "النفاق"؛ "علوم‌الحدیث"؛ "طب‌النبی"؛ "کتاب الطب"؛ یا "الشفا فی‌الطب"؛ "الاربعین" یا "کتاب‌المهدی" ، در حالات حضرت مهدی (عج)؛ "مختصر‌الاستیعاب"؛ "ریاضهٔ المتعلم"؛ "معجم‌الشیوخ"؛ "حرمهٔ المساجد".

منبع : مطالب ارسالی