رباب

● شكل ظاهری
رباب مجموعا از چهار قسمت،شكم، سینه ،دسته و سر تشكیل شده است.شكم در واقع جعبه ای به شكل خربزه است كه بر سطح جلویی ان پوست كشیده شده و خركی كوتاه روی پوست قرار گرفته است. سینه نیز جعبه ای مثلث شكل است كه سطح جلویی ان ،تا اندازه ای گرده ماهی واز جنس چوب است.در سطح جانبی سینه(سطحی كه هنگام نواختن در بالا قرارمی گیرد)،هفت گوشی تعبیه شده كه سیم های تقویت كننده صدای ساز به دور انها پیچیده می شوند.
بر سطح جانبی دیگر (سطح پایینی) ، پنجره ای دایره ای شكل ساخته شده است.دسته ساز نسبته كوتاه است و بر روی آن حدود ده دستان بسته می شود و بالاخره در سر ساز مانند تار جعبه گوشی ها قرار گرفته و در سطوح بالائی و پایینی این جعبه هر یك سه گوشی تعبیه شده است سطح جانبی جعبه گوشی ها كمی به طرف عقب ادامه یافته است.تعداد سیم های رباب شش یا سه سیم جفتی است كه سیم های جفت با یكدیگر همصوت كوك می شوند.سیم های رباب در قدیم از روده ساخته می شده در حالیكه امروز انها را از نخ نایلون می سازند و سیم بم روی نایلون روكشی فلزی دارد.
▪ كوك سیم های رباب از این قرار است:
وسعت ساز به ترتیب زیر است. مضراب رباب امروزی مانند مضراب عود از پر مرغ ساخته شده است. رباب، اساسا محلی است و بیشتر در نواحی خراسان و مرز افغانستان معمول است.
● رباب سوپرانو
سازی است با مقیاس كوچك تر از رباب معمولی كه به پیشنهاد حسین دهلوی رئیس وقت هنرستان موسیقی ملی و به اهتمام كارگاه ساز سازی وزارت فرهنگ و هنر ساخته شد و آن را «رباب سوپرانو» نام گذاردند و رباب معمولی تنها در هنرستان های موسیقی ملی و در موارد همنوازی در اركستر، در مقابل رباب ساخته شده سوپرانو، نام «رباب آلتو» به خود گرفت.
● رباب تاجیكستان
یكی دو دهه پیش عده ای از نوازندگان تاجیك به ایران آمدند و در تهران كنسرتی دادند. ضمنا در برنامه معارفه هنرمندان ایرانی وتاجیك یك عدد رباب ایرانی است و در عوض قسمت سینه و شكم آن را به ترتیب ۱۰و ۵ سانتیمتر كوتاهتر كرده اند. بر اثر بلند شدن دست ،به تعداد«دستان» ها اضافه شده است.

منبع : موزه سازهای کرمان