حمل‌کننده‌های مصنوعی اکسیژن یا افزاینده‌های پلاسما

اين مواد را در دو دسته افزاينده‌هاى حجم پلاسما و حمل‌کننده‌هاى مصنوعى اکسيژن طبقه‌بندى مى‌کنند.

حمل‌کننده‌هاى مصنوعى اکسيژن

حمل‌کننده‌هاى مصنوعى اکسيژن دسته‌اى از مواد شيميائى هستند که براى افزايش قابليت حمل اکسيژن اضافى در خون مورد استفاده قرار مى‌گيرند. نمونه‌هاى آنها شامل PFCs) Perflurocarbons)، حمل‌کننده‌هاى اکسيژن Hemoglobin (HBOCs) و هموگلوبين‌هاى داخل کپسول ليپوزومى (LEHs) هستند.

حمل‌کننده‌هاى مصنوعى اکسيژن زمانى به‌کار مى‌روند که خون در دسترس نيست، خطر عفونت خونى بالا است يا زمانى که فرصت کافى براى انجام Cross-match مناسب خون‌دهنده با گيرنده کافى وجود ندارد. اين فرآورده‌ها هنوز در مرحلهٔ تحقيقات و تکميل هستند و اگرچه پيشرفت‌هائى در مورد آنها صورت پذيرفته است، ولى انجام تحقيقات بيشترى لازم است تا بر سودمندى آنها در طب بالينى صحه بگذارد.

گزارش‌هائى وجود دارند که برخى ورزشکاران به قصد افزايش قابليت حمل اکسيژن در خون اقدام به مصرف آنها مى‌کنند. با اين وجود شواهد عينى براى اثبات اين ادعا وجود ندارند و از سوى ديگر هنوز اين داروها در دسترس عموم قرار ندارند.

- عوارض جانبي:

تب موقت، کاهش تعداد پلاکت‌ها و انباشت احتمالى سلول‌هاى فاگوسيتى از عوارض جانبى خاص پرفلوروکربن‌ها (PFCs) هستند و هيپرتانسيون، انقباض عروقي، آسيب کليوى و Overload آهن از عوارض جانبى HBOCs محسوب مى‌شوند.

- تشخيص:

PFCs را مى‌توان با تست تنفسى يا با انجام کروماتوگرافى گازى - طيف‌سنجى جرمى در خون شناسائى نمود.

فرض شده که حمل‌کننده‌هاى مصنوعى اکسيژن در نمونه‌هاى خون قابل تشخيص هستند. با اين وجود داده‌هاى کافى در مورد مصرف آنها توسط ورزشکاران وجود ندارد و اين حيطه مستلزم انجام تحقيقات بيشتر است.

افزاينده‌هاى حجم پلاسما (Plaasma expanders يا PEx)

اين مواد براى افزايش حجم پلاسما در خون مصرف مى‌شوند. نمونه‌هاى اين مواد عبارت از Albumex، Haemaccel و Gelofusine هستند. افزاينده‌هاى پلاسما اساساً در پزشکى براى جايگزينى مايع در موارد شوک شديد به‌کار مى‌روند و ممکن است به هنگام از دست دادن خون يا مايع در جراحى مورد استفاده واقع شوند.

برخى ورزشکاران ممکن است براى پوشاندن اثرات اريتروپويتين از PEx استفاده نمايند.

- عوارض جانبي:

شامل واکنش‌هاى آلرژيک و شوک آنافيلاکتيک (فرم شديدى از واکنش آلرژيک عمومى که مى‌تواند به مرگ منتهى شود) هستند.

- تشخيص:

با استفاده از تکنيک‌هاى کروماتوگرافى گازى - طيف‌سنجى جرمى را مى‌توان اين مواد را در ادرار شناسائى نمود.