ترویج فرهنگ مطالعه

کتاب، دریچه ای است به سوی جهان شگفت انگیز علم و معرفت و مطالعه، راهی است بسیارساده و علمی برای پرورش استعدادهای خدادادی انسان و آموزش علوم وفنونی که او را در مسیر رشد و تکامل راهنمایی کند. اگر بتوانیم مطالعه را در انسان به صورت عادی درآوریم دیگر ارتباط او با جهان دانش و آگاهی سخت نخوهد بود و بدون هیچ زحمت و مرارتی خواهد توانست از راه مطالعه، درک و اندیشه خود را نسبت به جهان هستی رشد و تعالی بخشد.
زنده بودن و پویایی، نیاز به تغذیه خوب و کافی دارد. غذای فرهنگ هر جامعه نیز کتاب است که بدون آن، فرهنگ جامعه به نوعی دچار پژمردگی و ناباروری خواهد شد. ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی، نمایانگر رشد ملی هر کشوری است که متاسفانه میزان مطالعه در کشور ما در سطح پایینی قرار دارد و به کتاب آن طور که باید توجه نمی شود.
دولت در زمینه ترویج فرهنگ مطالعه، مهم ترین نقش را برعهده دارد و باید در این مورد سرمایه گذاری کند و تمامی قشرهای جامعه را به سوی کسب اطلاعات مفید و سازنده سوق دهد.
برای افرایش جمعیت کتابخوان وبالا بردن اشتیاق مردم به خرید یا امانت گرفتن کتاب از کتابخانه، لازم است مجریان و دست اندرکاران نشر کتاب اعم از نویسنده، ناشر و متجرم ومراکز توزیع و فروش کتاب با یکدیگر همکاری تنگاتنگ داشته باشند تا بتوان در ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی به نتایج مطلوب رسید.
به تجربه ثابت شده است که کودکان از درجه هوشی بیشتری برای یادگیری مطالب آموزنده و مفید برخوردارند و در ایام جوانی نیز علاقه به دانستن در آنان شکوفا می شود، پس بهترین راه برای توسعه فرهنگ مطالعه در جامعه سرمایه گذاری بر روی کودکان و نسل جوان است.
با ریشه یابی دقیق وایجاد انگیزه در نویسنده و خواننده، به خصوص قشر جوان و نوجوان، می توان ناهماهنگی میان فرهنگ ومطالعه را با همت مسوولین و غیرت مخاطبان را از بین برد یا دست کم این فاصله را کم کرد.
هم اکنون قشر دانش آموز با برنامه ای از قبل تعیین شده و گرایش به سمت کتاب های درسی، هیچ گونه مسوولیتی در قبال ادای دین به فرهنگ ملی ایران ندارد و این مشکل به عدم آشنایی و آموزش فرهنگ مطالعه برمی گردد.
می توان با یک برنامه دقیق و با استفاده از نیروی انسانی و با برگزاری مسابقاتی مانند کتابخوانی، مقاله نویسی و معاوضه کتاب می توان انگیزه بهتر خواندن و همچنین آشنایی با فرهنگ مطالعه را گسترش داد.
همچنین با پرداخت یارانه، پخش آگاهی های تبلیغاتی در زمینه کتاب و توزیع همراه و جیبی میان دانش آموزان و دانشجویان کار مهمی صورت می گیرد.
مطالعه منجر به رشد شخصی می شود وقتی مطالعه می کنیم همیشه درگیر رابطه ای دو طرفی بین کار و آگاهی های خود هستیم. در اینف رآیند ما درگیر عمل شناسایی خود هستیم. مطالعه برای فهمیدن، فرآیند بی پایانی برای انسان محسوب می شود. آهسته، ولی گاهی اوقات سریع و اساسی. علمی که از طریق خواندن و فهمیدن حاصل می شود علم متعلق به خود ماست.
خوانندگان کتاب با پیوند دادن زندگی خود با معانی کلماتی که می خوانند، مفاهیم جدیدی می سازند هر یک از ما معنی و تصور تازه ای به فرنگ لغات که مورد استفاده نویسنده قرار گرفته است می افزاییم.
خواندن فقط گرفتن اطلاعات از صفحه کتاب و آنچه نویسنده در آن نگاشته است، نیست؛ بلکه خوانندگان همان طور که همراه با نویسنده پیش میروند به خودسازی شخصیت خویش نیز می پردازند.
ما در عصری زندگی می کنیم که عصر فرهنگ ماهواره ها نامیده می شود. ما از تهاجم اطلاعات رنج می بریم و زیر فشار بمباران اطلاعاتی رسانه های گروهی بیگانه قرار داریم.
به دلیل همین بمباران های اطلاعاتی، ما در دریایی از اطلاعات نامناسب غرق شده ایم به گونه ای که حتی قادر به برخورداری از اطلاعات مناسب نیستیم. به عبارت دیگر، مشکل انسان امروز، نبود اطلاعات نیست، بلکه دستیابی به اطلاعات مناسب، معمای زندگی انسان هاست و اینک جامعه بشری بیش از هر زمان دیگر به مجموعه ای مطمئن از معرفت نیاز دارد تا با اطمینا از آن بهره مند شود. این مجموعه مطمئن چیزی جزء کتابخانه نیست و کتابخانه های عمومی در اساسی ترین و اصلی ترین مسوولیت اجتماعی شان که اشاعه فرهنگ کتابخوانی است، هیچ رقیبی ندارد.
● عوامل موثر برای ایجاد انگیزه در مورد مطالعه
▪ خانواده: خانواده نخستین دنیایی است که کودک به آن وارد می شود. کودکی که در محیط فرهنگی و مملو از کتاب رشد کند، در آینده کابخوان و اهل کتاب خواهد شد.
▪ تحصیلات: براساس تحقیقات به عمل آمده، مشخص شده است که افراد با تحصیلات بالا بیشتر از سایرین از وسایل ارتباط جمعی مانند روزنامه، مجله، کتاب و ... استفاده می کنند.
▪ وسایل ارتباط جمعی: روزنامه، مجله، کتاب، صدا و سیما و غیره در شکل گیری عقاید اجتماعی افراد نقش تعین کننده دارند. مسوولان مربوطه باید در برنامه ریزی های خود به این مساله مهم توجه کافی داشته باشند و از این ابزار برای تشویق مردم به مطالعه استفاده کنند.
▪ کتابخانه: ایجاد کتابخانه در مدارس، دانشگاه ها و اماکن عمومی مانند پارک ها، سینماها، سالن های راه آهن، فرودگاه و... می تواند مردم، به ویژه نسل جوان را به سمت مطالعه و یادگیری سوق دهد.
همچنین برگزاری مسابقات کتابخوانی و خلاصه نویسی در مدارس و ادارات، برگزاری جشنواره ها و نمایشگاه های کتاب، استفاده از یک نظام پستی کارآمد، توزیع کتاب های خوب و ارزان قیمت و اهداء کتاب به دانش آموزان ممتاز نیز در ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی نقش بسزایی دارند.
با ریشه یابی موانع و مشکلات در راه فرهنگ کتابخوانی به عواملی برخورد می کنیم که آن ها را می توان این گونه دسته بندی کرد:
ـ مشکل گرانی کاغذ و ملزومات چاپ کتاب
ـ فقدان مرکزی مناسب برای توزیع کتاب در بازار و میان علاقه مندان کتاب
ـ ناهماهنگی در پرداخت دستمزد توزیع کنندگان کتاب
ـ نبود یک شرکت تعاونی فعال برای ناشران و تولیدکنندگان کتاب
ـ نظارت نداشت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بر قیمت گذاری کتاب از سوی ناشران نبودن فروشگاه کتاب در مدارس
امید است خوانندگان عزیز بعد از خواندن این مطلب، روش های بهتری در ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی بیابند.

منبع : روزنامه جوان