راهنمای پدر و مادر ها در روزهای امتحان

كودكان و نوجوانان همه روزه با كوله باری از كتاب ، دفتر و خوراكی به مدرسه می روند تا بتوانند با كسب علم و دانش ، قدم در راه پیشرفت و ترقی گذارند . آنها هر روز مشق می نویسند ، درس می خوانند ، در فعالیت های گوناگون كلاسی شركت می كنند و همه چیز به روال عادی پیش می رود تا. .. زمانی كه امتحانات شروع می شوند . از آن پس چنان آرامش و راحتی آنان به هم می ریزد كه قدرت تمركز و توجه بر روی ساده ترین مسائل و مطالب را هم از دست می دهند .
كودكان از ابتدای آغاز دبستان و زمانی كه وارد مدرسه می شوند ، هیچ ترس و دلهره و تصوری درباره امتحان و آزمون های كلاسی در ذهن ندارند و اساساً روز امتحان با روزهای دیگر فرقی برایشان نمی كند . اما ، متاسفانه این والدین ، مربیان و آموزگاران هستند كه بچه ها را نسبت به امتحان ، آشفته و پریشان می كنند ، تا حدی كه در سال های بعد ، چنان دچار اضطراب امتحان می شوند ، كه از مدرسه رفتن امتناع می ورزند . مقدار كمی هشدار و ایجاد انگیزه در وجود دانش آموزان موجب برنامه ریزی برای درس خواندن ، افزایش حس مسئولیت و تلاش بیشتر آنان می شود ، زیرا می توانند در جهت مثبت از آن استفاده كنند . اما اگر فشار و استرس ایجاد شده بیشتر از حد توان و تحمل آنها باشد ، نتایج ناگواری در بر خواهد داشت كه می تواند باعث كاهش یادگیری و علاقه بچه ها به درس و نهایتاً افت تحصیلی آنان شود .
اضطراب امتحان ، حالت تشویش ، نگرانی و هیجان ناخوشایندی است كه اغلب دانش آموزان و دانشجویان در ایام امتحانات بدان مبتلا می شوند . گاهی این اضطراب با سردرد ، سرگیجه ، دل درد ، حالت تهوع ، تپش قلب و تنگی نفس نیز همراه می شود .
بسیاری از دانش آموزان قبول دارند زمانی كه عمیق تر و دقیق تر درس می خوانند ، اضطراب كمتری برای امتحان دارند ، زیرا هر چه درباره موضوعی بیشتر می دانند ، تسلط و اعتماد بیشتری هم نسبت به دانسته های شان در خود پیدا می كنند و با هیجان كمتری بر سر جلسه امتحان حاضر می شوند . به همین دلیل است كه تمامی آموزگاران و مربیان به بچه ها توصیه می كنند كه عادت به مطالعه و تمرین را همواره به صورت رویه زندگی تحصیلی خود قرار دهند . آنها معتقدند اگر دانش آموزان در خواندن ، نوشتن ، حساب كردن و... مهارت فوق العاده ای هم داشته باشند ، باز به سختی می توانند زحماتی كه باید طی یك ترم بر دوش كشند ، یك شبه متحمل شوند . به طور كلی ، اگر بپذیریم كه هدف اصلی از امتحان گرفتن ، ایجاد علاقه و انگیزه بیشتر برای یادگیری بهتر ، ارزیابی میزان پیشرفت دانش آموزان و اصلاح روش های تدریس آموزگاران است ، علی الاصول نباید موجب ترس و دلهره بچه ها شود . تنها دانش آموزانی از امتحانات و آزمون های كلاسی نگران و مضطرب می شوند كه نسبت به توانایی ها و عملكرد خود در طول ترم اعتماد و اطمینان كافی نداشته باشند . در این جا به بررسی روش های ساده ای كه والدین و مربیان می توانند با به كار بردن آنها ، اضطراب امتحان را در بچه ها از بین ببرند ، می پردازیم .
۱ _ انجام تكالیف درسی ، تمرین حل كردن و.. . باید از ابتدای سال تحصیلی با نظم و جدیت دنبال شود . اگر دانش آموزی در طول ترم تحصیلی خود عملكرد ضعیفی داشته باشد ، تذكر های پشت سر هم پدر و مادر در ایام امتحان نه تنها هیچ كمكی به كودك یا نوجوان نمی كند ، بلكه موجب ترس و آشفتگی بیشتر او هم می شود .
۲ _ هر گونه سخت گیری بی مورد و تنبیه دانش آموز به دلیل نگرفتن نمرات عالی ، باعث تشدید اضطراب درونی دانش آموز از درس و مدرسه و امتحان می شود . راه حل نمرات پایین بچه ها در تنبیه كردن آنها نیست ، بلكه در یافتن راهی است برای رفع علت اصلی آن ، كه همانا ضعف یادگیری كودك است.
۳ _ ترس از شكست و عدم قبولی در دانش آموزانی رشد می كند كه فكر موفقیت و اول شدن ، ذهن آنها را بیش از حد به خود مشغول كرده است . اگر پدر و مادر خواسته ها و معیارهایی دور از توان و استعداد بچه های شان داشته باشند ، آنان را چنان نگران و پریشان می كنند كه راه دستیابی به موفقیت برایشان غیر ممكن و سخت جلوه می كند .
۴ _ هیچ گاه تفاوت های فردی بچه ها را نادیده نگیرید و مرتب نمرات آنها را با هم مقایسه نكنید ، زیرا همین امر موجب ناراحتی ، فشار روانی و بدبینی نسبت به یكدیگر در آنها می شود . برای تشویق بچه ها به درس خواندن می توان به آنها دلگرمی داد و با حمایت های كلامی مثبت خود ، آنها را نسبت به استعدادهای بالقوه شان آگاه كرد تا بدین ترتیب ، ریشه های ترس و اضطراب را - كه عامل بسیاری از مشكلات روانی است - در آنها از بین برد .
۵ _ ایجاد آمادگی در بچه ها و فراهم آوردن شرایط و امكاناتی كه آنها بتوانند با آرامش و راحتی به مطالعه و درس بپردازند ، می تواند ترس و اضطراب ناشی از امتحان را كاهش دهد .
۶ _ در مواردی نگرش ها و پیش فرض های منفی دانش آموزان درباره نحوه امتحان دادن شان ، به شدت بر روحیه آنها تاثیر می گذارد و موجب اضطراب بچه ها می شود . مثل وقتی كه دانش آموزی از قبل از امتحان دائم به خود می گوید : «من هرگز نمی توانم از این امتحان نمره خوبی بگیرم ...» . در صورتی كه اگر همین دانش آموز بتواند افكار مثبت و امیدواركننده را جایگزین ناامیدی و تلقینات منفی اش كند ، قادر خواهد بود با روحیه بهتر و نشاط بیشتری بر سرجلسه امتحان حاضر شود . او می تواند به خود بگوید: «من این درس را خوب خوانده ام و مطمئنم كه می توانم نمره خوبی از آن بگیرم» . (البته او باید واقعاً درس را خوانده باشد !)
● نكاتی كه والدین و اطرافیان بچه ها ، باید در ایام امتحانات بدان توجه داشته باشند ، عبارتند از :
▪ جدولی از برنامه امتحانی فرزندان تان تهیه كنید و به آنها در برنامه ریزی مناسب ، برای مطالعه درس های مختلف كمك كنید .
▪ با تشویق فرزندان تان در انجام تكالیف و تمرین های لازم در ایام امتحانات ، به آنها دلگرمی دهید .
▪ به فرزندان تان كمك كنید تا به تنهایی پاسخ پرسش های درسی اش را بیابند .
▪ در صورت نیاز با آموزگار فرزندتان در مورد چگونگی انجام آزمون های پایان سال صحبت كنید و اطلاعات لازم را از او بگیرید .
▪ فرزندان تان را تشویق كنید تا در خانه و یا كلاس پرسش هایی را كه نمی دانند ، بپرسند .
▪ نقاط ضعف و قوت درسی فرزندان تان را در درس های مختلف بشناسید و حتی الامكان درصدد رفع آنها برآیید .
▪ به فرزندان تان اطمینان دهید كه موفقیت آنها برای تان ارزش و اهمیت دارد .
▪ نسبت به خواب ، خوراك و آرامش روانی فرزندان تان در روزهای امتحان محتاط و دقیق باشید . دقت داشته باشید ، شب قبل از امتحان بچه ها به موقع بخوابند و صبح ، صبحانه ای مناسب و كافی بخورند . تصور نكنید اگر شب قبل از امتحان تا صبح بیدار بمانند ، مطالب در حافظه شان بهتر جایگزین می شود . این كار تنها موجب عدم تمركز و خواب آلودگی آنها در سر جلسه امتحان می شود .
▪ خواسته ها و انتظارات خارج از توان بچه ها نداشته باشید .
▪ به بچه ها بگویید كه امتحان تنها وسیله ای برای سنجش موفقیت های كلاسی آنان است .
▪ هیچ گاه ارزش فرزندان تان را با نمراتی كه می گیرند ، نسنجید .
▪ همیشه درباره امتحان دادن ، مثبت صحبت كنید و بچه ها را از آن نترسانید .
● نكاتی كه دانش آموزان باید ضمن امتحان ، بدان توجه داشته باشند ، عبارتند از :
▪ ابتدا تمام سئوالات را به دقت بخوانند .
▪ پاسخ گویی به سئوالات را از آسان به سخت شروع كنند .
▪ جواب پرسش ها را با توجه به دانسته ها و معلومات شان بدهند نه بر پایه حدسیات .
▪ سعی كنند از حاشیه روی پرهیز كنند و تنها اصل پاسخ را بنویسند .
▪ توجه به زمان داشته باشند و بیش از حد برای یك سئوال وقت نگذارند .
▪ سئوالاتی را كه پاسخی برای آنها ندارند ، كنار بگذارند و به بقیه پرسش ها بپردازند . در صورتی كه وقت اضافه داشتند ، می توانند با تمركز بر سئوال ، پاسخ آن را پیدا كنند .
▪ پاسخ هر سئوال را در جای خودش بنویسند .
▪ بعد از پایان پاسخ گویی به سئوالات ، در صورت داشتن وقت ، حتماً ورقه شان را یك بار مرور كنند .
● در مورد سئوالات چهار گزینه ای ،
▪ ابتدا تمام جواب ها را به دقت بخوانند و سپس جواب درست را علامت بزنند ، شاید پاسخ صحیح ، گزینه چهارم باشد .
▪ دقت داشته باشند ، هیچ گاه سعی نكنند ارتباطی بین پاسخ های صحیح پیدا كنند .
▪ تنها زمانی كه اطمینان دارند پاسخی كه اول داده اند اشتباه است ، آن را تغییر دهند .

منبع : ایران کنکور