جایگاه ایران در فرآیند پیوستن به WTO

تمامی اعضای شورای عمومی درخواست الحاق و تشکیل گروه کاری کشور متقاضی الحاق را مورد بررسی قرار می دهند. عضویت در گروه کاری برای همه اعضای ذی نفع آزاد است.هم اکنون که درخواست عضویت ایران در سازمان پذیرفته شده است گروه کاری مربوط به مذاکرات الحاق ایران به سازمان WTO در حال تشکیل است.گروه کاری گزارش خود را همراه با پیش نویس تصمیم و پروتکل الحاق به شورای عمومی و یا نشست وزیران تقدیم می کند.
این گزارش مشتمل بر خلاصه ای از مباحثات انجام شده در گروه کاری است و پروتکل الحاق شامل شرایط مورد توافق بین کشور متقاضی و اعضای گروه کاری درخصوص الحاق است و مفاد آن منعکس کننده وضعیت کشور متقاضی است. پس از اینکه شورای عمومی (یا نشست وزیران) گزارش گروه کاری را تائید کرد و پیش نویس تصمیم با اکثریت دو سوم آرای مثبت اعضای سازمان جهانی تجارت به تصویب رسید پروتکل الحاق ۳۰ روز پس از پذیرش متقاضی، که از طریق امضا و در صورت نیاز به تائید مجلس از طریق سپردن اسناد تصویب صورت می گیرد، لازم الاجرا می گردد.
● تاثیر WTO در شکوفایی اقتصاد ایران
با توجه به حذف موانع غیر تعرفه ای و کاهش نرخ های تعرفه ای بعد از الحاق به این سازمان، صنایع داخلی باید برای حضور رقبا آمادگی های لازم را کسب کنند. ادغام ها و رسیدن به مقیاس های تولید اقتصادی از سیاست هایی باید باشد که صنایع داخلی آن را برای بقای خود دنبال می کنند.
قوانین و مقررات و استاندارد های الزامی در مورد واردات و صادرات کالایی باید به طور شفاف و قبل از زمان اجرا در مراکز اطلاع رسانی در دسترس تجار داخلی و شرکای تجاری خارجی قرار گیرد. حذف رانت های اطلاعاتی موجب می گردد که بنگاه های صنعتی براساس کارایی و توانمندی واقعی خود عمل کنند.با افزایش شفافیت، کارایی، کیفیت و رقابت پذیری بنگاه های اقتصادی دولتی به ناگزیر باید براساس اصول اقتصادی بازار و تجارت فعالیت کنند و نتیجتاً فعالیت های بخش خصوصی گشوده خواهد شد که این بخش براساس توانمندی های بالقوه خود و مزیت های نسبی رقابتی کشور و آگاهی از قوانین بین المللی می تواند به شکوفایی اقتصاد کشور کمک کند.
رعایت اصل رفتار یکسان (MFN) نیز از یک سو موجب استفاده بهینه از منابع برای تخصیص نهاده های تولید می شود و از سوی دیگر صادر کنندگان کشور را از تبعیضاتی که تاکنون در مورد آنها از نظر تعرفه های وارداتی و موانع غیر تعرفه ای صورت می گرفت مصون می سازد.
در نهایت باید گفت صنایعی که بیشتر مورد حمایت قرار داشته اند با مشکلات بیشتری روبه رو خواهند شد و صنایعی که کمتر از حمایت های مقرراتی و پرداخت یارانه ها برخوردار بوده اند فرصت شکوفایی بیشتری خواهند یافت. در مواجهه با رقابت رقبای خارجی که برخی از تکنولوژی، کیفیت و سیاست های بازاریابی بهتری برخوردارند باید به خود آمد و تلاش وافر کرد که ضمن حفظ و ارتقای کیفیت و کاهش هزینه ها، فعالیت ها را بر مبنای روند های پایدارتر تولید و تجارت بنا نهاد. با توجه به گستردگی سرمایه گذاری های صورت گرفته در کشور که برخی از آنها هرگز به ظرفیت های کامل خود نرسیده یا نخواهند رسید باید آماده افت و خیز هایی در برخی صنایع که بر پایه مزیت های نسبتاً پایدار بنا نشده اند، بود.
● بخش کشاورزی
اساساً حمایت های داخلی در بخش کشاورزی عمدتاً متمرکز در کشور های توسعه یافته است و کاهش اینگونه حمایت ها عموماً به زیان بخش کشاورزی کشور های توسعه یافته و به نفع کشاورزی کشور های در حال توسعه است. این وضعیت در مورد کشور ما هم کمابیش صادق بوده و انتظار می رود با حذف حمایت های داخلی در کشور های جهان، وضعیت به نفع کشاورزی کشور ما تغییر یابد.
● بخش خدمات
تجارت خدمات در اقتصاد به دلیل تاثیر گذاری در فرآیند تولید و توسعه اقتصادی و نیز افزایش اشتغال و ایجاد فرصت های جدید شغلی از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و توجه اکثر کشور های پیشرفته و در حال توسعه را به تغییرات ساختاری در این بخش معطوف ساخته است.
بخش خدمات ایران مانند خدمات مخابرات، بیمه و بانکداری و حمل و نقل به دلیل انحصار دولتی با پیوستن ایران به سازمان جهانی تجارت و ورود رقبای قدرتمند خارجی بیشترین آسیب را می بینند چرا که این بخش ها در طول ۲۵ سال گذشته کاملاً در انحصار دولت بوده و از کارایی بالایی برخوردار نیستند. اما آسیب پذیری بخش های اقتصادی کشور نباید ما را از پیوستن به این سازمان بازدارد، چرا که ما می توانیم در طول ۷ یا ۸ سال دوران انتظار برای الحاق، صنایع و خدمات آسیب پذیر کشور را شناسایی کنیم و با کمک دولت آنها را رقابت پذیر نموده و برای ورود به این عرصه آماده کنیم.الحاق به سازمان جهانی تجارت آثار مثبتی به همراه دارد. ایجاد اشتغال از طریق تسهیل جذب سرمایه گذاری خارجی، انتقال فناوری از طریق سرمایه گذاری مشترک و جلب متخصصان خارجی و آموزش نیرو های بومی، شفاف سازی قواعد و مقررات و کاهش رانت های ناشی از عدم شفافیت در قوانین تجاری، تثبیت بیشتر قوانین و مقررات مرتبط با فعالیت های خدماتی و جلوگیری از تغییرات پی درپی و تصمیم های متناقض، افزایش رفاه مصرف کنندگان خدمات به واسطه کاهش نرخ ها و افزایش کیفیت در نتیجه رقابت میان عرضه کنندگان و گشایش بازار های خارجی برای صادرات ازجمله امتیازات الحاق به سازمان جهانی تجارت است

دکتر مهدی غضنفری معاون وزیر بازرگانی و رئیس سازمان توسعه تجارت

منبع : روزنامه شرق