استفاده از اسیدهای آلی جهت کنترل سالمونلا در طیور

نتیجه حاصل این بود که منشاء عفونت نه در فروشگاهها و منازل بلکه در مزارع پرورش طیور بوده است. واحد های پرورش طیور از طریق ۲۰ راه مختلف در معرض تهدید سالمونلاها بوده و عاری نمودن کامل این واحدها عملاً غیر ممکن است. پس از ایجاد عفونت این باکتریها به سرعت تکثیر می یابند و کم نمودن میزان عفونت نیاز به رعایت معیارهای حفاظتی در تمام مراحل عفونت دارد. خوراک طیور اغلب به عنوان یکی از منابع اصلی سالمونلا محسوب می گردد. نتایج آزمایشات وزارت کشاورزی انگلستان در سال ۱۹۹۵ مشخص نمود که ۸/۲% از پودر گوشت طیور و خوک ۶% از اکستروژن طیور (۳) و ۷۴% از کنسانتره پروتئینی مورد مصرف به سالمونلا آلوده بوده اند. در حدود ۸% از نمونه های وارداتی و نیز کمتر از ۲% از منابع دارای آلودگی بوده اند، استفاده ازحرارت اغلب به عنوان یک روش مرسوم جهت مبارزه با سالمونلا مطرح بوده زیرا حرارتهای بالا می تواند سبب آلودگی سالمونلا گردد. در هر صورت خوراکی که حرارت داده می شود در برابر آلودگی مجدد طی مراحل بعدی جابجایی و انبارداری آسیب پذیر است. نشان داده شده است که استفاده از اسیدهای آلی مناسب یک روش مؤثر کنترل سالمونلا است.اثر ضد میکروبی اسید موجب از بین رفتن آلودگی موجود در خوراک به محض تماس شده همچنین بعنوان یک اثر طولانی تر، فعالیت باقی مانده این اسیدها مانع آلودگی های ثانویه می شود.
●کاربرد اسید فرمیک
تحقیقات بعمل آمده در بسیاری از کشورها ثابت کرده است که استفاده از اسید فرمیک در مواد خام یا خوراک موجب حفاظت کافی می شود. نشان داده شده است که عملکرد اسید فرمیک هنگام مخلوط نمودن با اسید پروپپونیک افزایش می یابد. ماده اخیر موجب اثر ضد قارچ می شود. ترکیب مؤثری بنام بیو - اد (۴) تحت امتیاز شرکت شیمیایی Bp مورد آزمایش قرار گرفته است. این ترکیب شامل فرم کامل اسید بوده که از غشاء سلولی "سالمونلا" عبور می نماید. در داخل سلول اسید تجزیه شده و با تولید یون H+ موجب کاهش ph سلول می شود و در اینحالت سلول مجبور است با صرف انرژی سعی در تنظیم hpداخلی بنماید. همچنین آنیونهای بوجود آمده موجب اختلال در سنتز DNA و در نتیجه تحت تأثیر قرار گرفتن ساخت پروتئین سلولی می شود. بدین ترتیب باکتری سالمونلا تحت فشار قابل ملاحضه ای قرار گرفته و دیگر قادر به تکثیر نمی باشد. ترکیب اثر اسیدهای آلی با میزان کم آب موجود در غذا ممانعت از رشد میکرو ارگانیسم را تضمین نموده و در نتیجه باکتری قادر به آلوده نموده پرنده نمی شود. سرانجام سالمونلا در محیط نامناسب چینه دان پرنده و تحت اثر اسید، آب و دمای بدن میزبان نابود می شود.
●تأثیر زمان و ظرفیت بافری
میزان استفاده از اسیدهای آلی در مواد خام خوراک می تواند بسیار متفاوت باشد. اثر این اسیدها بوسیله ظرفیت بافری خوراک به میزان زیادی تحت تأثیر قرار می گیرد. رفع آلودگی سریع از خوراک با منبع پروتئین حیوانی به میزان بیشتری اسید نسبت به منابع گیاهی احتیاج دارد. میزان کاربرد اسید همچنین بستگی به زمان مورد استفاده دارد. برخی بررسی ها نشان داده است که رفع آلودگی پودر ماهی در طی ۲۴ ساعت احتیاج به کاربرد ۳% ماده اولیه دارد در صورتیکه فقط با میزان ۷۵/۰% در طی ۲۸ روز می توان عمل فوق را به انجام رساند. استفاده از زمان حمل و نقل و انبارداری می تواند سودمند بوده و موجب اقتصادی شدن کافی این روند شود. کاربرد تجارتی اسید فرمیک و پروپیونیک در ترکیب خوراک بطور معمول در محله مخلوط کردن انجام می شود. میزان کاربرد توصیه شده برای اینچنین خوراکهایی کمتر از اقلام اولیه می باشد. میزان استفاده اسید به نسبت ۶۸/۰% وزنی در خوراک موجب اثر باکتریو استاتیک بیشتری می شود. این اسید پس از مصرف خوراک و جذب آب در دمای چینه دان پرنده اثر ضد باکتریایی خود را بروز می دهد. آزمایشات تحقیقی نشان داده است که میزان ۶/۰% بطور کامل از عفونت جوجه ها در برابر اغلب سرو تیپ های سالمونلا که بطور معمول یافت می شوند و به تعداد ۵۰ عدد در هر گرم خوراک جلوگیری کرده است.در برابر اثرات ضد باکتریایی مناسی اسید فرمیک، غلظت های کم اسید پروپیونیک موجب اثر ضد قارچی مؤثر گردیده و سبب افزایش زمان ذخیره مواد خام و خوراکهای ساخته شده می شود. در این موارد هیچ گونه ماده ضد قارچی دیگری احتیاج نیست. اسید آلی احتیاج به گذراندن زمان لازم جهت دفع از بدن نداشته استفاده از این مواد بر عملکرد پرنده هیچ اثر سوئی باقی نمی گذارد.
●گسترش آلودگی
در آزمایشات انجام شده در مقیاس تجارتی، اسید فرمیک و پروپیونیک به جیره گله های مادر مبتلا به "سالمونلا " منتقل شده از خوراک اضافه گردید. اثر این روش در بین جوجه های تفریخ شده "سریع و برجسته" بوده است. شیوع آلودگی هچری از ۳/۱۵% به ۲/۱% کاهش یافت. همچنین کارتن های جوجه، خوراک و بستر مرغ های مادر نیز بطور قابل ملاحظه ای کمتر آلوده بوده اند.نتایج حاصله در بین طیور گوشتی بسیار متغیر بوده است، اما پژوهشگران نتیجه گیری کرده اند که استفاده از اسیدهای آلی دارای مزایای قابل توجهی در بهداشت عمومی بوده است. استفاده از اسید در عین ممانعت از انتقال عمودی تعداد زیادی از انواع سالمونلاها در گله های مادر مبتلا، اثر قابل ملاحظه ای در محدود نمودن انتقال جانبی داشته است. تجربیات اخیر در مؤسسه بهداشت دام (در انگلستان) برای اولین بار نشان داده است که استفاده از اسید فرمیک و پروپیونیک در خوراک می تواند بطور مؤثری سبب کاهش انتقال جانبی سالمونلا با توان بیماریزای بالا شود. گروهایی از جوجه ها با سن یک هفته در تماس با مواد مشابه قرار گرفتند که قبلاً با سلامونلا گالیناروم (۵) (عامل تیفوئید طیور) آلوده شده بودند. درصد واگیری و مرگ و میر در پرندگانی که خوراک بدون اسید دریافت کرده بودند برابر ۶/۷۵% در مقیاس ۳/۳۳% موارد تحت تجزیه بوده است. پژوهشگران پیشنهاد می نمایند که اینچنین حفاظتی در برابر سایر سالمونلاهای بیماریزای طیور از قبیل سالمونلاپلوروم (۶). سالمونلا اینتریتیدیس (۷) و سالمونلا آریزونا (۸) ممکن بوده و باید در جهت کاهش انتقال عمودی این اجرام پاتوژن مورد استفاده قرار گیرد. در کشورهایی که وقوع تیفوئید طیور در حال افزایش است استفاده از اسید فرمیک و پروپیونیک می تواند روش کنترل مؤثری باشد. در این کشورها درجه حرارت بالا سبب محدودیت اثر اعمال بهداشتی شده و پرندگان وحشی نیز ممکن است بعنوان یکی از منابع مهم عفونت عمل نمایند.
●مداومت در استفاده از اسید
پرندگانی که با استفاده از خوراک حاوی اسید عاری از الودگی باقی مانده اند. هنگامی که جیره بدون اسید دریافت نمودند دچار عفونت سالمونلایی شده اند. همچنین این پرندگان در برابر بسیاری دیگر منابع عفونت زا که ممکن است در معرض آن قرار گیرند حساس خواهد بود. استفاده از اسید آلی در خوراک طیور یک پدیده مهم جهت بهداشت و پرورش مناسب است. بررسی های متعدد بدون در نظر گرفتن اهداف اولیه آنها، توصیه اکید بر این داشته اند که جهت کنترل سالمونلا می باید اسید های آلی در طی مراحل مختلف تولید مورد مصرف قرار می گیرد.
چاپ شده در مجله صنعت مرغداری پائیز ۱۳۷۸
Ref : Hinto, M., Nursey, I.R., ۱۹۹۶. “ ORGANIC” ACIDS “ for control of salmonella, world poultry, No : P:۳۳. MISSET
۱-Salmonella
۲-EAST - ANGLIA
۳-Pou;try EXTRUSION
۴-BIO - ADD
۵-S. gallinarum
۶-S. pollorun
۷-S. entertidis
۸-S. arizona

ترجمه : دکتر محمد رضا عابدینی عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین

منبع : موسسه مرغداری ایران