ترانه‌های نوازش کودک

مضمون اين ترانه‌ها، مانند ترانه‌هاى لالائى متنوع است. در ترانه‌هاى نوازش نيز گاه آهنگ و موسيقى بر کلام غلبه دارد و گوينده يا خوانندهٔ آن، چنان مجذوب وزن و موسيقى است که به معنا توجهى ندارد.

ترانه‌هاى نوازش کودک، عرصهٔ انتقال و ايثار محبت، مهرباني، شادى قلب و روح نوازش‌دهنده به کودک هستند. ناگفته نماند، اين ترانه‌ها گاه بيانگر برخى عقده‌ها و کمبودها نيز به‌شمار مى‌روند.

نمونه ترانه‌هاى نوازش

- ترانه‌هاى نوازش کودک:

دسى دسى باباش مياد

صداى کفش پاش مياد

دسى دسى ننه‌ش مياد

با هر دو تا ممه‌ش مياد

دسى دسى عموش مياد

با جيب پر ليموش مياد

دس دسى دس دس و دس

گر به منديلشو مى‌بست

خونه قاضى ورميجِس

قاضى خنده‌ش ميگرف

باد زير دنده‌ش ميگرف

اسبتو کجا مى‌بندى

پسرک نازقندى

زير درخت نرگس

داغتو نبينم هرگز

قربونت ميرم يه وقتى

اون وقت که روى نختى

قربونت برم چه مى‌شه؟

انار طاقچه مى‌شه

مى‌افته پاره مى‌شه

آبش پياله مى‌شه

خوراک خاله مى‌شه

من قربون و من قربون

مرغ جوجه‌دار قربون

اشتر با قطار قربون

ديگ حلقه‌دار قربون

تايه با باباش قربون

خواهرشوهراش قربون

خانم خانوما ميزام

خانوم دخترا ميزام

چرا نزام يه دخترى

سوار بشم بر استرى

جلو بيفته نوکرى:

پس بروين، پيش بيائين

مادر خانوم اومده

چرا بزام يه پسرى

تا بشينم پشت درى

هى بکشم جور خرى

سوار بشم کره‌خرى

جلو بيفته مهترى

از در که تو بيام بگن:

مزوّرى، حيله‌گرى، جادوگرى

چه دخترى چه چيزى

دس مى‌کنه تو ديزى

گوشتاشو در مياره

نخوداشو جا مى‌ذاره

(نوشته‌هاى پراکنده)

- اگر بچه دختر باشد:

به کس کسونش نميدم

به همه‌ کسونش نميدم

به راه دورش نميدم

به مرد کورش نميدم

به کس ميدم که کس باشه

خوشدل و خوش‌نفس باشه

پالون خرش اطلس باشه

- اگر بچه پسر باشد:

شاه مياد با لشکرش

شاهزاده‌ها پشت سرش

نميدم به دخترش

شاه ميگه:

'گَرَنِ گُرون'

رو شترا [روى شترها]

به دخترم نميدم

جهاز ميدم

باز نميدم، باز نميدم

(منوچهر لمعه، کتاب هفته، ش ۱۲)

هولان، هولانه پسرم		شاه گورانه پسرم
ترخون و مرزه پسرم		عالمى مى‌ارزه پسرم
عروسان چينى پسرم		داغشه نوينى پسرم
الهى بشم قربانت		مخمل بکنم تومانت
قطار بنازم رو شانت		برى جنگ لرستانت
کوه و کمر گشته پسر		ماشالا پسر باريکلا پسر
آهوى نر کُشته پسر		ماشالا پسر، باريکلا پسر

(على‌اشرف درويشيان، افسانه‌ها، نمايشنامه‌ها و بازى‌هاى کردى)

چيتان چيتان بالاشه

دو سوسک نقره پاشه

يک گزونيم قباشه

مخمل زرى کلاشه

آى مردمان بدانين

آميز حسن آقاشه

(کرامت رعنا حسينى، پيام نوين، دوره هشتم، شماره ۲، مسلسل ۸۵)