درگیرودار بیماری های واگیردار

با نگاهی به گذشته درمی یابیم كه این بیماری های عفونی بارها پدیدار شده و گاه به كلی در تاریخ محو شده اند. بررسی شیوع آبله و آنفلوآنزا از سال ۱۹۱۸ نشان می دهد كه در اروپا و آسیا شیوع این امراض مسری بیشتر در میانسالی است. این بیماری ها همگی در بعد جهانی وجود داشته اند و به این شكل درآمده و در تاریخ پزشكی تعریف شده اند.آنچه ما امروز به عنوان شیوع بیماری های عفونی با آن مواجه هستیم، در واقع چیز تازه ای نیست؛ اما با تأمل در بیماری های عفونی كه در گذشته وجود داشته اند و آنچه كه ما هم اكنون با آن سر و كار داریم چیزهای چندان تازه ای نیستند.پیشرفت قابلیت های تشخیص بیماری ها، فضاهای مدرن زندگی امروزی، سفرها و جابه جایی های سریع و بی وقفه در سطح جهانی همه و همه عامل پدیدار شدن آلودگی ها در كشورهای گوناگون هستند و همان طور كه هم اكنون مشاهده می كنیم با تهدید آنها روبه رو هستیم.در اینجا نگاهی داریم به برخی عواملی كه سبب ایجاد بیماری های عفونی می شوند.
ابزار تشخیص
پیشرفت علم به ما كمك كرده تا برخی بیماری ها را كه ممكن است جدید به نظر آیند، بشناسیم؛ اما در حقیقت، آنها سال های زیادی است كه وجود دارند و این ما هستیم كه از وجود آنها بی خبر بوده ایم.برای نمونه در سال ۱۸۰۰؛ بیماری یك مرد مرزنشین به صورت سرماخوردگی شدید یا آنفلوآنزا ظهور كرد. علت این مسئله ناشی از ویروسی عفونی به نام هانتا بود. بیماری لایم- بیماری عفونی مشترك بین دام و انسان كه در ایالات متحده بیشتر از طریق گزش نوعی حشره ناقل ویروس منتقل می شود- به تازگی در سال ۱۹۷۵ شناخته شده بود؛ اما عوامل مسبب آن بر روی موش هایی كه در مؤسسه پژوهشی اسمیت سونیان گردآوری و بایگانی شده بودند، بیش از صد سال پیش شناسایی شده بودند. پیشرفت تكنیك های تشخیص، كارشناسان را قادر می سازد تا بیماری ها را بسیار سریع تر از آنچه در گذشته ممكن بود، شناسایی كنند. امروز تكنیك های آزمایشگاهی مولكولی مانند واكنش های به هم پیوسته ذرات مشابه و رابطه ژنتیكی، این امكان را به ما می دهند تا بتوانیم تركیباتی را كه از مدت ها پیش در اطراف مان وجود داشته اند، بشناسیم؛ اما پیش از این توانایی تفكیك یا تعیین هویت آنها وجود نداشت.
سفرهای جهانی
طریقه جابه جایی و حمل و نقل در طول یك قرن گذشته سبب تردید در این جریانات شده است. در دنیای امروز پرواز با هواپیما و پیمودن نیمی از جهان در كمتر از یك ساعت، مسئله چندان دور از ذهنی نیست. افراد و میكروب ها بیش از گذشته به دفعات به نقاط دوردست سفر می كنند. این مسافران جهانی در معرض نفوذ میكروب هایی قرار می گیرند كه تا این زمان با آنها ارتباطی نداشتند.همین مسئله، احتمال ابتلای آنها را به بیماری های مسری افزایش داده و بدین ترتیب به همراه آنها به محیط زندگی شان بازمی گردد. در این هنگام، فرصت خوبی به وجود می آید تا آن آلودگی را به یكدیگر منتقل كنند؛ همان طور كه در سال ۲۰۰۳ هنگام شیوع سارس مشاهده شد، این مسافرت های پی در پی سبب می شود تا مسافران میكروب ها را از محل زندگی خود به نقاط دور دست منتقل كنند كه نتیجه این روند، آلوده شدن مردم آن سرزمین ها به میكروب هایی است كه هرگز با آنها روبه رو نشده اند و در برابر آنان ایمنی لازم را ندارند.
حتی جابه جایی حشرات نیز در این امر می تواند مؤثر باشد. برخی از كارشناسان بر این باورند كه ویروس وست نایل (نیل غربی) ابتدا در نیویورك همراه با پشه ای دیده شد كه در جریان هوایی كه از خاورمیانه می آمد گرفتار شده بود. آنچه در گذشته تنها بخشی از جهان را درگیر خود كرده بود، هم اكنون با شتاب فزاینده ای در تمام نقاط دنیا رو به گسترش است.
محیط های متراكم
بسیاری از شهرها و حتی برخی مناطق روستایی بیش از پیش دچار تراكم جمعیت شده اند. هر اندازه كه بر تراكم جمعیت افزوده می شود، میكروب هایی كه سبب ایجاد بیماری های عفونی می شوند، فرصت بیشتری می یابند كه به تدریج در اثر تماس افراد با هم از فردی به فرد دیگر و حتی در اثر تماس انسان با حیوان از حیوان به انسان انتقال یابند. برای نمونه، در مناطق روستایی بسیاری از بخش های چین، افراد زیادی در معرض خطر زندگی با ویروس هایی هستند كه پس از تغییر و جهش خود را با شرایط جدید وفق داده و به آسانی سرایت می كنند. شیوع آنفلوآنزای مرغی با جفت گیری پرندگانی بود كه در محیط های متراكم قرار داشتند. بنابراین، بسیاری از بیماری های مسری در تماس های روزمره انسان و حیوان ایجاد می شوند.
مقاومت آنتی بیوتیكی باكتری ها
بسیاری از باكتری ها به طور فزاینده در حال مقاوم شدن به بسیاری از داروها (آنتی بیوتیك) كه در گذشته سبب كشته شدن آنها می شد، هستند. این مشكل كه در آغاز به آسانی سبب كنترل میكروب ها می شد، حال سبب گسترش بیماری و حتی مرگ بیمار به علت مقاومت استافیلوكوك طلایی در برابر متی سیلین شده است.
هنگامی كه باكتری با شرایط تازه سازگار شد، می تواند قوی تر شده و بدین ترتیب، درمان را نیز دشوار تر سازد. باكتری ها و برخی ویروس ها آنچنان به سرعت تكثیر و منتشر می شوند كه قادرند سریع تر از آن كه ما بتوانیم دارویی برای مبارزه با آنها بیابیم، همه بدن را گرفتار خود كنند. این مسئله نشانگر آن است كه بیماری هایی كه امروز به سختی درمان می شوند، فرم دگرگون شده بیماری های كشنده هستند.
گسترش آگاهی رسانی رسانه ها
سازمان ها و رسانه های خبری امروز بیش از هر زمان دیگری در انتقال اخبار و اطلاعات فعال هستند. هنگامی كه خبرهایی درباره شیوع بیماری های عفونی می رسد، رسانه ها به طور باورنكردنی در بعد وسیع به پوشش خبری آن می پردازند.همین اقدام رسانه ها، مردم را بیش از پیش نسبت به گذشته درباره بیماری ها آگاه می سازد.از سوی دیگر افكار عمومی از این نكته غافلند كه بیماری های قدیمی مانند فلج اطفال، سرخك، سرخجه، مخملك، اریون، آبله، حصبه و بسیاری دیگر كه در حال حاضر دست كم به وسیله واكسیناسیون قابل درمان و كنترل هستند، پیش از این، بیماری هایی غیرقابل درمان و كشنده بوده اند؛ اما همین رسانه های خبری با آگاهی رسانی و آموزش عمومی توانسته اند به كنترل این بیماری ها كمك كنند.
نگرانی درباره شیوع بیماری های عفونی
در دگرگونی های جامعه تأمل كنید و سپس بیندیشید كه در جامعه فردا ممكن است با چه بیماری های ناشناخته ای روبه رو شویم. بدین ترتیب می توان پاره ای موارد را پیش بینی كرد.در حقیقت، برخی درجات احتیاط و پیشگیری، تضمین شده است؛ اما باید خود و همه كسانی كه دوستشان دارید را در برابر تهدید هایی برای سلامتی، پرهیز از مصرف آنتی بیوتیك ها، آگاهی در برابر آنچه تندرستی را تهدید می كند و راه های مناسب جلوگیری از این عوامل با توجه به توصیه پزشكان آماده كنید.

منبع : خبرگزاری فارس