آمار اعتیاد دانشجویی از گمانه تا واقعیت

میانگین معتاد حرفه ای در میان دانشجویان از نرم جامعه کمتر است، اما تحقیقات نشان می دهد رشد آمار دانشجویانی که به صورت تفننی برای یکبار مواد مخدر مصرف کرده اند، نگران کننده است.همانطور که درباره معتادین در جامعه نمی توان آمار دقیقی ارائه داد، آماری در خصوص تعداد دانشجویان معتاد حرفه ای در کشور وجود ندارد. ضمن اینکه نسبت دانشجویان درگیر با مواد مخدر در شهرستانهای مختلف متفاوت است و آمار روز به روز تغییر می کند از این رو ارائه آمار در این زمینه غیر علمی است.
● آمار دانشجویانی که یک بار مصرف مواد مخدر را تجربه کرده اند
آمار دانشجویانی که یک بار یک نوع ماده مخدر را تجربه کرده اند بسیار بیشتر از تعداد معتادین حرفه ای در محیطهای دانشگاهی است. بر اساس تحقیقی که انجام شده است بین ۲۰ تا ۳۰ درصد از دانشجویانی که به عنوان نمونه این تحقیق در نظر گرفته شده بودند، اعتقاد داشتند تنها یک بار مصرف مواد مخدر اعتیاد آور نیست و شیوع چنین برداشتی در میان دانشجویان تصوری خطرناک است. مصرف تنها یک بار حشیش را برابر با یک صرع بزرگ است که در آن بخشی از سلولهای مغزی از بین می روند.حشیش ماده مخدری است که تعداد قابل توجهی از دانشجویان تجربه مصرف آن را برای یک بار داشته اند و در این زمینه ضروری است مسئولین مختلف بویژه متصدیان امور دانشگاهی در خصوص چگونگی توزیع و مصرف این مواد کنترل های لازم و پیشگیری های اولیه را مبذول کنند. حتی بر اساس یکی از تحقیقات صورت گرفته حدود ۴۰ درصد دانشجویان برای یک بار مصرف حشیش را تجربه کرده اند. البته تجربه مصرف مواد در محیط های دانشجویی بیشتر به صورت تفننی است و موادی مانند حشیش، ترامادول و برخی از قرصها بیش از سایر مواد مخدر مصرف می شود. گرایش برخی دانشجویان بیشتر به سمت موادی است که سطح هوشیاری، یادگیری و پردازش اطلاعات را در آنها افزایش دهد و با این باور غلط که موادی مانند حشیش با یک بار تجربه اعتیاد آور نیست به این ماده گرایش بیشتری دارند. موادی مانند حشیش و ترامادول اگرچه ابتدا به ساکن تجربیاتی همچون افزایش سطح هوشیاری را ایجاد می کنند اما پس از یک بار مصرف، باعث به وجود آوردن پدیده تحمل می شوند بدین معنی که بدن برای هر بار مصرف به مقدار بیشتری از این مواد نیاز دارد. قرصهای روان گردان نیز با تصور اعتیادآور نبودن و افزایش هوشیاری توسط دانشجویان مصرف می شوند اما قرصهایی مانند "اکس" کمتر مورد استفاده قرار می گیرند. مصرف مواد اعتیادآور در میان دانشجویان غیربومی و خوابگاهی به دلیل وجود استرسهای بیشتر و زندگی جمعی بیشتر از سایر دانشجویان است. از این رو دانشجویان خوابگاهی بیشتر در معرض خطر مصرف مواد هستند.
● گرایش دختران به مواد مخدر
از سوی دیگر همانطور که در جامعه نیز اعتیاد در مردان بیشتر از زنان است، آمار مصرف مواد در میان دانشجویان پسر نیز از دانشجویان دختر بیشتر است. البته در سالهای اخیر گرایش دختران نیز به استفاده از مواد، سیگار و الکل افزایش یافته است. مصرف مواد در میان دانشجویان از نرم جامعه پائین تر است و مصرف مواد در میان این دسته از افراد بیشتر تفننی است و معتاد وابسته و حرفه ای در محیطهای دانشگاهی کم است و یا اغلب دانشجویانی که معتاد هستند قبل از ورود به دانشگاه دچار اعتیاد شده اند. البته وزارت علوم باید برای همین تعداد نیز راهکاری بیندیشد در حالی که در حدود ۳ سال است که هیچ کار تحقیقاتی جامعی در این زمینه توسط وزارت علوم انجام نشده و به جای تدوین برنامه ای جامع برای پیشگری از اعتیاد دانشجویان، به این موضوع به صورت جدی پرداخته نمی شود و در برخی مواقع نیز منکر آن می شوند.
● آمار اعتیاد دانشجویی از گمانه زنی تا واقعیت
این در حالی است که نماینده وزارت علوم در کمیته فرهنگی ستاد مبارزه با مواد مخدر با بیان اینکه هیچ گونه آمار قطعی و جامعی در مورد مصرف مواد مخدر یا روانگردان در بین دانشجویان کشور وجود ندارد، گفت: آمارهایی که ارائه می شود را تایید نمی کنیم و معتقدیم این آمار صرفا گمانه زنی است.دکتر محسن اسلامی در گفتگو با مهر با بیان این مطلب در واکنش به اخبار متفاوتی که در خصوص آمار اعتیاد در جامعه دانشجویی کشور ارائه می شود، گفت: در کشور تنوع دانشجویی وجود دارد و وقتی از دانشجو صحبت می شود دانشجویان کل وزارت علوم، وزارت بهداشت و آزاد اسلامی را شامل می شود بنابراین آمارهایی که در مورد تعداد دانشجویان معتاد حرفه ای ارائه می شود، باطل است. اگر اینگونه آمار صحیح باشد باید دانشگاهها را کنار بگذاریم.این مقام مسئول در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در حالی که به تنوع جمعیتهای دانشجویی اشاره کرد، گفت: آمار جامعی در خصوص مصرف مواد مخدر در دانشجویان ارائه نشده است. کارهای تحقیقاتی که در این زمینه انجام می شود یک سری پژوهش رندومی یا تصادفی از یک دانشگاه یا یک شهر است. لذا آماری که ارائه می شود اصلا با واقعیت منطبق نیست و بیشتر بر اساس گمانه زنی ها است و برآورد ما از مجموعه دانشگاههای تحت پوشش وزارت علوم این است که مصرف مواد مخدر بالا نیست.وی در خصوص معیار آلوده بودن و معتاد بودن گفت: اگر دانشجویی آلوده بود و در خوابگاه مواد به هم اتاقی ها تعارف کرد، ممکن است دانشجو جامعه پذیری کند و در برابر تعارف برای مصرف مواد امتناع نکند و به عنوان اینکه یک بار است و تنها یک تست است، مصرف کند. این را نباید مصرف در نظر بگیریم. مصرف آن است که یک فرد آلوده باشد و در این فضا افتاده و حل شده باشد.
● اجرای طرح جامع پیشگیری از مصرف مواد مخدر در دانشگاهها
از سوی دیگر مدیر کل امور دانشجویان داخل وزارت علوم از اجرای طرح جامع پیشگیری از مصرف مواد مخدر در دانشگاهها خبر داد و گفت: وزارت علوم برنامه ها و فعالیتهای بسیاری را در این زمینه انجام داده و طرح های زیادی نیز توسط مرکز مشاوره وزارتخانه در دست اجرا است.دکتر حسن مسلمی نائینی در خصوص فعالیتهای وزارت علوم در راستای پیشگیری و شناسایی اعتیاد در میان دانشجویان گفت: فعالیتهایی در زمینه اطلاع رسانی، پیشگیری و شیوع شناسی اعتیاد در دانشگاههای مختلف صورت گرفته است و کارگاههای مختلف منطقه ای و دانشگاهی، مسابقات و نمایشگاههایی نیز با همکاری ستاد مبارزه با مواد مخدر و نیروی انتظامی برگزار شده است. مسلمی نائینی گفت: اطلاع رسانی در این زمینه باعث اشاعه مصرف مواد مخدر می شود و نتیجه معکوس می دهد. وزارت علوم نتیجه تحقیقات و بررسیهای خود در این زمینه را در اختیار افراد متخصص قرار می دهد.در این میان پرداختن به دانشجویان در معرض خطر و ارائه راهکارهایی برای درگیر نشدن این دانشجویان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. باید برای دانشجویانی که دچار افت تحصیلی و مشکلات خانوادگی و عاطفی هستند، راهکاری اندیشید. آموزش مهارتهای زندگی که چند سالی است توسط سازمان بهداشت جهانی به رسمیت شناخته شده، هنوز در کشور ما جایگاهی ندارد و برای ارائه درس مهارتهای زندگی در دانشگاهها تردیدهایی وجود دارد. وقتی اعتیاد را به منزله بیماری درنظر می گیریم نباید وجود این بیماری در دانشگاهها را به مسائل سیاسی مرتبط کنیم. اعتیاد در کل جامعه ما به بحران تبدیل شده است، بنابراین دانشگاهها نیز از این قاعده مستثنی نیستند. اعتیاد یک آسیب اجتماعی است باید آن را بپذیریم و برای حل این مشکل راهکاری ارائه کنیم.

منبع : روزنامه ابتکار