شنبه, ۸ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 27 April, 2024
مجله ویستا

۲۶ دی ـ ۱۶ ژانویه ـ شاه رفت


۲۶ دی ـ ۱۶ ژانویه ـ شاه رفت
شانزدهم ژانویه سال ۱۹۷۹ (۲۶دی ماه ۱۳۵۷ ) شاه و خانواده اش ایران را ترک کردند، رفتی كه بازگشت نداشت. از آن پس دوران آوارگی شاه كه از تهران به مصر رفته بود تا پایان عمرادامه یافت. شاه در دوران آوارگی در كشورهای مختلف و در سایه ترس از ترور و یا دستگیری و تحویل داده شدن به ایران برای محاكمه بسر می برد و سرانجام در تابستان ۱۳۵۹ بر اثر بیماری سرطان در یك بیمارستان نظامی مصر درگذشت و در قاهره مدفون شد.
غلامحسین صالحیار سردبیر وقت روزنامه اطلاعات اندكی پس از خروج شاه از تهران این روزنامه را با این تیتر سراسری : «شاه رفت» كه از پیش آماده شده بود منتشر ساخت و روزنامه تا ساعت هشت شب تجدید چاپ می شد و هر نسخه یك تومانی آن تا پنجاه تومان به فروش می رسید . در آن روز كه هنوز ارتش ، پلیس و ساواك به وضعیت سابق باقی بودند و دولت منصوب از سوی شاه قدرت را به دست داشت و بیم از آن بود كه ارتش با كودتا زمام امور را به دست گیرد و شاه را باز گرداند، زدن چنین تیتری یك ریسك بزرگ بود و جرات، دلاوری و از جان گذشتگی زیاد لازم داشت.
در آن زمان حسین شمس ایلی و علی باستانی دو معاون سردبیری اطلاعات بودند. علی باستانی کمتر از دو ماه پس از پیروزی انقلاب، از روزنامه اطلاعات اخراج شد و بعدا هم مدتی را در بازداشت گذرانید. وی پس از اخراج شدن از روزنامه اطلاعات، خود را خانه نشین ساخت و به روزنامه نگاری بازنگشت. علی باستانی از سال ۱۳۳۶ خورشیدی در روزنامه اطلاعات بکار نوشتن پرداخته بود و سالها معاون سردبیر بود. حسین شمس که به مدت ۱۴ سال معاون اول روزنامه اطلاعات بود در بهار ۱۳۵۹ همانند دیگر اعضای تحریریه از کار اخراج گردید ولی چند سال بعد به دنیای روزنامه نگاری باز گشت. وی یکی از روزنامه نگاران ماهر و حرفه ای وطن بشمار می آید.
در آن زمان در ایران هنوز كار حروفچینی به صورت سربی (لاینو تایپ) انجام می گرفت و تهیه حروف و قرار دادن آنها در قالب فولادین صفحه سازی و سپس زیر پرس قرار دادن و به صورت صفحه استوانه ای شكل فلزی در آوردن و به ماشین چاپ بستن وقت گیر بود و صالحیار كه رفتن شاه را از چند روز پیش از آن پیش بینی كرده بود تهیه این تیتر فوق العاده درشت را به استاد عباس مژده بخش مدیر صفحات سفارش داده بود. صالحیار برای قبولاندن این تیتر به شورای دبیران روزنامه استدلال كرد كه هدف از نوشتن این دو كلمه به این درشتی این است كه نظامیان پایین دست اطمینان حاصل كنند كه شاه باز نخواهد گشت و لذا با در نظر گرفتن عواقب كار، از تیر اندازی به مردم خودداری كنند و هدف عمده او جلوگیری و دست كم كاهش قتل ایرانی به دست ایرانی است.
باوجود این استدلال، وی برای جلوگیری از مخالفت احتمالی بعضی دبیران تحریریه مجبور شد نهیب بزند. صالحیار ۱۹ آذر ۱۳۸۲ پس از ۲۴ سال خانه نشستن فوت شد بدون این كه از این كار او كه كاهش خونریزی و تخریب و كاستن از فاصله انقلاب تا پیروزی بود سخنی به میان آید، حتی پس از مرگش.
منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز


همچنین مشاهده کنید