تربیت دینی جوانان

● پرسش:
یکی از مهم ترین چالش های ما در بحث تربیت جوانان، جلوگیری از بحران هویت آنان و سوق دادن استعدادها و ظرفیت های جوانان در مسیر تربیت دینی است. لطفا سازوکارهای تربیت دینی جوانان و تقویت ایمان مذهبی آنان را بیان نمایید؟
▪ پاسخ:
در بخش نخست پاسخ به این سؤال ضمن بیان اهمیت دوران جوانی به عنوان یکی از حیاتی ترین و سرنوشت سازترین مراحل زندگی انسان، به بحران هویت در این مقطع از حیات اشاره شد و ضمن تشریح تربیت پذیری جوانان به این نکته پرداخته شد که مهم ترین نیاز نسل جوان در هر عصری و نسلی مقوله هویت یابی و عبور موفق از بحران هویت و کسب هویت واقعی و اصیل خود است. اینک در ادامه مطالب بخش پایانی را پی می گیریم.
● مبانی تربیت دینی جوانان
از مهم ترین اصول و مبانی تربیت دینی جوانان به محورهای زیر می توان اشاره نمود:
۱) کسب معرفت دینی
از سفارش های علی(ع) به فرزند جوانش، امام حسن مجتبی(ع) این است که فرمود: و تفقه فی الدین (نهج البلاغه، نامه (۳)) در دین تفقه کن. و در روایت دیگری مقوله تفقه در دین یکی از رئوس کمالات سه گانه برای انسان تعبیر شده است. بنابراین مربیان تربیتی جوانان باید سیر مطالعاتی کتاب های معتبر در دین شناسی را تهیه و برای مطالعه جوانان ارائه دهند تا بتوانند جوانان را با معارف ناب دینی آشنا و آگاهی های آنان را تعمیق بخشند.
۲) تلفیق دین و دانش
برای تربیت دینی جوانان، باید دین و دانش را توامان به جوانان آموخت. پیامبر اعظم(ص) می فرماید: کسی که در جوانی علم بیاموزد، دانش او همچون نقش بر سنگ پایدار است. (بحارالانوار، ج۱، ص۲۲۲)
روزی امام حسن(ع) فرزندان و برادران خود را جمع کرده به آنان فرمود: شما اینک کودکان اجتماع امروز هستید و به زودی بزرگان اجتماع فردا خواهید شد. در فراگیری دانش کوتاهی نکنید و هر کدام از شما که حافظه ای قوی ندارد، مطالب استاد را ضبط و ثبت کند و بنویسد و در منزل نگه دارد. (همان، ج۲، ص۱۵۲). همچنین امام صادق(ع) می فرماید: دوست ندارم جوانی از شما را ببینم مگر اینکه به یکی از دو حال شب را به صبح درآورد: یا دانشمند باشد و یا دانشجو.
۳) انجام امور عبادی
از مؤثرترین امور در تقویت معرفت دینی و ایمان جوانان، عبادت و نیایش است که پیامبر اعظم(ص) در این باره می فرماید: محبوب ترین خلایق خداوند بزرگ، جوان تازه رسیده زیبارویی است که جوانی و زیبایی اش را برای خدا و در راه بندگی اش قرارداده است. این جوان همان کسی است که خداوند رحمان به او برفرشتگانش افتخارکرده، می فرماید: این جوان بنده حقیقی من است. (میزان الحکمه ، ج۵، ص۹)
۴) انس با قرآن
وقتی جوان قرآن تلاوت می کند و با آن مأنوس می شود، قرآن با گوشت و خونش می آمیزد و در همه وجودش اثر می گذارد. این است سخن امام صادق(ع) که فرمود: کسی که در حال جوانی و با ایمان قرآن بخواند قرآن با گوشت و خونش عجین می گردد. (وسایل الشیعه، ج۲، ص۱۴۰)
۵) معاشرت با نیکان
دوستان و همراهان نقش مهمی در شکل گیری شخصیت دینی و اخلاقی جوانان دارند. چه بسیار جوانانی که بر اثر همنشینی با دوستان ناباب به انحراف کشیده شده اند و پس از خطاکاری و اشتباه خود می گویند: وای بر من! ای کاش فلان شخص را دوست خود نگرفته بودم. (فرقان-۲۸) همچنین پیامبر اعظم(ص) می فرماید آدمی تابع عقیده دوست خود است. پس بنگر با چه کسی دوست می شوی. (مستدرک الوسایل، ج۸، ص۳۲۷)
۶) ازدواج
ازدواج موفق به جوان کمک می کند تا دین و ایمان خویش را از دستبرد هواها حفظ کند و در رشد دینی و اخلاقی اش یاری دهد. رسول خدا(ص) فرمود: هیچ جوانی نیست که در آغاز جوانی اش ازدواج کند مگر شیطان فریاد برمی آورد: ای وای! ای وای! دو سوم دین خود را از من حفظ کرده پس بنده باید در یک سوم باقی تقوای الهی پیشه کند. (بحارالانوار، ج۳، ص۲۲۱)

منبع : روزنامه کیهان