جمعه, ۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 26 April, 2024
مجله ویستا

بیماری‌ ناشی‌ از تابش‌ اشعه‌ ـ radiation sickness


بیماری‌ ناشی‌ از تابش‌ اشعه‌ عوارض‌ جانبی‌ همراه‌ اشعه‌درمانی‌ جهت‌ سرطان‌ها یا آثار متعاقب‌ قرار گرفتن‌ اتفاقی‌ در معرض‌ تابش‌ اشعه‌.
ـ علایم‌ شایع‌ :
علایم‌ زیر بسته‌ به‌ مقدار اشعه‌ تابیده‌ شده‌ و محل‌ اثر اشعه‌ بسیار متغیر و اغلب‌ موقتی‌ است‌:
۱. تهوع‌، استفراغ‌ و اسهال‌.
۲. سردرد
۳. خستگی‌ وكوتاهی‌ نفس‌
۴. تندی‌ ضربان‌ قلب‌
۵. دشواری‌ بلع‌
۶. تشدید بیماری‌های‌ دندان‌ یا لثه‌
۷. ریزش‌ مو؛ سرفه‌ خشك‌
۸. التهاب‌ قلب‌ همراه‌ درد قفسه‌ سینه‌
۹. سوختگی‌، التهاب‌ یا ایجاد جوشگاه‌ بر روی‌ پوست‌
۱۰. تیرگی‌ دایمی‌ پوست‌
۱۱. نقاط‌ خونریزی‌ زیر پوستی‌ در هر جای‌ بدن‌
۱۲. كم‌خونی‌؛ ناتوانی‌ جنسی‌
۱۳. عفونت‌ قارچی‌ دهان‌ خشكی‌ دهان‌ و از دست‌ رفتن‌ حس‌ چشایی‌
ـ علل‌ بیماری:
آسیب‌ دستگاه‌ ایمنی‌ و بافت‌های‌ سالم‌ ناشی‌ از اشعه‌.
ـ عوامل‌ افزایش‌ دهنده‌ خطر:
تغذیه‌ نامطلوب‌، بیماری‌های‌ تضعیف‌ كننده‌ مقاومت‌ بدن‌.
ـ پیشگیری‌:
قبل‌ از اشعه‌درمانی‌ ناحیه‌ سر و گردن‌ ارزیابی‌ كلی‌ دهان‌ و دندان‌ جهت‌ شناسایی‌ بیماری‌های‌ احتمالی‌ دندان‌ و لثه‌ ضروری‌ است‌. استفاده‌ از رژیم‌ غذایی‌ مناسب‌ قبل‌ از اشعه‌درمانی‌ تا در هنگام‌ اشعه‌درمانی‌ وضعیت‌ تغذیه‌ای‌ در حد مطلوب‌ باشد. اگر كار شما در نزدیك‌ محل‌ اشعه‌تابی‌ است‌، نكات‌ ایمنی‌ را فرا گرفته‌ و رعایت‌ كنید.
ـ عواقب‌ مورد انتظار:
در موارد اشعه‌درمانی‌، بیشتر آثار جانبی‌ یا عوارض‌ همراه‌ آن‌، پس‌ از قطع‌ اشعه‌درمانی‌ به‌ تدریج‌ برطرف‌ می‌گردند. در موارد قرارگیری‌ اتفاقی‌ در معرض‌ اشعه‌تابی‌ اگر اشعه‌تابی‌ آن‌ قدر شدید نباشد كه‌ منجر به‌ مرگ‌ فوری‌ گردد، عوارض‌ آن‌ ممكن‌ است‌ سال‌ها باقی‌ بماند.
ـ عوارض‌ احتمالی‌:
۱. استعداد ابتلا به‌ عفونت‌ها در اثر كاهش‌ مقاومت‌ بدن‌
۲. عقیمی‌ یا نقایص‌ تولید مثلی‌ ممكن‌ است‌ رخ‌ دهد.
۳. افزایش‌ استعداد ابتلا به‌ سرطان‌ها به‌ خصوص‌ سرطان‌های‌ مغز استخوان‌ یا لوسمی‌
۴. در موارد اشعه‌درمانی‌، سایر عوارض‌ بستگی‌ به‌ ناحیه‌ تحت‌ اشعه‌تابی‌ دارد. با پیدایش‌ تجهیزات‌ اشعه‌تابی‌ مدرن‌ احتمال‌ عوارض‌ وخیم‌ بسیار كم‌ شده‌ است‌.
ـ درمان‌:
۱. بررسی‌های‌ تشخیصی‌ ممكن‌ است‌ شامل‌ آزمایش‌ هموگلوبین‌، شمارش‌ پلاكت‌ها و گلبول‌های‌ سفید خون‌، رادیوگرافی‌ ناحیه‌ تحت‌ اشعه‌درمانی‌ و شناسایی‌ و اندازه‌گیری‌ میزان‌ تماس‌ با اشعه‌ها باشد.
۲. اهداف‌ درمانی‌ عبارتند از كنترل‌ علایم‌ و پیشگیری‌ از عفونت‌ها
۳. در طی‌ اشعه‌درمانی‌، كاركنان‌ پزشكی‌ را دائماً از حال‌ عمومی‌ خود مطلع‌ سازید. گاهی‌ ممكن‌ است‌ درمان‌ جهت‌ بهتر شدن‌ حال‌ عمومی‌ شما تعدیل‌ شده‌ یا به‌ طور موقت‌ قطع‌ گردد.
۴. چنانچه‌ دچار ریزش‌ مو شدید، تا رویش‌ مجدد موها از كلاه‌گیس‌ استفاده‌ كنید.
۵. پس‌ از اشعه‌درمانی‌ تا زمانی‌ كه‌ اجازه‌ بچه‌دار شدن‌ از سوی‌ پزشك‌ صادر نشده‌ است‌ از روش‌های‌ ضدبارداری‌ مؤثر جهت‌ جلوگیری‌ از بارداری‌ استفاده‌ كنید.
۶. روان‌درمانی‌ یا مشاوره‌ با متخصص‌ مربوطه‌ جهت‌ كاهش‌ استرس‌ اشعه‌درمانی‌ ممكن‌ است‌ سودمند باشد.
۷. پیوند مغز استخوان‌ در موارد مواجهه‌ شدید با اشعه‌ها ممكن‌ است‌ توصیه‌ گردد.
ـ داروها:
۱. داروهای‌ ضد تهوع‌
۲. مسكن‌ها
۳. تزریق‌ خون‌ جهت‌ كم‌خونی‌
۴. آنتی‌بیوتیك‌ها جهت‌ مقابله‌ با عفونت‌ها
۵. داروهای‌ ضد اسهال‌
۶. داروهای‌ خواب‌آور در صورت‌ بروز مشكلات‌ خواب‌
ـ فعالیت‌:
تا حدی‌ كه‌ توان‌ جسمی‌ شما اجازه‌ می‌دهد به‌ فعالیت‌های‌ طبیعی‌ خود ادامه‌ دهید. در ین‌ فعالیت‌ها به‌ طور مكرر استراحت‌ كنید.
ـ رژیم‌ غذائی‌:
از یك‌ رژیم‌ غذایی‌ متعادل‌ استفاده‌ كنید. اگر مشكل‌ بلع‌ داشته‌ باشید ممكن‌ است‌ به‌ طور موقت‌ لازم‌ باشد تا از رژیم‌ مایعات‌ یا غذاهای‌ نرم‌ شده‌ توسط‌ مخلوط‌كن‌ استفاده‌ نمایید. تغذیه‌ وریدی‌ یا استفاده‌ از یك‌ لوله‌ معده‌ كوچك‌ جهت‌ تغذیه‌، نیز روش‌های‌ دیگری‌ هستند كه‌ می‌توان‌ از آنها تا برقراری‌ مجدد تغذیه‌ طبیعی‌ سود جست‌.
ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:
۱. اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌تان به‌ طور اتفاقی‌ در معرض‌ تابش‌ اشعه‌ قرار گرفته‌ باشید.
۲. اگر احساس‌ ناخوشی‌ در طی‌ اشعه‌درمانی‌ به‌ خصوص‌ اگرعلایم‌ غیر منتظره‌ وجود داشته‌ باشد.
۳. اگر دچار علایم جدید و غیرقابل توجیه شده اید. داروهای‌ تجویزی‌ ممكن‌ است‌ با عوارض‌ جانبی‌ همراه‌ باشند.
۴. بروز علایم‌ عفونت‌، نظیر تب‌ و لرز، درد عضلانی‌، سردرد و منگی‌ در طی‌ اشعه‌درمانی‌ یا پس‌ از آن‌ یا پس‌ از قرارگیری‌ اتفاقی‌ در معرض‌ اشعه‌تابی‌.


همچنین مشاهده کنید