خروسک

● خروسک چیست ؟
خروسک یک نوع بیماری تنفسی شایع است که معمولاً دراطفال رخ داده و منجر به ایجاد صدائی خشن و شبیه به پارس سگ می شود. از آنجائی که این بیماری سبب درگیری حنجره و نای می شود به آن التهاب حنجره ای تایی و یا التهاب خروسکی نیز گفته می شود. خروسک به دو دسته تقسیم می شود. خروسک عفونی و خروسک انقباضی.
● خروسک عفونی
خروسک عفونی ثانویه به عفونت با ویروسها، باکتریها و یا سایر میکروبها ایجاد می شود. درایالات متحده شایعترین عامل این بیماری، ویروس پارا آنفولانزا است که خیلی راحت از محیط کسب می شود. این ویروس می تواند از طریق قطرات بسیار ریز که با هر سرفه و عطسه در فضا معلق
می شود، انتقال می یابد. بعلاوه این ویروس می تواند از طریق دستهای آلوده که با سطوحی که قبلاً با این ویروس آلوده شده اند،تماس داشته است نیز انتقال یابد. این سطوح می توانند اسباب بازی ها، لیوان ها و ظروف غذاخوری باشند.
بعد از آنکه ویروس پارا آنفولانزا وارد بدن شد به قسمتهای فوقانی مجاری هوایی تنفسی حمله می کند. به این دلیل کودک مبتلا در ابتدا علائمی شبیه سرماخوردگی نظیر آبریزش از بینی خواهد داشت. علاوه بر آنها تا حدی تب و گلو درد نیز ممکن است وجود داشته باشد. سپس حنجره قرمز، متورم شده و باریک می شود. این امر منجر به تشدید سرفه های پارس مانند و خشن و بلند می شود.
● خروسک انقباضی
به نظر می رسد این حالت به علت بروز واکنش های حساسیتی به ویروسها می باشد که شبیه به ویروسهای عامل خروسک عفونی هستند، در این حالت نیز سطوح حنجره و نای متورم می باشند. اما هیچ نشانه ای از عفونت وجود ندارد . در بعضی موارد، التهاب ممکن است ثانویه به بازگشت اسید معده به داخل حلق ایجاد شود.
این فرم خروسک معمولاً به یکباره ایجاد می شود. بدون آنکه علائم سرماخوردگی وجود داشته باشد و معمولاً در سن کمتر از شش سال رخ می دهد و پسرها کمی بیشتر از دخترها مبتلا می شوند. خروسک انقباضی نیز معمولاً اطفال بین سه ماه تا سه سال را مبتلا می سازد. کمتر از سن سه ماهگی شانس ابتلا به این بیماری بسیار پائین است. احتمالاً این حالت بعلت انتقال آنتی بادیها از بدن مادر به کودک قبل از تولد یا از طریق شیر مادر می باشد.
● علائم
علامت کلاسیک خروسک وجود سرفه های پارس مانند و شیهه می باشد. سرفه ها معمولاً در شب تشدید شده و معمولاً همراه با نفسهای بلند و صدای خشن می باشند. سایر علائم براساس اینکه خروسک عفونی است یا انقباضی متفاوت است.
● خروسک عفونی : این حالت با تبهای درجه پائین و علائم خفیف سرماخوردگی قبل از شروع سرفه ها همراه می باشد. در بسیاری موارد، فرد سابقه تماس با شخصی را داشته است که دچار علائمی نظیر سرفه ، آبریزش از بینی یا سایر علائم عفونت تنفسی، بوده است.
اکثر کودکان مبتلا به این فرم، کمی بیمار گونه به نظر رسیده و هیچگاه علائم شدید تنفسی نخواهند داشت. در این میان اندکی علائمشان بسیار شدید شده است، تظاهرات آنها شامل تنفسهای بسیار شدید، حرکت پره های بینی، حرکات غیرطبیعی قفسه سینه و عضلات بین دنده ای به گونه ای که به نظر می رسد تمایل بیشتری برای جذب هوا داشته باشند، ناآرامی و تحریک غیر طبیعی و آبی شدن لبها و زیر ناخن ها می باشد.
● خروسک انقباضی : در این حالت معمولاً قبل از شروع سرفه ها حالت عمومی فرد بد نیست. معمولاً حملات سرفه بدون هیچ مقدمه و علامتی شروع شده و بیشتر در نیمه های شب رخ می دهد. معمولاً در صورتیکه فرد به یک محیط باز با هوای سرد برده شود، یا اینکه در زیر چادری پر از بخار باشد علائمش بهبود می یابد. معمولاً علائم در طی چند ساعت بهبود یافته هر چند ممکن است حملات چندین شب دیگر نیز تکرار شوند.
● تشخیص
بعد از بررسی علائم کودک، پزشک درارتباط با تماس کودک با شخصی که دارای علائمی نظیر سرماخوردگی یا سرفه بوده است، سوأل خواهد کرد. بعلاوه وی باید وضعیت واکسیناسیون کودک را نیز درخواست کند.
معمولاً پزشک، براساس تاریخچه کودک، علائم و معاینات بالینی می تواند خروسک را تشخیص دهد.اگر علائم بسیار شدید یا غیر طبیعی باشند،عکسبرداری و یا سایر روشهای آزمایشگاهی به منظور بررسی وجود سایر بیماریهای ریه یا حلق نظیر التهاب اپی گلوت نیز درخواست خواهد شد. به ندرت زمانیکه کودک دچار اختلال تنفسی شد، باید در بیمارستان بستری شود.
● دوره مورد انتظار
معمولاً علائم خروسک عفونی در طی سه تا پنج روز بهبود می یابند. هر چند در بعضی موارد بعضی کودکان دچار سرفه های خفیفی خواهند بود که مقداری طولانی تر می شود.
در مورد خروسک انقباضی ممکن است در طی یک شب چندین حمله سرفه رخ دهد. این حالت ممکن است چهار تا پنج شب مکرراً تکرار می شود.
● جلوگیری
به منظور پیشگیری از ابتلا به عفونتهای ویروسی که منجر به خروسک می شوند، می توان اقدامات زیر را انجام داد.
▪ همواره دستهای خود را بشوئید، بخصوص بعد از پاک کردن بینی بعلاوه بعد از مراقبت از فردی که مبتلا به سرفه، سرماخوردگی یا گلو درد باشد نیز حتماً باید دستهای خود را بشوئید.
▪ اگر در خانه کسی وجود دارد که مبتلا به عفونت تنفسی است وسائل غذاخوری و لیوانش را از بقیه جدا نموده و سپس آنها را با صابون و آب گرم بشوئید.
▪ اگر کودکی که تازه راه افتاده است و اسباب بازی یا هر شئ دیگری را وارد دهانش می کند، آنها را به خوبی با آب و صابون بشوئید.
▪ فوراً هرگونه چیزی که به عطسه یا آب بینی آلوده شده است را دور اندازید.
▪ از کسی که به سرفه یا سرماخوردگی مبتلا شده است بخواهید، که از بوسیدن یا بازی با اطفال اجتناب کند.
در حال حاضر محققان در حال تولید واکسنهایی برضد ویروس پارا آنفولانزا می باشند. در آینده ممکن است یکی از این واکسنها به منظور پیشگیری و مصون کردن اطفال در برابر خروسک، مورد استفاده قرار گیرد.
● درمان
در صورت ابتلای کودک، پزشک نکاتی را خواهد گفت که تا اتمام سیر بیماری تنفس کودک راحت تر باشد که شامل استراحت و آرامش کودک، استفاده از ایبوپروفن و یا استامینوفن به منظور تسکین ناآرامی، نوشیدن مقادیر کافی آب به منظور جلوگیری از کم آبی و کمک به خروج خلط از مجاری هوایی و استفاده از ابزارهای خاصی که بخار سرد تولید می کنند است، زیرا بخار سرد به خروج خلط از مجاری هوایی کمک می کند . گاهی پزشک به منظور کاهش التهاب از کورتون استفاده خواهد کرد.
اکثر کودکان به انواع خفیف خروسک مبتلا می شوند که به راحتی در منزل قابل درمان است. بخصوص در موارد خروسک انقباضی، استفاده از بخار سرد بسیار مؤثر خواهد بود.
در موارد نادری ممکن است فرد دچار علائم تنفسی شدیدی شود که نیاز به بستری در بیمارستان خواهد داشت. در این موارد به بیمار اکسیژن، اپی نفرین و کورتون و سایر داروهایی که تنفس را بهبودی می بخشند، داده خواهد شد.
● در چه زمانی باید به پزشک مراجعه نمود ؟
در صورت وجود علائم زیر باید به پزشک مراجعه نمود: تنفس بسیار سخت همراه با حرکت پره بینی ، آبی شدن لبها و ناخن، ناآرامی و یاگیجی ، خواب آلودگی و ضعف، حملات شدید سرفه که بیش از یک دقیقه طول کشیده و در تنفس اختلال ایجاد می کند. آب ریزش از دهان بطور بسیار شدید و تب بالا.
اکثر کودکانی که مبتلا به خروسک می شوند بدون بروز هیچ عارضه جانبی به طور کامل بهبود می یابند.

منبع : دانشگاه علوم‌پزشکی بوشهر