جمعه, ۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 26 April, 2024
مجله ویستا


قربانیان‌تابستان‌


قربانیان‌تابستان‌
دكتر عاطفه‌ حكیمی‌ مشاور آموزشی‌ جوانان‌ در این‌ باره‌ معتقد است‌: اوقات‌ فراغت‌ دانش‌ آموزان‌ با هم‌ متفاوت‌ است‌. نوع‌ فرهنگ‌، سطح‌ طبقات‌ اجتماعی‌، وضعیت‌ اقتصادی‌ بر گذراندن‌ اوقات‌ فراغت‌ جوانان‌ تاثیرگذار است‌.یك‌ جوان‌ كه‌ از لحاظ‌ اقتصادی‌ در وضعیت‌ مطلوبی‌ قرار دارد و براحتی‌ می‌تواند آنچه‌ برای‌ اوقات‌ فراغت‌ خود نیاز دارد تهیه‌ كند، با جوانی‌ كه‌ از لحاظ‌ مالی‌ استطاعت‌ خرید و تهیه‌ امكانات‌ اوقات‌ فراغت‌ خود را ندارد بسیار متفاوت‌ است‌. از لحاظ‌ اجتماعی‌ و فرهنگی‌ هم‌، گذراندن‌ اوقات‌ فراغت‌ در میان‌ جوانان‌ فرق‌ می‌كند. در یك‌ شهرستان‌ كوچك‌، در تابستان‌ معمولا جوانان‌ به‌ كار مشغول‌ می‌شوند. زیرا در این‌ شهرها پر كردن‌ اوقات‌ فراغت‌ را یادگیری‌ حرفه‌ و شغل‌ برای‌ آینده‌ می‌دانند.وی‌ در ادامه‌ به‌ تفریحات‌ در شهرهای‌ بزرگ‌ اشاره‌ كرده‌ و می‌افزاید: تفریحات‌ و گذراندن‌ اوقات‌ فراغت‌ به‌ دلیل‌ بافت‌ اجتماعی‌ و فرهنگی‌ خاص‌ متفاوت‌ است‌. در شهرهای‌ بزرگ‌ برگزاری‌ میهمانی‌ها، گشت‌ و گذار در طبیعت‌، قرارهای‌ دوستانه‌ در كافی‌شاپ‌ها، گذراندن‌ وقت‌ از طر یق‌ برقراری‌ ارتباط‌ اینترنتی‌ و... جزو اوقات‌ فراغت‌ جوانان‌ به‌ حساب‌ می‌آید. از سوی‌ دیگر در این‌ شهرها امكانات‌ آموزشی‌، بویژه‌ زبان‌، كامپیوتر و هنرهای‌ مختلف‌ بسیار است‌ كه‌ می‌تواند اوقات‌ فراغت‌ جوانان‌ را پر كند.دكتر حكیمی‌ در پایان‌ نقش‌ آموزش‌ و پرورش‌، سازمان‌ ملی‌ جوانان‌، صدا و سیما و سازمان‌ فرهنگی‌ هنری‌ شهرداری‌ تهران‌ و... را در ارایه‌ برنامه‌های‌ مناسب‌ و عمومی‌ برای‌ جوانان‌ موؤر دانسته‌ و بیان‌ می‌دارد: بودجه‌یی‌ كه‌ برای‌ اوقات‌ فراغت‌ جوانان‌ در نظر گرفته‌ می‌ شود، اگر چه‌ به‌ گفته‌ مسوولان‌ كفاف‌ همه‌ جوانان‌ را نمی‌دهد، اما اگر با برنامه‌ریزی‌های‌ درست‌، بدون‌ اتلاف‌ پول‌ و خرج‌های‌ بدون‌ دلیل‌، جوانان‌ را به‌ مشاركت‌ در برنامه‌ها تشویق‌ كنیم‌ و آنان‌ را از معضلاتی‌ مانند اعتیاد دور كنیم‌ تا حدی‌ مسوولیت‌ خود را انجام‌ داده‌ایم‌.
ناسازگاری‌ برنامه‌ها با سلایق‌ جوانان‌
اعتباراتی‌ كه‌ برای‌ برنامه‌های‌ اوقات‌ فراغت‌ جوانان‌ در نظر گرفته‌ می‌ شود، اگر بر اساس‌ نظر جوانان‌ باشد، به‌ هدر نمی‌رود. به‌ عبارت‌ دیگر سازمان‌ ملی‌ جوانان‌ كه‌ متولی‌ برنامه‌ های‌ جوانان‌ است‌، سال‌ گذشته‌ نتوانست‌ رغبت‌ جوانان‌ را برای‌ شركت‌ در برنامه‌های‌ اوقات‌ فراغت‌ برانگیزد. سال‌ گذشته‌ برنامه‌های‌ دینی‌ و قرآنی‌ ۹۸۲۲ درصد، برنامه‌های‌ فرهنگی‌ ۸۱۱۹ درصد و برنامه‌های‌ هنری‌ ۳۸۱۶ درصد، طرح‌های‌ تدوینی‌ برای‌ پر كردن‌ اوقات‌ فراغت‌ جوانان‌ را به‌ خود اختصاص‌ داده‌ بود. این‌ در حالی‌ است‌ كه‌ جوانان‌ رغبت‌ چندانی‌ برای‌ حضور در این‌ نوع‌ برنامه‌ها را ندارند.این‌ موضوع‌ نشان‌ می‌دهد كه‌ اعتباراتی‌ كه‌ سال‌ گذشته‌ برای‌ پر كردن‌ اوقات‌ فراغت‌ جوانان‌ در تابستان‌ در نظر گرفته‌ شده‌ بود، تا حدودی‌ تلف‌ شده‌ و بخشی‌ از این‌ بودجه‌ها هدر رفته‌ است‌.بر اساس‌ آمار سازمان‌ ملی‌ جوانان‌، همخوانی‌ برنامه‌های‌ تدوینی‌ برای‌ پر كردن‌ اوقات‌ فراغت‌ جوانان‌ در بهترین‌ حالت‌، تنها ۲۰ درصد جوانان‌ را ارضا می‌كند.رحیم‌ عبادی‌ رییس‌ سازمان‌ ملی‌ جوانان‌ در این‌ باره‌ می‌گوید: اگرچه‌ سازمان‌ ملی‌ جوانان‌ متصدی‌ امور اوقات‌ فراغت‌ جوانان‌ است‌ اما این‌ تصدی‌گری‌ به‌ این‌ معنا نیست‌ كه‌ برنامه‌های‌ سازمان‌ ملی‌ جوانان‌ در تمامی‌ سازمان‌ها و نهادهای‌ مرتبط‌ با اوقات‌ فراغت‌ جوانان‌ اجرایی‌ می‌شود.وی‌ در ادامه‌ می‌افزاید: باید در نظر داشت‌ كه‌ تمام‌ برنامه‌هایی‌ كه‌ در ارگان‌های‌ مختلف‌ برای‌ جوانان‌ اجرا می‌شود، الزاما با نظر سازمان‌ ملی‌ جوانان‌ نیست‌. دستگاه‌های‌ غنی‌سازی‌ اوقات‌ فراغت‌ جوانان‌ منابع‌ مالی‌ و اختیارات‌ مستقلی‌ دارند و سازمان‌ ملی‌ جوانان‌ نمی‌تواند محدودیتی‌ را در این‌ باره‌ برای‌ آنها ایجاد كند. تمام‌ برنامه‌های‌ سازمان‌ ملی‌ جوانان‌، مبنایی‌ مطابق‌ با سلایق‌ جوانان‌ دارد و سمت‌ و سوی‌ طرح‌ها و برنامه‌های‌ این‌ سازمان‌ در عمل‌ با توجه‌ به‌ سلایق‌ و علایق‌ جوانان‌ تدوین‌ می‌شود.عبادی‌ در ادامه‌ به‌ عدم‌ تطابق‌ نسبت‌ خدمات‌ و امكانات‌ سازمان‌ ملی‌ جوانان‌ با میزان‌ تقاضای‌ جامعه‌ و جوانان‌ تصریح‌ می‌كند: فاصله‌ زیادی‌ میان‌ خدمات‌ و امكانات‌ سازمان‌ ملی‌ جوانان‌ با تقاضای‌ جامعه‌ وجود دارد. به‌ همین‌ منظور برای‌ كمتر شدن‌ فاصله‌ تقاضا و خدمات‌ سعی‌ می‌شود از ظرفیت‌ بخش‌های‌ خصوصی‌ و غیردولتی‌ استفاده‌ شود. اما هزینه‌ اردویی‌ بخش‌های‌ خصوصی‌ یك‌ سوم‌ هزینه‌ اردویی‌ بخش‌های‌ دولتی‌ است‌. همچنین‌ بخش‌های‌ دولتی‌ هزینه‌های‌ پرت‌ زیادی‌ دارند. باید با برنامه‌ریزی‌ درست‌ و جهت‌دار، این‌ هزینه‌ها را به‌ حداقل‌ كاهش‌ داد.
رییس‌ سازمان‌ ملی‌ جوانان‌ درباره‌ استفاده‌ نكردن‌ حدود ۱۰ میلیون‌ جوان‌ از برنامه‌های‌ اوقات‌ فراغت‌ می‌گوید: در فصل‌ تابستان‌، برخی‌ از جوانان‌ به‌ لحاظ‌ مشكلات‌ درسی‌ و شغلی‌ نمی‌توانند از برنامه‌های‌ اوقات‌ فراغت‌ استفاده‌ كنند. همچنین‌، تعدادی‌ از جوانان‌ نیز در محیط‌های‌ روستایی‌ به‌ والدین‌ خود در كشاورزی‌ و دامداری‌ كمك‌ می‌كنند در نتیجه‌ امكان‌ استفاده‌ از این‌ برنامه‌ها را ندارند.البته‌ سخنان‌ رییس‌ سازمان‌ ملی‌ جوانان‌ درباره‌ علت‌ عدم‌ استفاده‌ جوانان‌ از برنامه‌های‌ اوقات‌ فراغت‌ تا حدودی‌ درست‌ است‌ اما در سال‌ ۸۴ آمار این‌ جوانان‌ به‌ بیش‌ از ۱۵ میلیون‌ نفر رسیده‌ است‌. آیا عدم‌ استفاده‌ این‌ تعداد جوان‌ از برنامه‌های‌ اوقات‌ فراغت‌ هم‌ ناشی‌ از مشكلات‌ درسی‌ و كمك‌ به‌ والدین‌ در كارها است‌ یا علت‌ اصلی‌ آن‌ عدم‌ تناسب‌ این‌ برنامه‌ها با سلایق‌ جوانان‌ است‌. بهتر است‌ در این‌ باره‌ نظر تعدادی‌ از نوجوانان‌ و جوانان‌ ایرانی‌ را جویا شویم‌.
جوانان‌ از اوقات‌ فراغت‌ می‌گویند
مریم‌ رشیدی‌ ۱۶ ساله‌ كه‌ برای‌ گذراندن‌ اوقات‌ فراغت‌ خود از قم‌ به‌ تهران‌ آمده‌ است‌، می‌گوید: اوقات‌ فراغت‌ من‌ بیشتر به‌ كتاب‌ خواندن‌ و یادگیری‌ زبان‌ انگلیسی‌ می‌گذرد. در كنار این‌ كارها علاقه‌ زیادی‌ به‌ كارهای‌ هنری‌ مثل‌ سفال‌ دارم‌ كه‌ تا به‌ حال‌ شرایط‌ یادگیری‌ آن‌ مهیا نشده‌ است‌.وی‌ درباره‌ برنام‌های‌ اوقات‌ فراغت‌ سازمان‌های‌ مختلف‌ بیان‌ می‌دارد: تنها جایی‌ كه‌ برای‌ اوقات‌ فراغت‌ دانش‌آموزان‌ در تابستان‌ برنامه‌ دارد، آموزش‌ و پرورش‌ است‌ كه‌ برنامه‌هایش‌ با روحیات‌ من‌ سازگار نیست‌. معمولا باید اوقات‌ فراغت‌ دانش‌آموزان‌ با تحرك‌ و نشاط‌ پر شود، نه‌ اینكه‌ دو سوم‌ زمان‌ خود را در كلاس‌ به‌ یادگیری‌ مسائلی‌ كه‌ هیچ‌ كاربردی‌ در زندگی‌ ندارد تلف‌ كنی‌.زهرا محمدی‌ ۱۷ ساله‌ اهل‌ تهران‌ نظری‌ خلاف‌ نظر مریم‌ دارد. او معتقد است‌: برنامه‌هایی‌ كه‌ در فرهنگسراها و مكان‌های‌ آموزشی‌ نیمه‌ دولتی‌ ارایه‌ می‌شود برنامه‌ های‌ خوبی‌ است‌ زیرا انسان‌ می‌تواند به‌ واسطه‌ یادگیری‌ آنها علاوه‌ بر اینكه‌ اوقات‌ فراغت‌ خود را پر می‌كند، در آینده‌ از آن‌ به‌ عنوان‌ منبع‌ درآمد استفاده‌ كند. او كه‌ هم‌اكنون‌ در یكی‌ از فرهنگسراهای‌ تهران‌ مشغول‌ یادگیری‌ نقاشی‌، زبان‌ و موسیقی‌ است‌، ادامه‌ می‌دهد: تا قبل‌ از اینكه‌ در كلاس‌های‌ آموزشی‌ این‌ فرهنگسرا ثبت‌نام‌ كنم‌، اوقات‌ فراغتم‌ به‌ بطالت‌ می‌گذشت‌. مفیدترین‌ كارم‌ در آن‌ زمان‌ گشت‌ و گذار با دوستان‌ در پارك‌ها بود اما از زمان‌ ثبت‌ نام‌ در این‌ كلاس‌ها حتی‌ وقت‌ هم‌ كم‌ می‌آورم‌ به‌ گونه‌یی‌ كه‌ برخی‌ شب‌ها تا دیروقت‌ مجبورم‌ بیداری‌ بكشم‌.
سهیل‌ عسگری‌ ۱۸ ساله‌ نیز درباره‌ گذراندن‌ اوقات‌ فراغت‌ خود در تابستان‌ بیان‌ می‌دارد: تا زمانی‌ كه‌ كنكور نداده‌ بودم‌ درگیر درس‌ و امتحان‌ بودم‌. اما در حال‌ حاضر عمده‌ وقتم‌ را تلویزیون‌ و كامپیوتر می‌گیرد. من‌ در روز حدود چهار ساعت‌ در اینترنت‌ مشغول‌ چت‌ با دوستانم‌ هستم‌. پس‌ از آن‌ هم‌ به‌ تماشای‌برنامه‌های‌ نه‌ چندان‌ خوب‌ تلویزیون‌ می‌نشینم‌.وی‌ از برنامه‌های‌ اوقات‌ فراغت‌ جوانان‌ اظهار بی‌اطلاعی‌ كرده‌ و می‌افزاید: مگر برای‌ اوقات‌ فراغت‌ جوانان‌ برنامه‌یی‌ هم‌ تدوین‌ می‌شود. اگر این‌ طور است‌ برای‌ جوانان‌ «از ما بهتر» است‌أ جوانان‌ پولدار و بی‌غمی‌ كه‌ به‌ هیچ‌چیز جز تفریح‌ و گردش‌ در شهرهای‌ ایران‌ و حتی‌ كشورهای‌ دیگر فكر نمی‌كنند. برای‌ بچه‌ جنوب‌ شهری‌ كه‌ چنین‌ برنامه‌هایی‌ وجود ندارد. اگر می‌خواهید جواب‌ این‌ سوال‌ خود را بگیرید بروید به‌ سراغ‌ جوانان‌ از ولیعصر بالاتر.مهدی‌ ر دانشجوی‌ سال‌ اول‌ رشته‌ كامپیوتر اوقات‌ فراغت‌ را اینگونه‌ تعریف‌ می‌كند: اوقات‌ فراغت‌، یعنی‌ علافی‌، ولگردی‌، بی‌جهت‌ گشتن‌ در كوچه‌ و خیابان‌ها به‌ گونه‌یی‌ كه‌ صبح‌ را به‌ شب‌ برسانی‌، اوقات‌ فراغت‌ من‌ و دوستانم‌ كه‌ بدین‌ شكل‌ می‌گذرد.وی‌ درباره‌ برنامه‌های‌ اوقات‌ فراغت‌ دولتی‌ می‌گوید: من‌ كه‌ ۱۹ سال‌ از عمرم‌ می‌گذرد، نتوانسته‌ام‌ از این‌ برنامه‌ها استفاده‌ كنم‌. این‌ برنامه‌ها یا اصلا اجرایی‌ نشده‌اند یا اگر اجرایی‌ شده‌اند، با سلیقه‌ من‌ جور نبوده‌اند. در بهترین‌ حالت‌ اگر پول‌ توی‌ جیبمان‌ باشد برای‌ پركردن‌ اوقات‌ فراغت‌ خود به‌ سینما می‌رویم‌. سحر پناهی‌ كه‌ بیشتر اوقات‌ فراغتش‌ را صرف‌ سفر و ورزش‌ می‌كند، می‌گوید: در این‌ جامعه‌ اگر اوقات‌ فراغت‌ خوب‌ می‌خواهی‌ باید پول‌ داشته‌ باشی‌. من‌ الان‌ برای‌ ورزش‌ شنا در فصل‌ تابستان‌ ۴۰ هزار تومان‌ پول‌ داده‌ام‌. پركردن‌ اوقات‌ فراغتم‌ به‌ این‌ صورت‌ حداقل‌ بهتر از بی‌حوصلگی‌ در خانه‌ است‌. از طرف‌ دیگر پدرم‌ به‌ دلیل‌ موقعیت‌ شغلی‌ خود، مجبور است‌ دایم‌ به‌ مسافرت‌ برود. با شروع‌ فصل‌ تابستان‌، او در برخی‌ از سفرها، خانواده‌ را هم‌ با خود می‌برد.وی‌ درباره‌ برنامه‌های‌ اوقات‌ فراغت‌ سازمان‌ ملی‌ جوانان‌ اظهار می‌دارد: من‌ از این‌ برنامه‌ها خبر ندارم‌. اما یك‌ توصیه‌ به‌ مسوولان‌ می‌كنم‌ كه‌ برنامه‌هایی‌ برای‌ جوانان‌ در نظر بگیرند كه‌ علاوه‌ بر پركردن‌ اوقات‌ فراغت‌ آنان‌، بتواند سلایق‌ آنان‌ را هم‌ مدنظر قرار بدهد.پس‌ از مطالعه‌ صحبت‌های‌ عده‌یی‌ از جوانان‌، به‌ این‌ نتیجه‌ می‌رسیم‌ كه‌ اطلاع‌رسانی‌ درباره‌ اوقات‌ فراغت‌ و برنامه‌های‌ تدوینی‌ از سوی‌ ارگان‌های‌ دولتی‌ امری‌ ضروری‌ است‌ زیرا به‌ واسطه‌ اطلاع‌رسانی‌ و تبلیغات‌ درست‌، جوانان‌ می‌توانند از این‌ امكانات‌ استفاده‌ كنند. از سوی‌ دیگر نكته‌ دیگری‌ كه‌ در سخنان‌ جوانان‌ نمود داشت‌ توزیع‌ ناعادلانه‌ این‌ برنامه‌ها در مناطق‌ مختلف‌ كشور است‌. مسوولان‌ باید التفات‌ داشته‌ باشند كه‌ جوان‌ در هر نقطه‌ از ایران‌، جوان‌ است‌ و نیازمند گذراندن‌ اوقات‌ فراغت‌ خود. تمركز برنامه‌ها در شهری‌ مانند تهران‌ و دیگر شهرهای‌ بزرگ‌، آن‌ هم‌ در نقاطی‌ خاص‌ از این‌ شهرها، ظلم‌ به‌ دیگر جوانان‌ است‌.
اعتبارات‌ برنامه‌های‌ اوقات‌ فراغت‌
كل‌ اعتبار اختصاص‌ یافته‌ به‌ سازمان‌ ملی‌ جوانان‌ برای‌ غنی‌سازی‌ اوقات‌ فراغت‌ از سوی‌ مجلس‌، چهار میلیارد تومان‌ است‌.مهدی‌ رضایی‌ مدیر توسعه‌ فرهنگی‌ اجتماعی‌ اوقات‌ فراغت‌ سازمان‌ ملی‌ جوانان‌ در این‌ باره‌ می‌گوید: براساس‌ مصوبه‌ مجلس‌ شورای‌ اسلامی‌، از كل‌ اعتبار ۴ میلیارد تومانی‌ كه‌ در اختیار سازمان‌ قرار می‌گیرد مجلس‌ برای‌ توزیع‌ سه‌ میلیارد و ۷۰۰ میلیون‌ تومان‌ آن‌ تعیین‌ تكلیف‌ كرده‌ است‌ و سازمان‌ ملی‌ جوانان‌ فقط‌ می‌تواند درباره‌ چگونگی‌ توزیع‌ ۳۰۰ میلیون‌ تومان‌ برنامه‌ریزی‌ داشته‌ باشد.وی‌ در ادامه‌ می‌افزاید: براساس‌ تحقیقات‌ انجام‌ گرفته‌ سه‌ اولویت‌ اول‌ برای‌ پركردن‌ اوقات‌ فراغت‌ به‌ ترتیب‌ هنری‌ و ادبی‌ با ۴۴ درصد، گردشگری‌ با ۴۰ درصد و ورزشی‌ با ۳۸ درصد است‌. درحالی‌ كه‌ در حال‌ حاضر ۶۰ درصد از حجم‌ برنامه‌های‌ اجرایی‌ به‌ برنامه‌های‌ علوم‌ قرآنی‌ اختصاص‌ دارد.رضایی‌ با اشاره‌ به‌ تناسب‌ اجرای‌ برنامه‌ها با سلایق‌ جوانان‌ می‌گوید: در حال‌ حاضر تناسب‌ اجرای‌ برنامه‌ با سلایق‌ جوانان‌ ۲۰ درصد است‌. این‌ رقم‌ تا پنج‌ سال‌ آینده‌ باید به‌ ۶۰ درصد افزایش‌ یابد كه‌ متاسفانه‌ با اعمال‌ سلیقه‌ مجلس‌ چنین‌ افزایشی‌ بعید به‌ نظر می‌رسد.به‌ اعتقاد كارشناسان‌، اوقات‌ فراغت‌ برای‌ جوانان‌ در عین‌ حال‌ كه‌ می‌تواند سازنده‌ و مفید باشد می‌تواند مخرب‌ و ویرانگر نیز باشد. در ایران‌ بیش‌ از ۲۴ میلیون‌ جوان‌ دانش‌آموز، در حالی‌ ۹۰ روز تعطیلی‌ تابستان‌ خود را سپری‌ می‌كنند كه‌ سازمان‌های‌ متصدی‌ اوقات‌ فراغت‌ از بی‌برنامگی‌ در توزیع‌ اعتبارات‌ و كمی‌ آن‌ گله‌ دارند و والدین‌ از ناتوانی‌ در غنی‌سازی‌ اوقات‌ فراغت‌ فرزندانشان‌ می‌گویند. باید پرسید در این‌ میان‌ جوانان‌ كجا هستند و تكلیف‌ اوقات‌ فراغت‌ این‌ قشر از جامعه‌ چه‌ می‌شود؟
فرهاد اسماعیلی‌
منبع : روزنامه اعتماد


همچنین مشاهده کنید