تنوع بخشی سبد دارایی‌های مالی؛درست یا غلط

یكی از استراتژی‌های مطرح در مباحث سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی عبارت است از تنوع‌بخشی زمانی به انواع دارایی‌های مالی.
به این معنا كه براساس زمان كوتاه‌مدت یا بلند مدت سرمایه‌گذاران سبد دارایی مالی خود را متنوع می‌سازند تا از انواع دارایی‌های مالی با ریسك‌های متفاوت، سبدی با حداقل ریسك تشكیل دهند.
اصل این استراتژی بر این اساس استوار است كه هر چه افق زمانی بلندمدت‌تر برای سرمایه‌گذار متصور باشد سهم بیشتری از پرتفوی خود را به دارایی‌های ریسكی مثل سهام تخصیص دهد.زیرا نوسانات بازده سهام در طول زمان كمتر می‌شود و در نتیجه ریسك بیشتری در طول زمان در بین دارایی‌ها پخش می‌شود و بازده كل سبد سهام را متناسب‌تر می‌سازد.این نظر در مقابل این دیدگاه قرار دارد كه در طول زمان تنوع بخشی به سبد سهام اشتباه است، زیرا مطلوبیت مورد انتظار با استراتژی تنوع سازی زمانی افزایش نمی‌یابد، زیرا به عنوان مثال درباره سهام شركت‌های بیمه دیده شده است كه در دوره‌های بلند مدت‌تر زمانی، ریسك این سهام به جای كاهش افزایش داشته است و در نتیجه تنوع بخشی سهام كارایی خود را از دست داده است. در این میان محققانی هستند كه نشان داده‌اند كه زمانی تنوع بخشی سبد دارایی مالی در طول زمان بهینه انجام می‌شود كه به یكسری از عوامل مهم و اصلی در این باره توجه شود.
نكته مهم در این میان كه شاید كمتر مورد توجه قرار گرفته است. هدف سرمایه‌گذاری است. این كه آیا در بلندمدت هدف كسب درآمد است یا افزایش ثروت و یا عوامل دیگری در تصمیم‌گیری دخیل هستند.
زیرا ممكن است در بلندمدت محدودیت‌ها و قیود مهمی سر راه سرمایه‌گذار قرار گیرند به عنوان مثال سرمایه‌گذاری كه گردش دارایی را مهم فرض می‌كند و به دارایی نقد شونده نیاز دارد مثل حقوق بازنشستگی یا مخارج تحصیلی فرزندان، نمی‌تواند تنها به ریسك سبد دارایی خود و تنوع بخشی زمانی جدا از عامل نقدشوندگی توجه نشان دهد. در نتیجه عواملی چون سن، تحصیلات و نسبت مصرف به پس‌انداز افراد ‌باید مورد توجه قرار بگیرند.
یكی از نكات جالب در این مبحث، دیدگاه روانشناسی سرمایه‌گذاران است. تحقیقات نشان می‌دهند كه با افزایش ثروت، ریسك‌گریزی مطلق كاهش می‌یابد، زیرا با افزایش ثروت،‌ اهمیت یك دلار اضافی كاهش می‌یابد و در نتیجه سرمایه‌گذار مایل می‌شود كه در سطوح بالاتر ثروتی، دلار اضافی خود را صرف امور پرریسك‌تر كند. در نتیجه هر چه ثروت افزایش می‌یابد، دلارهای بیشتری از ثروت سرمایه‌گذار به دارایی‌های ریسكی تعلق می‌پذیرد.
در برابر متغیر ریسك گریزی مطلق، متغیر ریسك گریزی نسبی نیز مطرح می‌شود. در تبیین این متغیر باید گفت كه كاهش ریسك گریزی نسبی، حكایت از تخصیص سهم بیشتری از ثروت به دارایی‌های ریسكی همزمان با افزایش ثروت دارد. ثابت بودن متغیر ریسك گریزی نسبی به این معنا است كه درصد ثروتی كه به دارایی ریسكی تعلق می‌گیرد، ثابت می‌ماند جدا از اینكه خود در چه پایه‌ای از ثروت باشد. همچنین افزایش ریسك گریزی نسبی بیان می‌دارد كه درصد بیشتری از دارایی مالی با افزایش ثروت سرمایه‌گذار، در گروه پرریسك قرار می‌گیرد.
این در حالی است كه در اكثر مطالعات نتایج به دست آمده براساس ثابت فرض كردن ریسك گریزی نسبی حاصل شده‌ اند. در حالی كه در هر سه حالت بالا، استراتژی تنوع‌سازی دارایی مالی در طول زمان می‌تواند متفاوت تعریف شود.
یكی دیگر از نكات مهم برای سرمایه‌گذاران، خاطرات و گذشته‌نگری آنها درباره تخصیص دارایی‌های مالی است. توجیهات سرمایه‌ گذاران برای تخصیص بین دارایی‌های ریسكی و غیر ریسكی یا كم ریسك، ممكن است بر اساس ارتباط بین بازده دارایی‌ها در طول زمان، تقویت یا تضعیف شود. در نتیجه ارزش دارایی‌های ریسكی در پرتفوی بستگی به ارزش‌های گذشته آنها دارد و افراد بنا بر بازده گذشته یك دارایی آن را انتخاب یا رد می‌كنند و برای خرید و نگهداری در دوره بلند مدت‌تر تصمیم می‌گیرند.
در نتیجه تنوع بخشی دارایی مالی در طول زمان بر اساس فرآیند بازده دارایی و ترجیحات سرمایه‌گذاری می‌تواند افزایش یا كاهش یابد و یا ثابت باقی بماند. همانگونه كه اشاره شد سطح تحصیلات نیز نقش زیادی در تصمیم گیری تخصیص پرتفوی سرمایه‌گذاران دارد. زمانی كه سطح دانش سرمایه‌گذاران افزایش‌می‌یابد و تجربیات آنها از سرمایه‌گذاری زیاد می‌شود، آستانه تحمل آنها افزایش یافته و ریسك پذیری آنها بیشتر می‌شود و در نتیجه ترجیح می‌دهند تا در سبد دارایی مالی خود،‌ از دارایی پر ریسك بیشتر استفاده كنند.
درباره سن افراد نیز نتایج تحقیقات نشان می‌دهند كه افراد جوانتر علاوه بر انتخاب دارایی‌های مالی با دوره زمانی كوتاه مدت، در هنگام تنوع بخشی به سبد دارایی‌هایی مالی خود بیشتر از دارایی‌های چون سهام كه ریسك بالاتری دارند استفاده می‌كنند تا اوراق قرضه بلند مدت كه ریسك كمتری دارند.

منبع: ‌بولتن آریا سهم

منبع : روزنامه دنیای اقتصاد