عشق بر لبه تاریکی

از پرهیجان ترین و جذاب ترین ویژ گی های زندگی بشر احساسی است كه نسبت به جنس مخالف خود دارد كه یكی از مهمترین بخش زندگی نوجوان و جوان را تشكیل می دهد. این كه جوان خواهان ارتباط، احساس و خیالپردازی نسبت به جنس مخالف خود است امری است كاملاً طبیعی. معمولاً ماجراها، سرخوشی ها، مصیبت های عشقی، خواستگاری، نامزدی، ازدواج و غیره را اكثر جوانان تجربه می كنند، كه نیازمند راهنمایی و هدایت صحیح خانواده به دور از تعصب و سختگیری بی مورد هستند تا بتوانند این دوره را با موفقیت بیشتری طی كنند...
امروزه نقش های زن و مرد ثابت نیست، ازدواج مانند دیروز از قبل تعیین شده نیست و به گفته عام: «دیگر عقد دختر عمو و پسر عمو را در آسمان نبسته اند.» در جامعه مدرن امروز نمی توان با استفاده از اخلاق سنتی، تمایلات فردگرایانه انسان مدرن را مهار كرد. سرنوشت افراد در خانواده جدید هسته ای برخلاف خانواده گسترده دیروز مشخص نیست. سیكل خانواده سنتی از پیش تعیین شده كه در ورود به آن ازدواج بود، عبور از این در تقریباً بازگشت ناپذیر بود و به طور معمول كسانی كه بیرون از نهاد خانواده و ازدواج سنتی قرار می گرفتند به شدت سرزنش شده و گاه طرد می شدند.
در جامعه دیروز گاه گفت وگوی ساده دختر و پسر امری خلاف عرف و هنجارها و ارزشهای جامعه قلمداد می شد و فقط در جریان خواستگاری بود كه جوان، همسر آینده خود را ملاقات می كرد و گاه بدون گفت وگو و رد و بدل شدن شرایط دو طرف، ازدواج انجام می شد و جوان بایستی با تصمیم والدین تن به ازدواج می داد و چنانچه در مدت زندگی زناشویی نارضایتی یا مشكلاتی به وجود می آمد، شخص جرأت اعتراض بر خود روا نمی داشت و گاه زندگی اجباری و بدون لذت را به خاطر حفظ آبرو تحمل می كرد...
ولی در جامعه مدرن امروز جوان قبل از ازدواج با طرف مقابل خود گفت وگو كرده و قید و شرط های زندگی خود را برای هم بازگو می كنند و در جریان خواستگاری این آشنایی جنبه جدی تری به خود می گیرد. امروزه میزان قدرت انتخاب، برای زندگی با همسر آینده نسبت به گذشته بیشتر شده است اما در این میان والدین نقش اساسی را برعهده دارند كه باید بسیاری از مهارت های اجتماعی در برخورد با جنس مخالف را به نوجوان و جوان آموخت تا از مشكلات چنین ارتباطی جلوگیری شود. اگر والدین در این امر قصور كنند چه بسا جوان آن را به طور ناقص و گاه اشتباه از افرادی دیگر آموخته كه ممكن است آنان راهنمای خوبی برای وی نباشند. در این میان مسأله محرم راز و هم رازی والدین با جوان مطرح می شود، نوجوان و جوان در این دوره نیازی مبرم به همراز دارد و كسانی موفق هستند كه اعتماد فرزند خود را جلب كرده و شنونده قابل اعتمادی برای درددل جوان خود باشند.
بسیاری از والدین سختگیر كه فرزند از آنان ترس و وحشت دارد، نه تنها به آنان اعتماد نمی كند، بلكه در بسیاری موارد به دور از چشم آنان مبادرت به اعمالی می كند كه به شدت از سوی خانواده نهی شده است. جامعه شناسان بر این باورند: خانواده هایی كه اجازه كسب تجربه ارتباط سالم با جنس مخالف را به فرزند خود نمی دهند گاه دیده می شود چندین اتفاق برای جوان آنان روی خواهد داد:
۱) سقوط روانی ۲) عقد مخفیانه ۳) خودكشی و گاه انزوای شدید.
متأسفانه برخی خانواده ها از این كه فرزندشان بسیار آرام، گوشه گیر و منزوی است لذت می برند و به خود می بالند كه عجب جوان سر به راهی داریم در حالی كه گاه دیده می شود كه سخت در اشتباه هستند این جوان نیاز به مشاوره دقیق والدین دارد و این كه بتواند راز خود را با آنان در میان گذارد.
به طور معمول عشق هایی كه در دوره نوجوانی در فاصله سنی ۱۴ تا ۱۸ سالگی بروز می كند و در اكثر موارد با مشكلاتی عدیده روبه رو می شود و چون نوجوان در این سن دیدگاهی رمانتیك داشته و خیالپرداز است ممكن است در روان، ذهن، تحصیل و زندگی آینده وی تأثیری منفی بگذارد. بیشتر دختران در این دوره فكر می كنند جنس مخالف و كسی كه در آینده همسر آنها است با اسبی سفید به سراغ آنها آمده و آنها را به قصر خود می برد و بیشتر پسرها فكر می كنند با دختری بسیار زیبا و خوش اندام و پری چهره آشنا شده و تمام عمر خود را با خوشبختی طی می كنند.
معمولاً این عشق ها بسیار زودگذر خواهد بود. ولی عشق هایی كه پس از ۲۰ سالگی بروز می كند كمی عاقلانه تر است كه البته در این سنین هم جوان نیازمند راهنمایی و هدایت صحیح است. جوان به طور معمول در ارتباط گیری با جنس مخالف به سرعت به سوی كسی جذب می شود كه تقویت كننده خصوصیات خودش باشد و اعمال وی را تأیید كند و زمانی كه یك جوان به سمت و سوی جنس مخالف خود جذب می شود چنین می پندارد كه سایر خصلت های وی نیز با وی همخوانی دارد. ولی جوان باید بداند كه در اوایل آشنایی به دنبال ظواهر، تعریف و تمجیدها و ... نباشد بلكه بتواند شناختی صحیح از طرف مقابل خود پیدا كند. متأسفانه برخی از دخترها و پسرها در این زمان چشم خود را بر بسیاری از واقعیت ها بسته و از یكدیگر در ذهن خود اسطوره می سازند ولی پس از چند ماه زندگی مشترك و ارضای غرایز، واقعیت ها و نقص های شخصیتی خود را نشان داده و مشكلات آغاز می شود.
هر چه زمان پیش می رود و روابط دو زوج با هم تداوم پیدا می كند، اهمیت جذابیت های بدنی كمتر و جاذبه های شخصیتی و رفتاری و اجتماعی فرد بیشتر خواهد شد و چنانچه شخص این جاذبه ها را برای طرف مقابل خود نداشته باشد، زندگی بی حرارت و بی معنا خواهد بود.
چرا كه دستیابی به صمیمیت، عشق و همدلی و همزبانی نیازی جدی و اساسی در زندگی بشر است كه موجب امنیت خاطر می شود كه تأكید بر رابطه عاطفی محكم و همخوانی شخصیتی دو زوج به عنوان عنصر وحدت خانواده نقش بسیار مهمی را ایفا می كند.
امروزه بسیاری از افراد را می بینیم كه در كنار هم زندگی می كنند، زیر یك سقف، در یك خانه ، یك ویلا، آپارتمان، سوئیت و ...
ولی هر دو احساس تنهایی شدید می كنند و هیچ رابطه عاطفی و محبت بین آنان وجود ندارد. هیچ كدام برای دیگری نگران نمی شود، هیچ كدام برای دیگری دلسوزی و اظهار عشق نمی كند و حتی هیچ كدام برای هم ارزشی قائل نمی شود و...
دختر و پسر پس از ازدواج باید تكمیل كننده هم بوده و درصدد تعالی هم باشند، زندگی آن نیست كه انسان به دنیا بیاید، عاشق شود، زندگی كند، بچه به دنیا آورد و سپس بمیرد. ما به این دنیا پا گذاشته ایم كه به تعالی و پیشرفت معنوی دست یابیم و زندگی زناشویی از مهمترین راههایی است كه شخص می تواند به آن دست یابد. زندگی مشترك باید علاوه بر تعالی و امنیت موجب لذت بیشتر از زندگی شود كه بسیاری از زندگی ها نه تنها تعالی و امنیت به شخص نمی دهد، بلكه لذت زندگی را نیز از شخص می گیرد، پس باید عاقلانه تصمیم گرفت چون ازدواج، پیراهن، كفش، خانه و ... نیست كه یك شبه بتوان آن را تغییر داد و جایگزینی برای آن یافت. باید به دختر و پسر با نظارت غیرمستقیم والدین و گاه مستقیم اجازه داد تا عشق را تجربه كنند و نباید انتظار داشت كه به طور حتم اولین دختر یا پسر در زندگی جوان، همسر آینده وی باشد ، چون آشنایی برای شناخت بیشتر طرف مقابل است و چنانچه تفاهمی وجود نداشت رابطه به پایان می رسد، پس در ارتباط نیز بایستی حد و مرزها را شناخت.
یكی از مباحث مهمی كه بسیاری از روانشناسان به آن اشاره می كنند افشای احساس است كه والدین باید از كودكی آن را در وجود فرزند خود بپرورانند چرا كه یكی از مهمترین مسائل روابط دو جنس، عدم توانایی ابراز احساس است. اگر شخص در وجود خود احساسی دارد كه تصور می كند رابطه را قوی تر می كند باید آن را ابراز كرده و افشا كند.
چه بسا بسیاری از مشكلات زنان و مردان در زندگی زناشویی عدم ابراز احساس و محبت به یكدیگر است كه موجب سردی روابط خواهد شد.
از دیگر مشكلات جوانان و والدین در ارتباط با جنس مخالف نشناختن مرز دخالت والدین و خودمختاری جوان است. برخی والدین تصور می كنند كه جوان آنها هنوز در سن كودكی به سر می برد؛ وقتی والدین و بزرگسالان نتوانند الگویی شایسته برای حل مسائل و شكل دادن به هویت و خوداتكایی به نوجوان و جوان ارائه دهند، پس نباید جوان را مسئول مشكلات دانست.
والدینی كه برای كنترل و نظارت بر نوجوان و جوان خود به تنبیه فیزیكی متوسل می شوند دیر یا زود با مقاومت و عكس العمل شدید فرزند خود مواجه خواهند شد و رفتاری خصمانه نسبت به والدین خود خواهند داشت. بنابراین والدین بایستی حد و مرزها را شناخته و از افراط و تفریط در رفتار با نوجوان و جوان خود به شدت پرهیز كنند.
از دیگر مسائل مربوط به جوان و والدین در ارتباط با جنس مخالف سختگیری بیش از اندازه والدین است. به عنوان نمونه در برخی خانواده ها دیده می شود كه دختر حق جواب دادن به تلفن را ندارد یا گاه والدین بسیاری از امكانات را از دسترس نوجوان و جوان دور نگه می دارند، امكاناتی مانند: تلفن، موبایل، تلویزیون، كامپیوتر و ... كه با این عمل متأسفانه موجب كمبود و عقده های روانی در نوجوان و جوان خود می شوند . این دسته از جوانان كه در اثر سختگیری از تلفن زدن به دوست خود محروم می شوند در بیشتر موارد در باجه های تلفن عمومی، منزل دوستان و ... دیده می شوند كه این عمل بسیار خطرناكتر از صحبت كردن با نظارت والدین است. ما در دورانی زندگی می كنیم كه نیازمند آگاهی وسیع از آنچه در جهان می گذرد، تربیت و مشاوره روانی- جنسی بیش از هر زمان دیگری هستیم.
متأسفانه والدین و مدارس و دانشگاه هیچ مطلب مهمی در این مورد به نوجوان و جوان نمی آموزند كه گاه موجب می شود، آموزش های نادرست، برخی كانالهای ماهواره ای، سایت های اینترنتی، مجلات مبتذل و غیراخلاقی نوجوان را به بیراهه كشاند؛ پس آموزش صحیح و ارائه آگاهی های درست از سوی والدین و محیط های آموزشی از ضروریات زندگی هر نوجوان و جوان تلقی می شود.

نسرین دانایی

منبع : روزنامه همشهری