دوشنبه, ۱۰ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 29 April, 2024
مجله ویستا

نخستین روزی که استعمار غرب پا به تنگه هرمز گذاشت (در این روز ۱۴ اکتبر)


۱۴ اكتبر سال ۱۵۱۵ دریاسالار پرتغالی آلفونس دا آلبوكركی (آلبوكرك) در آن زمان كه ایران فاقد قدرت دریایی بود (زمان شاه اسماعیل صفوی) با كشتی توپدار و نیروی تفنگدار وارد تنگه هرمز شد و بعدا جزایر استراتژیك آن ناحیه را تصرف كرد. تنگه هرمز دروازه خلیج فارس است، خلیجی كه ۹۷۰كیلومتر طول دارد. آلبوكرك نخسین نظامی غرب بود كه از راه دریا به خلیج فارس تجاوز مسلحانه كرده است. وی در عین حال نخستین دریا نورد غرب است كه به اهمیت استراتژیك خلیج فارس به عنوان بازوی اقیانوس هند پی برده بود. آلبوكرك كه از ده سال پیش از آن به تصرف سرزمین های مشرق زمین دست زده بود به خوبی می دانست كه پرتغال یك میلیون و پانصد هزار نفری نمی تواند در همه مناطق متصرفه مهاجرنشین تاسیس كند؛ بنابراین كوشش داشت كه با بكارگیری بومیان هر محل، اقتدار پرتغال را براین مناطق برقرار سازد و حفظ كند.
آلبوكرك آغازگر تجاوزی شد كه هنوز ادامه دارد و قدرت های غرب بدون این كه حقی داشته باشند در آبهای كشور های دور دست مداخله می كنند و نام این مداخله را كه بارها به برخورد نظامی انجامیده است «حفظ منافع حیاتی!» خود نام نهاده اند.
آلبوكرك پس از بازگشت از منطقه هرمز به پایگاه اصلی و دائمی اش در گوای هند با حكم عزل خود كه از پرتغال ارسال شده بود رو به رو شد و از فرط اندوه ۱۶ دسامبر سال ۱۵۱۵ دق كرد و درگذشت!.
بادرگذشت آلبوكرك، مسئله اشغال ناحیه هرمز حل نشد. بعدا شاه عباس با كمك انگلیسی ها ــ رقبای پرتغال ــ ناحیه را پس گرفت، ولی همین اتحاد او با انگلیسی ها باعث گسترش نفوذ و بعدا سلطه آنان بر منطقه خلیج فارس و امضای پیمان «تروشیل» در ۱۸۲۰ با شیوخ امارات هفتگانه شد و سلطه خود را رسمیت داد كه آثار آن هنوز زدوده نشده است. انگلیسی ها به همین دلیل، تا نیمه دهه ۱۹۳۰ تلاش بسیار كردند كه ایران دارای نیروی دریایی موثر نشود و ....
منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز


همچنین مشاهده کنید