نمایش مرگ از نظام بیمار

مایکل مور کارگردانی است که مخاطبان مستندهای اجتماعی او را با اشتیاق دنبال می‌کنند. مدت زیادی از تهیه فیلمی مربوط به روزهای قبل از حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر و ارتباط خانواده بن‌لادن و بوش نگذشته بود که Sicko جنجال به پا کرد. فیلم مور این بار درباره مهم‌ترین چالش پیش روی طبقه متوسط آمریکا و پاشنه آشیل احزاب مدعی ریاست جمهوری این کشور بود...
در یک کلام در پیشرفته‌ترین و ثروتمندترین کشور دنیا هزینه درمان از مهم‌ترین دغدغه‌های مردم است. دوربین مور با جسارت به همه جا به گوشه‌های فراموش شده بخش‌های اورژانس مناطق فقیرنشین در شهرهای مختلف آمریکا سرکشید و با انجام مصاحبه‌های مختلف یا ثبت وقایع به صورت مستند تلاش کرد چهره‌ای درست و غیرجانبدارانه از نظام درمانی ارایه دهد. «مور» عقاید سوسیالیستی داشته باشد یا نه، راه‌حل‌هایی که پیشنهاد می‌کند درست باشد یا نه، هیچ سیاستمداری نتوانست حقایق مطرح شده در Sicko را کتمان کند.
این فیلم که در سال ۲۰۰۷ ساخته شده توجه خاصی نسبت به صنایع داروسازی و شرکت‌های بیمه خصوصی دارد و در نگاهی انتقادی نظام درمانی انتفاعی و غیرهمگانی آمریکا را با نظام غیرانتفاعی و همگانی کشورهای کانادا، انگلستان و کوبا مقایسه می‌کند. Sicko موج‌های مثبت و منفی زیادی در اطراف خود ایجاد کرد. برخی سیاستگذاران به دلیل طرح دغدغه‌های اصلی جامعه آمریکا و نگاه جسورانه اثر آن را تحسین می‌کنند و برخی دیگر به دلیل سیاه‌نمایی نظام این کشور دیدگاه‌های آن را به چالش می‌کشند. Sicko که با بودجه ۹ میلیون دلار ساخته شد، با فروش ۵/۲۴ میلیون دلار در رده سه مستند برتر فروش این کشور از سال ۱۹۸۱ قرار گرفت.
این فیلم می‌گوید در حدود پنجاه میلیون آمریکایی فاقد پوشش بیمه هستند و بسیاری از آنان نیز که حق بیمه خود را می‌پردازند هر لحظه در خطر قربانی شدن در منافع و کشمکش‌های شرکت‌های خصوصی بیمه و از دست دادن بیمه خود هستند. برخی از مصاحبه‌شوندگان می‌گویند با وجود پرداخت حق بیمه از خدمات کافی درمانی برخوردار نیستند.
● ریشه‌های تاریخی
از نظر تاریخی مخالفت با نظام درمانی همگانی ریشه در تفکرات رادیکال ضدکمونیستی دهه ۵۰ دارد. در سال ۱۹۶۰ انجمن پزشکی آمریکا که یک انجمن دست‌راستی و مخالف دخالت و سرمایه‌گذاری دولت در بخش درمان است سندی را منتشر کرد که در آن رونالد ریگان نسبت به نتایج کمونیستی نظام همگانی درمان هشدار می‌دهد.
در پاسخ به این تفکر مور تلاش می‌کند نشان دهد خدمات اجتماعی آمریکا مثل پلیس، آتش‌نشانی، پست، آموزش همگانی و کتابخانه‌های دولتی هیچ نتایج کمونیستی نداشته است. او با پزشکی در انگلستان مصاحبه انجام می‌دهد؛ کشوری که نظام درمانی آن یک نظام همگانی با کمک دولت است. در ادامه، بیماران انگلیسی می‌گویند هزینه‌هایی که در بیمارستان می‌پردازند، جزیی است. دوربین مور در یک داروخانه انگلیسی گردش می‌کند که در آنجا خدمات برای افراد زیر ۱۶ و بالای ۶۰ سال مجانی است و یارانه دولت سهم عمده‌ای از بقیه هزینه‌ها را پوشش می‌دهد. تنها مراجعه‌کننده برای هر نسخه مبلغی حدود ۱۳ دلار باید بپردازد. در فرانسه در دیدار از یک بیمارستان با رییس بخش مامایی و زنان و گروهی از آمریکایی‌های مقیم این کشور صحبت می‌کند. دوربین او فعالیت‌های یک گروه پزشکی با حمایت دولت را ثبت می‌کند که در هر ساعت شبانه‌روز با تلفن به بیماران خدمات پزشکی حضوری یا غیرحضوری ارایه می‌کنند.
مور در همین فیلم نشان می‌دهد دولت فرانسه در مقابل مبلغ ناچیزی، خدمات اجتماعی متفاوت دیگر را نیز مانند مراقبت‌های روزانه، مراقبت‌های مربوط به نوزادان و مادران مانند آشپزی، نظافت و لباسشویی را هم بر عهده دارد. فیلم در بازگشت به ایالات‌متحده نشان می‌دهد دولت آمریکا حتی نسبت به صدماتی مثل مسایل تنفسی یا سوختگی در داوطلبان کمک‌رسانی به قربانیان در حملات ۱۱ سپتامبر سال ۲۰۰۱ نیویورک بی‌اعتناست و هزینه‌ای منظور نکرده است. این کمک‌رسانان داوطلب و برخی دیگر از دوستان مور که نیازمند خدمات درمانی بودند برای برخورداری از این خدمات به صورت مجانی که در اختیار زندانیان گوانتانامو قرار دارد با سه قایق تندرو به سواحل گوانتانامو در نزدیکی کوبا آمدند.
مور در بلندگویی در یکی از این قایق‌ها درخواست کرد داوطلبانی که در نتیجه کمک‌رسانی به قربانیان حملات ۱۱ سپتامبر دچار صدمات بدنی شده بودند از همان تسهیلاتی برخوردار شوند که به زندانیان گوانتانامو اختصاص دارد. تلاش‌ها به آنجا رسید که با به صدا درآوردن سوت یک کشتی قایق‌نشینان معترض برای دریافت داروهای ارزان قیمت و ویزیت مجانی پزشک به هاوانا دعوت شوند.
داوطلبان تنها با ذکر نام و تاریخ تولد در مراکز درمانی پایتخت کوبا بستری شدند و مورد معاینه و درمان قرار گرفتند. در صحنه آخر فیلم مور بینندگان را خطاب قرار می‌دهد «مردم بدون در نظر گرفتن تفاوت‌ها و اختلاف‌نظرها باید به فکر هم باشند.» مور برای اثبات صدق گفتار خود تصمیم گرفت به جدیدترین منتقد خود جیم‌کنفیک مدیر یکی از شبکه‌های آمریکا که مجبور شده بود برای تامین هزینه‌های ۲۱هزار دلاری درمان همسر بیمار خود این شبکه را تعطیل کند به طور ناشناس کمک مالی کند تا او بتواند به کارش ادامه دهد.
Sicko پس از تولید در فستیوال فیلم‌ کن در تئاتر بزرگ لومیر در حضور ۲۰۰۰ تماشاگر به نمایش درآمد و به دلیل خلق و تحلیل صحنه‌های واقعی از مشکلات نظام درمانی آمریکا مورد تحسین قرار گرفت. برخی روزنامه‌نگاران کانادایی از اینکه در این فیلم نظام درمانی کانادا یک نظام بی‌عیب تصویر شده بود راضی نبودند. پس از آن Sicko در فستیوال فیلم لندن در سینما ادئون به نمایش گذاشته شد و پس از آن کاندیدای دریافت جایزه اسکار برای بهترین فیلم مستند شد و جایزه بهترین مستند انجمن منتقدان فیلم استرالیا را از آن خود کرد.

مترجم: مرجان یشایائی

منبع : هفته نامه سپید