۳۱ اردیبهشت ـ ۲۱ می ـ پیشنهاد تقسیم ایران از سوی داماد چرچیل، و این بار در عصر سازمان ملل!

۲۱ ماه مه ۱۹۵۲ (اردیبهشت ۱۳۳۱و ۱۴ ماه پس از ملی شدن نفت ایران) دانكن سندز (ساندز) سیاستمدار، دولتمرد انگلیسی و داماد وینستون چرچیل نخست وزیر وقت پیشنهاد كرد كه آسانترین راه حل مسئله ای به نام «ایران» كه به وجود آمده است این است كه ایران باردیگر میان دولتهای لندن و مسكو قسمت شود!. وی كه در پارلمان انگلستان سخن می گفت، اضافه كرده بود: «محاصره اقتصادی ایران موثر واقع نخواهد شد. مروری بر تاریخ ایران نشان می دهد كه چگونه ایرانیان یاد گرفته اند كه در جریان سختی ها خود را با هر وضعیت روز تطبیق و بدون خم آوردن به ابرو به زندگانی عادی ادامه دهند. آنان بدون صادرات و واردات هم می توانند دوام یابند؛ به همان گونه كه در یك سال اخیر (سال ۱۹۵۱) زندگانی عادی خود را ادامه دادند و به گزارش روزنامه نگارانی كه از ایران دیدار كرده اند سرزنده و مبارزطلب هم شده اند. بنابراین، به زانو در آمدن دولت ایران از راه محاصره اقتصادی و انزوای سیاسی، تصوری بیهوده است. تبلیغ رسانه ای بر ضد دولت ایران (دولت مصدق)، با هدف تغییر تفكر مردم نسبت به آن نیز سودی ندارد، زیرا كه اولا این تبلیغات به گوش عوام الناس ایران كه شیفته سخنان دكتر مصدق شده است نمی رسد و ثانیا، طبقه متوسط ایران كه تبلیغات ما را می شنود و یا می خواند ذاتا متمایل به ناسیونالیسم ایرانی است و سخنی جز به سود وطن به گوشش فرو نمی رود.».
سندز افزوده بود: «مشاهده درهم شكسته شدن ناسیونالیسم ایرانی؛ آرزوی مشترك ما (غرب) و شوروی است و آسانترین راه وصول به آن، مذاكره با مسكو برای تقسیم مجدد ایران، میان ما دو دولت به دو منطقه نفوذ است، تقریبا با همان فرمول ۱۹۰۷(قرارداد سن پترز بورگ) و یا هر شكلی دیگر».
وی تاكید كرده بود كه اگر به ناسیونالیسم ایرانی فرصت ادامه حیات داده شود، فردا از یك سوی در صدد احیاء ایرانزمین بر خواهد آمد و به استناد اطلس جغرافیای تاریخی ادعای ارضی نسبت به چندین كشور خواهد كرد و از سوی دیگر به حمایت شیعیان در كشورهای عربی برخواهد خاست كه برای غرب و شوروی، هردو، درد سری بزرگ و پایان ناپذیر خواهد بود.
دانكن سندز گفته بود كه باید از فرصت جنگ كره (گرفتاری آمریكا و چین - آمریكا در آن زمان رقابت با انگلستان بر سر نفوذ در خاور میانه را آغاز كرده بود) برای رسیدن به آن هدف استفاده كنیم و ....
دانكن سندز (سندیز - ساندز) شوهر دیانا دختر چرچیل سالها نماینده پارلمان و وزیر وزارتخانه هایی از جمله دفاع، مستعمرات، ساپلای (تداركات) و خانه سازی بود. وی بود كه اعلام كرد عصر هواپیماهای شكاری و بمب افكن به پایان رسیده و باید روی موشك سازی تمركز كرد و چون «قدرت» از این پس ناشی از تسلیحات اتمی است، باید پا به پای آمریكا و شوروی بمب اتمی ساخت كه دست كم سلاحی بازدارنده است و هر دو اندیشه خود را به اجراء گذارد.
دانكن در عین حال از حامیان اصلی تشكیل اتحادیه ای از اروپاییان غیر اسلاو (روسیه، لهستان، یوگوسلاوی و ...) بود تا قدرتی در برابر مسكو و واشنگتن باشد و به علاوه ممالك اروپایی وارد جنگ دیگری با خود نشوند.
برخی مطبوعات وقت تهران بعدا به این پیشنهاد داماد چرچیل اعتراض و از آن انتقاد كردند و نوشتند كه محافظه كاران انگلستان هنوز در رؤیاهای قرون ۱۸ و ۱۹ هستند و تحولات تازه جهان را درك نكرده اند. روزنامه های آمریكا نیز تفسیرهای انتقاد آمیز بر پیشنهاد «سندز» منتشر ساختند كه همین سر و صدا، توجه مورخان را جلب كرد و متن اظهارات داماد چرچیل را در تاریخ ضبط كرده اند. این مورخان اظهار نظر كرده اند كه این پیشنهاد مآلا فشار دیگری به دولت واشنگتن بود تا تسلیم خواست لندن مبنی بر براندازی دولت دكتر مصدق شود.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز