جمعه, ۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 26 April, 2024
مجله ویستا

سوره‌ تکاثر


سوره‌ تکاثر
● نزول‌ سوره‌ تكاثر
سوره‌ تكاثر شانزدهمین‌ سوره‌ در نزول‌ می‌باشد كه‌ با ۸ آیه‌، ۲۸ كلمه‌ و ۱۲۰ حرف‌ در شهر مكه‌ بروجود مقدس‌ پیامبر(ص‌)نازل‌ شده‌ است‌.بعضی‌ها این‌ سوره‌ را مدنی‌ دانسته‌اند، اما با توجه‌ به‌ تاریخ‌ نزول‌ و دیدگاه‌ علمای‌ تفسیر، سوره‌ متكاثر مكی‌ است‌.
از مقاتل‌ و كلبی‌ نقل‌ است‌ كه‌ پسران‌ عبد مناف‌ بن‌قصی‌ و پسران‌ سهم‌بن‌عمرو بر یكدیگر به‌ تعداد مردم‌ قبیله‌ و اموال‌ تفاخر می‌كردند، حتی‌ تا آنجا كه‌ مردمان‌ یكدیگر را شمردند و تعداد قبیله‌ عبد مناف‌ بیشتر شد، اما پسران‌ سهم‌ گفتند:«بسیاری‌ از افراد ما در زمان‌ جاهلیت‌ كشته‌ شدند».سپس‌ به‌ قبرستان‌ رفتند و اموات‌ یكدیگر را نیز شمردند كه‌ در نتیجه‌ تعداد قبیله‌ بنی‌سهم‌، سه‌ خانواده‌ بیشتر از قبیله‌ عبدمناف‌ بود.آنگاه‌ خداوند این‌ سوره‌ را نازل‌ فرمود
● لهو به‌ كثرت‌ مال‌
‌لهو در لغت‌ به‌ معنای‌ سرگرم‌ ساختن‌ و مشغول‌ شدن‌ است‌ و خداوند خطاب‌ به‌ مردم‌ مكه‌ و قبایل‌ بنی‌ عبد مناف‌ و بنی‌ سهم‌ می‌فرماید:«تفاخر به‌ كثرت‌ افراد یكدیگر، شما را مشغول‌ و سرگرم‌ ساخت‌ تا این‌كه‌ حتی‌ به‌ سراغ‌ گورستانها و شمردن‌ قبرها رفتید تا این‌ تفاخر پوچ‌ به‌ كثرت‌ افراد را، حتی‌ با مردگان‌ ادامه‌ دهید.هرگز چنین‌ مباد كه‌ دلمشغولی‌ به‌ كثرت‌ نفرها فایده‌ای‌ داشته‌ باشد و به‌زودی‌ خواهید دانست‌ كه‌ تفاخر و تكاثر به‌ اموال‌ و افراد، سود و فایده‌ای‌ برای‌ آخرت‌ نخواهد داشت‌».
● خطای‌ تكاثر و آینده‌ وجود انسان‌
‌«انسان‌ در این‌ دنیا مال‌ بسیار جمع‌ می‌كند و از این‌ جمع‌ كردن‌ اموال‌ لذت‌ می‌برد و می‌خواهد به‌ دیگران‌ بفهماند كه‌ من‌ چقدر مال‌ دارم‌.او هرگز به‌ انفاق‌ به‌ همنوعان‌ ضعیف‌ نمی‌اندیشد و برای‌ این‌ گونه‌ اندیشه‌ ارزشی‌ قائل‌ نیست‌، اما شما به‌زودی‌ خواهید دانست‌ كه‌ آینده‌ وجود انسان‌، خواه‌ به‌صورت‌ فیزیكی‌ یا مجرد از ماده‌، با چه‌ واقعتی‌ مواجه‌ است‌».
زر بن‌ حبیش‌ از حضرت‌ علی‌(ع‌)نقل‌ می‌كند كه‌:ما همیشه‌ درباره‌ عذاب‌ قبر شك‌ داشتیم‌ تا این‌ كه‌ سوره‌ تكاثر نازل‌ شد و مراد از «كلا سوف‌ تعلمون‌»عذاب‌ قبری‌ است‌ كه‌ انسان‌ بعد از انتقال‌ به‌ علام‌ آخرت‌ و برزخ‌، در قبر با آن‌ مواجه‌ می‌شود و مراد از «ثم‌ كلاسوف‌ تعلمون‌»عذابی‌ است‌ كه‌ بعد از حشر و نشر در عالم‌ آخرت‌، با آن‌ مواجه‌ است‌ و این‌ عذابهای‌ قبر و هنگام‌ نشر انسان‌ در روز قیامت‌، ناشی‌ از عملكرد و گستاخی‌ او در دنیاست‌ كه‌ هیچ‌ توجهی‌ به‌ آموزه‌های‌ خالق‌ خود ندارد و اساس‌ وجود علمی‌ و فكری‌ پروردگار خود را انكار می‌كند، همان‌ طور كه‌ اصل‌ پیدایش‌ انسان‌ و سمت‌ و سوی‌ زیستن‌ او در دنیا با قدرت‌ خالق‌منان‌ شكل‌ یافته‌ است‌، عالم‌ پس‌ از مرگ‌ انسان‌ نیز در اختیار خالق‌ اوست‌ و آنچه‌ كه‌ خداوند از طریق‌ انبیا وعده‌ داده‌ است‌، بدون‌ شك‌ تخلف‌ناپذیر است‌.
● جحیم‌;فرجامی‌ دیدنی‌
‌اگر به‌ علم‌ یقین‌ می‌دانستید، هرگز چنین‌ نبود كه‌ به‌ زیادی‌ اموال‌ خود در برابر فقرا (به‌ تكاثر)تفاخر كنید، به‌ خدا سوگند كه‌ دوزخ‌ و جهنم‌ را خواهید دید (البته‌ آن‌ را به‌ عین‌ یقین‌، كه‌ همان‌ یقین‌ از روی‌ دیدن‌ است‌، به‌ هنگام‌ جان‌ دادن‌ یا هنگام‌ عرصات‌ محشر، خواهید دید).
ثروتمندان‌ كه‌ با ثروت‌ و اموال‌ خود در این‌ دنیا مورد امتحان‌ الهی‌ قرار می‌گیرند، چنانچه‌ از آنچه‌ كه‌ خداوند به‌ آنان‌ رزق‌ و روزی‌ داده‌ است‌، به‌ خلق‌ مستمند انفاق‌ كنند، از مومنان‌ خواهند بود، ولی‌ اگر به‌ جای‌ انفاق‌ به‌ همنوعان‌، به‌ تكاثر (جمع‌آوری‌ هر چه‌ بیشتر مال‌)و تفاخر (فخر فروشی‌ به‌ همنوعان‌ خود)و فساد روی‌ آورند، در فرجام‌ كار خود، به‌ جحیم‌ یا همان‌ جهنم‌ سوزان‌، خواهند رسید.
● پرسش‌ از نعمت‌ در آخرت‌
انسان‌ در دنیا از نعمت‌ حیات‌ و عمر برخوردار است‌، اما پرسشی‌ كه‌ در این‌ میان‌ پیش‌ می‌آید، این‌ است‌ كه‌ خداوند علاوه‌ بر عمر و زیستن‌ فیزیكی‌، برای‌ چگونه‌ زیستن‌ انسان‌، چه‌ نعمت‌ فكری‌ و اندیشه‌ای‌ داده‌ است‌؟
در احادیث‌ متعددی‌ از امام‌ صادق‌ (ع‌)نقل‌ شده‌ است‌:«مراد از نعیم‌ در آیه‌ شریفه‌، آب‌ و غذانیست‌;بلكه‌ مراد توحید، نبوت‌ و ولایت‌ حضرت‌ علی‌(ع‌)و فرزندان‌ معصوم‌ آن‌ امام‌ است‌، كه‌ امتداد تفكر نبوت‌ بعد از حضرت‌ نبی‌(ص‌)هستند».
از انسان‌ پرسیده‌ می‌شود:آنگاه‌ كه‌ در حیات‌ دنیوی‌ خود سلامتی‌ و امنیت‌ داشتید، تا چه‌ اندازه‌ به‌ توحید و نبوت‌، به‌عنوان‌ مبانی‌ چگونه‌ زیستن‌ خود، توجه‌ داشتید؟ یا این‌ كه‌ به‌ توحید و نبوت‌ و سپس‌ ولایت‌ حضرت‌ وصی‌(ع‌)و ائمه‌ معصومین‌(ع‌)هیچ‌ توجهی‌ نداشتید و آن‌ گونه‌ در دنیا زندگی‌ كردید كه‌ هوای‌ نفس‌ شما حكم‌ كرد و هیچ‌ عنایتی‌ به‌ احكام‌ الهی‌، كه‌ توسط حضرت‌ نبی‌(ص‌)، تبلیغ‌ و توسط حضرت‌ وصی‌(ع‌)و فرزندان‌ معصومش‌(ع‌)، تبیین‌ و تشریح‌ شد، نداشتید؟ پس‌ به‌ جحیم‌ و جهنمی‌ كه‌ بدان‌ وعده‌ داده‌ شده‌ بودید، در آید».
● ثواب‌ خواندن‌ سوره‌ تكاثر
از پیامبر (ص‌)روایت‌ شده‌ است‌:«هر كس‌ این‌ سوره‌ را بخواند، ثواب‌ كسی‌ را در نامه‌ او ثبت‌ كنند كه‌ هزار آیه‌ خوانده‌ باشد»و از امام‌ صادق‌ (ع‌)نقل‌ شده‌ است‌:«هر كه‌ سوره‌ تكاثر را در نماز واجب‌ قرائت‌ كند، حق‌تعالی‌ ثواب‌ صد شهید را به‌ او كرامت‌ نماید».
منبع : خانواده سبز


همچنین مشاهده کنید