بیمایهای ویروسی در عصر حاضر

زمانی كه دنیا برنامه بهداشت برای همه تا سال ۲۰۰۰ را پیگیری می كرد و جهانیان ریشه كنی آبله را جشن می گرفتند و بسیاری كنترل بیماری های عفونی را نوید می دادند در سال ۱۹۸۱ نوعی بیماری عفونی ناشناخته آمریكا، اروپا، آفریقا و استرالیا را در بر می گرفت كه به ایدز شهرت یافت. در حال حاضر با گذشت بیش از چند دهه هنوز برای مقابله با پیشرفت این بیماری راهكاری علمی و دقیق پیدا نشده است و هرساله بر تعداد افراد آلوده به ویروس (HIV) افزوده می شود. عامل ایدز ویروسی است به نام ویروس نقص ایمنی انسان. این ویروس با حمله به سیستم دفاعی بدن باعث اختلال در آن می شود و بیشترین سلول هایی را كه درگیر می كند سلول های گلبول سفید هستند. نام ایدز نیز از اولین حروف اول لاتین كلمات به معنی نقص ایمنی اكتسابی آمده است. تشخیص آلودگی به این ویروس تنها از راه آزمایش خون میسر است. بین دو هفته تا ۱۶ ماه زمانی كه شواهد آزمایشگاهی ظاهر می شود به دوره پنجره معروف است. ویروس ایدز از راه تماس جنسی، انتقال خون و فرآورده های آن، سرنگ مشترك، سوزن آلوده و از مادر به كودك منتقل می شود. بسیاری از كشورهای جهان از جمله ایران با انتقال فرآورده های خونی آلوده به ایدز سبب گسترش این بیماری خطرناك در كشورها ی شان شدند. از سویی تمام وسائل تیز و برنده ای كه سبب خراش در پوست می شود همانند وسایل حجامت، سوراخ كردن گوش، طب سوزنی، وسایل دندانپزشكی، تیغ، مسواك و... سبب انتقال این بیماری می شود. این بیماری از راه تماس عادی مثل صحبت كردن، با هم كار كردن، همسفر شدن، غذا خوردن در كنار فرد بیمار، حمام، استخر و توالت منتقل نمی شود. به اعتقاد پزشكان به دلیل اینكه شایع ترین راه انتقال این بیماری تماس جنسی است، بهترین راه پیشگیری از ایدز پایبندی به اصول اخلاقی و اجتناب از بی بندوباری جنسی است. بهترین راه مقابله نیز آموزش به نوجوانان و جوانان در سطوح مختلف است. این بیماری درمان قطعی ندارد اما قابل پیشگیری است. علائم این بیماری با كاهش قدرت سیستم دفاعی و ابتلا به عفونت های مختلف و سرطان هایی كه در مردم عادی كمتر دیده می شود، بیماری های ریوی، اسهال شدید، تب طولانی، اختلال شخصیتی، كاهش وزن، بیماری مغزی و پوستی همراه است و در آخر به مرگ منجر می شود. سارز از دیگر بیماری های معاصر است. پزشكان هنوز دارویی جهت درمان آن پیدا نكرده اند. سارز كمتر از آنفلوآنزا عفونی است و از علائم آن تب بالای ۳۸ درجه، سرفه خشك، گلودرد، تنفس مشكل، سردرد، اختلالات تنفسی، درد مفاصل، بی اشتهایی، اختلال هوشیاری و اسهال است. این بیماری در كشورهای چین، هنگ كنگ، مالزی، كانادا، فرانسه، تایوان، آلمان، اندونزی، ایتالیا، تایلند، سنگاپور، استرالیا، برزیل، بلغارستان، هندوستان، ژاپن، كویت، مغولستان، ایرلند، رومانی، فیلیپین، آفریقای جنوبی، اسپانیا، انگلستان، آمریكا، سوئیس، سوئد و ویتنام مشاهده شده است. درصد كشندگی این بیماری به اعتقاد پزشكان پائین است. اما با این حال سازمان بهداشت جهانی از تمامی كسانی كه پس از اول نوامبر ۲۰۰۲ معادل ۱۰ آبان ۱۳۸۱ به این كشورها سفر كرده اند و چنین علائمی را در خود دیده اند درخواست كرده كه به پزشك مراجعه كنند. همچنین متخصصان معتقدند در صورت بروز گسترده دوباره این بیماری مردم از سفر به كشورهای آلوده خودداری كنند زیرا مسافرت های بین المللی ریسك گسترش بیماری را افزایش می دهد. این بیماری از طریق قطرات تنفسی و ترشحات بدنی از فردی به فردی دیگر انتقال می یابد. دیگر بیماری خطرناكی كه در عصر حاضر در برخی كشورها كشف شده بیماری تب خونریزی كریمه كنگو است. این بیماری از طریق گزش كنه منتقل می شود و از بیماری های مشترك انسان و حیوان است. تب خونریزی كریمه كنگو نخستین بار در شبه جزیره كریمه روسیه و كنگو دیده شد و سپس در كشورهای مختلف جهان نیز شناسایی شد. این بیماری با تب بالا، دردهای عضلانی و سردرد شروع و در ادامه با خونریزی عمومی به مرگ منتهی می شود. این بیماری در سال های گذشته در كشورهای آفریقایی مختلف دیده شد و چند صد نفر را كشت. این بیماری با تماس با دام آلوده و ترشحات دام آلوده منتقل می شود. تب دانگ (تب استخوان شكن)؛ این بیماری در كشورهای گرمسیر و نیمه گرمسیر دیده می شود و در سال ۱۹۶۹ در كارائیب اپیدمی شد. این بیماری در كودكان زیر ۱۰ سال بیشتر مشاهده شده است. تب دانگ در كشورهای جنوب شرقی آسیا و كوبا رایج است. ویروس ناقل این بیماری از پشه خاكی به انسان منتقل می شود. تب دانگ در هند، سری لانكا و اندونزی نیز مشاهده شده و مواردی از آن در پاكستان نیز گزارش شده است و به اعتقاد كارشناسان با تغییرات جغرافیایی امكان ورود این ویروس به ایران نیز وجود دارد و مسئولان بهداشت باید برای این موضوع برنا مه ریزی كنند. علائم این بیماری شكم درد، خونریزی، نارسایی گردش خون است. برای تب دانگ هنوز دارویی استفاده نشده است و تنها راه موثر مبارزه با این بیماری كه سالانه پنج میلیون نفر را مبتلا می كند مقابله با پشه ناقل است. برای این امر باید محیط زیست در كشورها بهسازی شود و آب های سطحی نیز ساماندهی شوند. آنفلوآنزای مرغی از دیگر بیماری های نگران كننده عصر حاضر است كه در حال حاضر در حال گسترش در منطقه جنوب شرقی آسیا است و به تازگی نمو نه هایی از آن در روسیه نیز مشاهده شده است. عامل این بیماری مولد ویروسی است و با ساختار فیزیكی پرندگان سازگار است. این بیماری مخصوص ماكیان است و از همین راه نیز به انسان منتقل می شود. این بیماری به راحتی از فردی به فردی دیگر منتقل نمی شود. اما در صورتی كه این آنفلوآنزا با آنفلوآنزای انسانی كه به راحتی از فردی به فردی دیگر منتقل می شود درآمیزد در نتیجه یك آنفلوآنزای عالم گیر جهان را دربرمی گیرد و تقریباً هیچ فردی به طور طبیعی در برابر ویروس جدید مصونیت ندارد. علائم این بیماری تب، سردرد و درد مفاصل است. سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۰۴ برای مقابله با این ویروس در ماه نوامبر از تمامی كشورها خواست تا در جهت تولید و توزیع واكسن این بیماری اقدام كنند. دیگر بیماری كه به تازگی در كشور چین دیده شده و نگرانی كارشناسان بهداشت را برانگیخته بیماری ای شبیه به آنفلوآنزای مرغی است كه در خوك دیده شده و تعدادی از كشاورزان چینی را كه خوك نگهداری می كنند مبتلا كرده است. این بیماری از نظر علائم شباهت به آنفلوآنزای مرغی دارد و به همین دلیل برخی كارشناسان بهداشت چینی به آن آنفلوآنزای خوكی لقب داده اند.

نیكی محبوب

منبع : روزنامه شرق