جمعه, ۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 26 April, 2024
مجله ویستا
تکامل یافته در نهضت‌های اقتصادی و اجتماعی
در سال ۱۳۳۰ دولت ایران صنعت نفت را در سراسر كشور ملی اعلام كرد. این عمل چون با الغای امتیاز شركت نفت انگلیس و ایران شروع شد، مخالفت شدید شركت مزبور و دولت انگلستان و بطور كلی كارتل بین‌المللی نفت را برانگیخت و بحرانی ایجاد كرد كه چندین سال به طول انجامید و بالاخره با عقد قرارداد كنسرسیوم پایان یافت. طی مدت مزبور كوشش‌های فراوانی برای حل اختلاف بین دولت ایران و شركت سابق و دولت انگلستان به عمل آمد، ولی رفع اختلاف به علت عدم توافق نظر درباره مفهوم اصلی ملی شدن و راهی كه با اصل مزبور منطبق باشد میسر نشد تا اینكه بالاخره دولت ایران در سال ۱۳۳۳ قرارداد فروش نفت به كنسرسیوم را به عنوان بهترین ترتیبی كه تحت اوضاع و احوال وقت ممكن بود برای رفع اختلاف و احیای صنعت نفت ایران برقرار شود منعقد كرد.
در طی مذاكراتی كه بین دولت ایران و میسیونهای اعزامی قبل از تشكیل كنسرسیوم صورت گرفت در این باب كه آیا دولت ایران قانونا حق الغای امتیاز شركت نفت انگلیس و ایران و ملی كردن صنعت نفت را داشته است یا نه به تفصیل بحث شد، ولی حتی بعد از آنكه اقدام ایران به ملی كردن صنعت نفت مورد تصدیق و قبول قرار گرفت اختلاف نظر طرفین درباره اینكه معنی ملی شدن چیست و چه ترتیبی می‌توان برای ادامه بهره‌برداری از نفت اتخاذ كرد كه با اصل ملی شدن سازگار باشد رفع نشد.
دولت ایران با استناد به قانون ملی شدن صنعت نفت در ایران اظهار كرد كه معنی اساسی ملی شدن این است كه كلیه عملیات باید مستقیما و منحصرا در دست دولت قرار گرفته و تمام درآمد فروش نفت عاید دولت شود و حال آنكه نمایندگان طرف مقابل با استناد به طرز عمل بعضی كشورها، واگذاری عملیات صنعت ملی شدن را به غیر، تحت نظارت دولت و تخصیا قسمتی از عواید آن را به عامل، مغایر اصل ملی شدن نمی‌دانستند.
در واقع ملی كردن در مواردی كه صحبت از تغییر رژیم اقتصادی كشور به طرز مطلق باشد، عبارت است از انتقال كلیه وسایل تولید و مبادلات به هیات اجتماع یعنی بیرون آوردن آنها از تصرف افراد و تخصیا آنها به جامعه برای بهره‌برداری به نفع عموم و نه به نفع مالك خصوصی، اما در كشورهایی هم كه رژیم اقتصادی آنها رژیم مطلقا ملی شده نیست ممكن است بنا بر عللی یك صنعت یا فعالیت مخصوص ملی شود. ملی كردن عملی است ناظر به تامین یك نفع عمومی عالی.
از تعاریف موجود، معلوم می‌شود كه ملی شدن دارای دو ركن اساسی است یكی تبدیل مالكیت خصوصی به مالكیت عمومی و دیگر تصدی و بهره‌برداری از اموال ملی شده به نفع جامعه. ملی كردن مفهومی است كه سابقه آن تقریبا به یك قرن و نیم پیش باز می‌گردد و زیر نفوذ نهضت‌های اقتصادی و اجتماعی تكامل یافته است.
در این مدت و در طول این دگرگونی‌ها علاوه بر انگیزه‌های اقتصادی و اجتماعی، فلسفه‌های سیاسی و اخلاقی نیز در تحول این مفهوم تاثیر داشته است و پیروان اصلی ملی كردن وسایل تولید، این عقیده را ترویج كرده‌اند كه این اصل گذشته از تامین احتیاجات مادی افراد، تشكیلات جامعه را بر پایه عدل و مساوات قرار می‌دهد. بر اؤر اقدامات پی‌درپی كشورها به ملی كردن اموال و فعالیت‌های خود، بحث‌های انتقادی دامنه‌داری، خصوصا در كشورهای سرمایه‌داری پیش آمد و ایراداتی به اصل ملی كردن چه به عنوان سیاست اقتصادی، چه به عنوان مفهوم و ضابطه حقوقی وارد شد. این ایرادها ناشی از پافشاری در حفظ منافع خصوصی و منافع استعماری بود. با این وجود مباحث حقوقی در مورد مفهوم ملی كردن در مباحثاتی كه در كنفرانس‌ها و سازمان‌های بین‌المللی صورت گرفت حل شد اما مسائل سیاسی آن ادامه پیدا كرد، چرا كه دولت‌های قدرتمند همواره به دنبال به دست آوردن حداكثر سود و بیشترین انتفاع و بهره‌برداری از منابع دیگر كشورها بوده‌اند كه این امر تا به امروز نیز پابرجاست البته با شكل و صورتی متفاوت از گذشته كه از نمودهای آن فعالیت شركت‌های چند ملیتی در كشورهای دارای منابع اولیه است.
منبع : روزنامه اعتماد
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید میز و صندلی اداری
خرید بلیط هواپیما
گیت کنترل تردد
ایران رئیس جمهور دولت سیزدهم رئیسی گشت ارشاد افغانستان توماج صالحی سریلانکا دولت پاکستان رهبر انقلاب مجلس شورای اسلامی
تهران حجاب سیل هواشناسی آتش سوزی سازمان سنجش شهرداری تهران پلیس سلامت کنکور اصفهان فراجا
قیمت خودرو قیمت طلا خودرو بازار خودرو دلار قیمت دلار ارز بانک مرکزی کارگران مسکن ایران خودرو قیمت سکه
موسیقی ترانه علیدوستی تلویزیون مهران مدیری سینمای ایران سحر دولتشاهی سینما کتاب بازیگر تئاتر
کنکور ۱۴۰۳ عبدالرسول پورعباس
آمریکا اسرائیل رژیم صهیونیستی غزه جنگ غزه فلسطین روسیه حماس چین اوکراین طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال استقلال بازی بارسلونا جام حذفی فوتسال تیم ملی فوتسال ایران لیگ برتر انگلیس باشگاه استقلال باشگاه پرسپولیس تراکتور
تیک تاک همراه اول ناسا رونمایی اپل فیلترینگ وزیر ارتباطات
مهاجرت مالاریا کاهش وزن زوال عقل سلامت روان داروخانه