دایره خالی توریسم مجازی

بر همگان آشکار است که هیچ صنعتی به اندازه صنعت گردشگری، در کشوری با اقلیم ایران، ارزنده، اثربخش و با حداکثر بازدهی اقتصادی و فرهنگی همراه نیست. کشور ایران با تمدن کهن و طبیعت چهار فصل، با در اختیار داشتن صدها مولفه گردشگری، یکی از بی‌نظیرترین کشورهای جهان در حوزه گردشگری به شمار می‌آید.
در این میان، از جمله صنایعی که دنیای مجازی و اینترنت این روزها تاثیرات زیادی بر روی آن داشته و باعث رونق آن شده، صنعت جهانگردی است. به نحوی که در صورت استفاده از فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی، درآمدی که می توان از طریق فناوری اطلاعات برای جذب گردشگر در کشور داشت، با درآمد نفتی کشور قابل مقایسه خواهد بود.
متاسفانه دولتمردان کشور ما آنچنان که باید در زمینه شناساندن ایران و ارزش‌های تاریخی و گردشگری آن در دنیای مجازی سرمایه‌گذاری نکردند و تمام عزم و امید خود را به منابع زیرزمینی کشورمان بسته‌اند درحالی‌که بالاخره روزی همه این منابع تمام خواهند شد و ما باید به منابع دیگری دل ببندیم که در این میان صنعت گردشگری می‌تواند مورد توجه ویژه قرار گیرد چراکه که با کمترین هزینه می‌تواند سود سرشاری را نصیب کشورمان کند.
طبق تعریف سازمان بین‌المللی جهانگردی، جهانگرد به فردی گفته می‌شود که برای مدتی از محل سکونت خود خارج ‌شود و با هدف تفریح،‌ تجارت یا‌... در مکانی دیگر اقامت ‌کند. با این تعریف می‌توان گفت همه ما در طول سال زمان‌های زیادی بدون آنکه خود از آن اطلاع داشته باشیم، هنگامی که برای کار تجاری و دیگر امور از شهر یا کشور خود دور می‌شویم به عنوان گردشگر بوده‌ایم. آیا در آن هنگام به عنوان یک گردشگر اطلاع کافی از امکانات رفاهی و نقاط دیدنی شهر یا کشور مقصد خود داشته‌‌ایم؟
اما امروزه با ظهور ابزار‌های اینترنتی که بعد زمان و مکان را از زندگی‌ مردم حذف کرده، دیگر پیمودن مسافت بین کشورها فقط جهت شناسایی نقاط دیدنی و امکانات آن ارزشی نخواهد داشت و هر لحظه که اراده کنید از طریق اینترنت و دنیای مجازی در کسری از ثانیه‌ می‌توانید به یک کشور سفر کرده و از امکانات گردشگری آن به صورت مجازی بازدید کنید و اطلاعات مورد نظر خود را بدست آورید.
به همین جهت، از جمله مباحثی که این روزها بسیار مورد توجه قرار گرفته، بحث "جهانگردی مجازی" است. این نوع بخصوص جهانگردی به افراد امکان می‌دهد پیش از آنکه به صورت فیزیکی سفر خود را آغاز کنند، به صورت مجازی و از طریق ابزارهای اینترنتی وارد محل مورد نظرشان شده و با در اختیار گرفتن برنامه‌های تلویزیونی، مقاله‌ها، گزارش‌های منتشر شده در نشریات، کتاب‌ها و... درباره آن مکان، مزایا و معایب این سفر را دریابند و به راحتی در مورد انجام این سفر تصمیم‌گیری کنند که متاسفانه در این عرصه کشور ما جهت شناساندن ایران به گردشگران در دنیای مجازی مناسب عمل نکرده و در رابطه با ایران و نقاط گردشگری آن و نحوه سفر به آن و رزرو هتل و پرداخت هزینه‌ها از طریق اینترنت اطلاعات کمی وجود دارد.
در این زمینه علاوه‌بر اینکه دولت باید تلاش خود را در جذب توریسم از طریق شناساندن ایران و امکانات گردشگری آن از طریق برگزاری هفته فرهنگی ایران در دیگر کشورها انجام دهد، ارگان‌های مسوول نیز باید تا حد امکان با گذاشتن سایت‌هایی که اطلاعاتی را در اختیار علاقه‌مندان در این زمینه قرار دهد، عموم مردم و مخصوصا گردشگران را از وضعیـت مناطق دیدنی کشور مطلع سازد.
مردم عادی که به اینترنت دسترسی دارند نیز می‌توانند در این زمینه کمک شایانی کنند. به عنوان نمونه افراد می‌تواند بدون کمترین تخصص در این زمینه با وبلاگ‌های خود اقدام به انتشار اطلاعاتی در زمینه گردشگری همراه با توضیحاتی درباره آثار باستانی شهر و استان خود همراه با عکس‌های آن منطقه کنند.
در اصل "جهانگردی مجازی" یک اقدام اقتصادی است که امروزه توسط بسیاری از شرکت‌های فعال در این حوزه عرضه می‌شود و افرادی نظیر روزنامه‌نگاران، عکاسان، جغرافی‌دانان، نویسندگان و... را بکار می‌گیرد تا بتواند خدمات بهتری را به مردم ارایه دهد.
یکی دیگر از مسایلی که وارد صنعت جهانگردی شده، راه‌اندازی "تورهای مجازی" است. این قبیل تورها به کمک تصاویر ویدئویی و عکس‌های سه بعدی، چشم‌اندازهای زیبایی را از محل سفر عرضه می‌کند تا تمایل فرد برای انجام این مسافرت افزایش یابد.
مسوولان تورهای مجازی معمولا عکس‌هایی را روی اینترنت به نمایش می‌گذارند که بسیار باکیفیت است و در یک صحنه می‌تواند تمام جزئیات یک مکان بخصوص را نمایان کند.
ایران را باید یکی از پر ظرفیت‌ترین کشورهای جهان در زمینه جذب گردشگر دانست اما براساس آمارها، با وجود آنکه کشوری مثل امارات که یک صدم توانمندی تاریخی و فرهنگی ایران را ندارد، توانسته است بیش از ۱۰ میلیون گردشگر در سال جذب کند که این وضعیت برای مالزی در جنوب شرق آسیا نیز چنین است.
اینکه چرا ما با این همه پتانسیل، نتوانسته‌ایم بیش از دو میلیون گردشگر در سال جذب کنیم، پرسشی است که تنها سازمان ایرانگردی کشور نباید پاسخگوی آن باشد چراکه اطلاع رسانی ظرفیت‌های فرهنگی و تاریخی و گردشگری کشور در سطح جهانی می‌تواند از طریق کانال‌های مجازی و ارتباطات سنتی به اطلاع علاقمندان برسد و این نقشی است که وب سایت‌های سفارتخانه‌های ایران باید به آن بپردازند.
گردشگری مساله‌ای نیست که فقط یک ارگان یا دستگاه در آن دخالت داده شود. اگر می‌خواهیم گردشگر از طریق ابزارهای فناوری اطلاعات و ارتباطات به ایران بیاید، ابتدا باید دولت الکترونیک داشته باشیم. یعنی سازمان ها و ارگان‌ها و امکانات کشور در فضای اینترنتی معرفی شود.
براساس استانداردهای گردشکری امروزه جهان، دولت الکترونیک در راستای جامعه اطلاعاتی یک کشور، زیرساخت‌های گردشگری را تشکیل می‌دهد و همه دستگاه‌ها و مراکزی که به نوعی با مقوله گردشگری در ارتباط هستند، باید حداقل یک وب‌سایت دوزبانه مالتی مدیا در اختیار داشته باشند.
مثلا همه هتل‌ها، آژانس‌های مسافرتی، شرکت‌های هواپیمایی و حمل و نقل، مراکز اطلاع‌رسانی و هماهنگی در امور گردشگری و امثالهم، باید از کانال وب‌سایت با گردشگر در ارتباط باشند تا ارتباطات سریع‌تر و با هزینه کمتری انجام بگیرد.
اگر مالزی سالانه میلیاردها دلار گردش مالی دارد، فقط به خاطر برج‌های پتروناس یا برج‌های تجاری آن نیست! بلکه هتل‌ها، فروشگاه‌ها، تجارت الکترونیک، بانکداری و به طور کل، صنعت IT مدونی که این کشور در اختیار دارد و باعث اطلاع‌رسانی جامع و برقراری ارتباط نزدیک گردشگر با امکانات و موقعیت‌های تفریحی و کاری این کشور شده است.
کارشناسان سازمان بین‌المللی جهانگردی در آخرین مطالعات و بررسی‌های خود دریافته‌اند که هم‌اکنون فرانسه بیش از دیگر کشورهای دنیا از فناوری ارتباطات و اطلاعات برای جذب توریست استفاده می‌کند که پس از آن به ترتیب کشورهای اسپانیا، آمریکا، چین، ایتالیا، بریتانیا، هنگ‌کنگ، مکزیک، آلمان و اتریش در رده‌های دوم تا دهم قرار دارند.
تاثیر استفاده از فناوری اطلاعات در صنعت توریسم برای ۱۰ کشور مذکور موجب شده تا تعداد جهانگردان خارجی آنها در سال ۲۰۰۶ میلادی به ترتیب به حدود ۷۷، ۵۵، ۴۸، ۴۳، ۳۸، ۲۹، ۲۳، ۲۲، ۲۱ و ۶میلیون نفر برسد.

نوشته: قاسم جند

منبع : آژانس خبری فناوری اطلاعات و ارتباطات ایستنا