هدف از زندگی؟

غایت در خلقت انسان بر می‌گردد به ماهیت انسان که چه استعدادهایی دارد و استعداد چه کمالاتی دارد، بسیاری از نظرات پیرامون این مطلب بدون درنظر گرفتن استعدادهای انسان است. فی‌المثل برخی غایت زندگی انسان را در نیرومندی از علم و اراده دانسته‌اند. درست است که این نیرو ما را به مقصد نزدیک می‌کند ولی آیا سعادت انسان در (بداند ) و (بتواند) خلاصه می‌شود؟ عده‌ا‌ی دیگر بهره‌مندی بیشتر از مواهب طبیعت را رسیدن به سعادت دانسته‌اند.
به این معنی که انسان در عمر خود حداکثر لذت و حداقل رنج را ببرد، دین این راه را نشان می‌دهد و پاداش و عقاب اخروی هم برای تضمین پیروی از این راه است؛ یعنی آخرت به تبع دنیا ارزش پیدا می‌کند. ما در قرآن هیچ یک از این نظریات را نمی‌بینیم. برخی با توجه به آیه “... لیقوم الناس بالقسط.” نتیجه گرفته‌‌اند هدف از خلقت برقراری عدالت بوده است و چون این آرمان بدون تضمین اخلاقی انسان‌ها محقق نمی‌شود دین به کار آمده است. از طرفی ما برای ایجاد عدالت احتیاج به بهترین قانون داریم و این قانون را هم دین می‌دهد. اما آنچه که نظر استاد مطهری و البته نظر مطلوب ماست این است که قرآن به هیچ معنی شرک را نمی‌پذیرد. هر مقصدی را در طول خدا می‌داند، هیچ هدفی را برای کائنات هدف اساسی و نهایی و مستقل نمی‌داند، جز خدا.
عدالت را از آنجا مهم می‌داند که انسان‌ها باید در محیط آرام اجتماعی زندگی کنند تا راحت‌تر به خدا برسند. لذا داریم “اقم الصلوه لذکری”‌ یا “ان صلاتی و نسکی و محیای و مماتی لله رب‌العالمین” اسلام انسان را برای تقرب به خدا می‌خواهد و البته همین جا قدرت اوست ولی علم و قدرت و همه اشیاء‌ نیز مقدمه‌اند نه اصل و همچنین است تزکیه نفس جز ذات پروردگار چیزی نمی‌تواند رضایت کامل انسان را تامین کند و او را سیر کند. “الذین آمنوا و تطمئن‌ قلوبهم بذکرالله الا بذکرالله تطمئن القلوب” در اینجا هم حرف الا و هم تقدم جار و مجرور نشان می‌دهد که هیچ چیزی برای آرامش واقعی انسان مفید نخواهد بود، مگر آنکه رنگ خدایی گرفته باشد.

محمدپورکیانی

منبع : روزنامه رسالت