آیا افت به طور کیفی مهار می شود؟

هر سال در نظام آموزش و پرورش ایران چندین هزار نفر از افراد واجب التعلیم كه طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، فراهم كردن شرایط تحصیلی آنها به عهده دولت است، از درس و مدرسه دور می افتند. این در حالی است كه هنوز پوشش تحصیلی افراد واجب التعلیم كشورمان به دلیل مسائل مختلفی از جمله سكونت برخی از مردم در مناطق صعب العبور و دورافتاده به طور صددرصد محقق نشده است. ضمن این كه می توان به تعداد افراد جامانده از تحصیل، رقم دانش آموزانی را كه هر سال به دلایل مختلف مدرسه را ترك می كنند را نیز اضافه كرد.
پارسال در سه دوره ابتدایی، راهنمایی و متوسطه حدود یك میلیون و دویست هزار دانش آموز مردود شدند. در حالی كه پوشش تحصیلی دوره ابتدایی حدود ۹۵درصد و برای دوره راهنمایی تحصیلی حدود ۹۲درصد عنوان شده است و از وضعیت تحت پوشش قرارگرفتن افراد واجب التعلیم در دوره متوسطه، كاردانش، فنی حرفه ای و پیش دانشگاهی هیچ آمار موثقی در دست نیست.
برای این افت تحصیلی بالا، عوامل متعددی از سوی كارشناسان و مسئولان آموزش و پرورش اعلام شده و البته در بخش مسئولان آموزش و پرورش همواره راهكارهایی برای كاهش افت تحصیلی ارائه شده است كه هیچگاه چاره ساز نبوده است.
تناسب نداشتن امكانات تحصیلی با نیازهای جامعه، محتوای كتابهای درسی، افزایش یك باره تعداد و حجم كتابهای درسی از دوره ابتدایی به راهنمایی، معلمان كم تجربه و كم تسلط، مسائل معیشتی معلمان، مشكلات خانوادگی دانش آموزان، عوامل محیطی، بی برنامگی آموزش و پرورش و ... تنها بخشی از عوامل افت تحصیلی به شمار می رود، اما شاید یكی از مهم ترین عواملی كه چنین افت تحصیلی بالایی را شكل می دهند، نبود ارتباط منظم و سیستماتیك در آموزش و پرورش باشد. وقتی یك نظام گسترده چون آموزش و پرورش، سیستماتیك نباشد، با انواع مسائل و مشكلاتی روبه رو می شود كه افت تحصیلی بالا یكی از نتایج آن است. طی سالهای گذشته همواره هر یك از بخشهای گوناگون آموزش و پرورش ساز خود را كوك كرده است و این امر از نبود یك نگاه علمی و كارشناسی به آموزش و پرورش نشات می گیرد. نگاهی كه طی یك سال اخیر به حدی كم رنگ شده است كه نتایج آن خیلی زود عیان خواهد شد. در حالی كه همه اجزای آموزش و پرورش باید یك روند ثابت داشته و در تقابل صحیح و منطقی با هم باشند.
نكته دیگر این كه متغیر بودن روند كاری آموزش و پرورش در ایجاد مشكلاتی برای این بخش عظیم و از جمله به وجودآوردن افت تحصیلی بالا موثر است. در واقع آموزش و پرورش باید دارای یك برنامه منظم و دقیق باشد و از اصولی علمی و كارشناسی تبعیت كند تا وزیری كه روی كار می آید براساس آن حركت كند. نه این كه در مسائل خرد و كلان آموزش و پرورش سلیقه دخیل باشد و با آمدن و رفتن هر وزیری، كلیه برنامه هایی كه ۴ سال براساس آن عمل شده است، تغییر كند.
بدیهی است كه در چنین شرایطی معلمان، دانش آموزان و خانواده ها در وفق دادن خود با برنامه های آموزش و پرورش با دشواری هایی روبرو می شوند كه عواقب آن دامنگیر هم آموزش و پرورش و هم دانش آموزان و خانواده هایشان می شود.
نكته دیگر به هدف حاصل از آموزش و پرورش برمی گردد. چرا كه آموزش و پرورشی مورد نیاز است كه بتواند با طراحی صحیح فعالیت های یاددهی و یادگیری آن هم مبتنی بر حل مسئله، دانش آموز را آماده زندگی كردن در جامعه بار بیاورد، مسئله ای كه كمتر در نظام آموزش و پرورش دیده می شود و سالها است كه همان شیوه قدیمی تدریس سنتی و امتحان دادن برای قبول شدن و به پایه بالاتررفتن هدف بوده است. پارسال یك میلیون و دویست هزار نفردر سه دوره ابتدایی، راهنمایی ومتوسطه مردود شدند. آماری كه مدیران هر یك از دوره های تحصیلی وعده داده اند با برنامه ریزی های گسترده آن را مهار كنند. اما آیا مدیران هر بخش بدون ارتباط منظم و ارگانیك با یكدیگر موفق به انجام آن خواهند شد؟

شادی قنبری

منبع : روزنامه همشهری