۴ ساعت قبل۰0 0 چه بر سر ایده چهره‌های ماندگار آمد؟پروژه تعطیلی ارتباط نخبگان با حکمرانیزمانی که داشتند «چهره‌های ماندگار» را برنامه‌ریزی می‌کردند، فکرشان این بود برنامه‌ای طراحی کنند تا بتواند در قالب رویدادی مهم ملی چهره‌های ایران را در حوزه‌های مختلف تکریم کند.

عاطفه جعفری، خبرنگار گروه فرهنگ:  برنامه‌ای که توانسته بود نظر همه متخصصان در حوزه‌های مختلف را به سوی خود جلب کند اما 12 سال است که دیگر از برگزاری این مراسم ملی خبری نیست. هشت دوره مراسم چهره‌های ماندگار تا سال 1389 برگزار شد اما به یکباره تعطیل شدنش را هیچ کسی متوجه نشد که چرا و چگونه رقم خورد. برای اینکه بدانیم در این همایش چه گذشته، بگذارید اول مروری کوتاه داشته باشیم در اتفاقاتی که در سال‌های برگزاری همایش گذشت و از چگونگی شروع آن بگوییم. از سال 1380 که همایش چهره‌های ماندگار کار خودش را آغاز کرد و طی هشت دوره، 238 نفر از پیشکسوتان و نخبگان عرصه‌های مختلف علم و فرهنگ، مورد تجلیل قرار گرفتند؛ اتفاقی که با همکاری فرهنگستان‌های چهارگانه ایران (زبان و ادب‌فارسی، علوم، علوم پزشکی و هنر)، دانشگاه‌های تهران و صنعتی شریف، انجمن حکمت و فلسفه و صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران رقم خورد و برکات و تاثیرات فراوانی برای جامعه علمی و هنری کشور و همچنین اقشار مختلف مردم داشت.
 البته اگر بخواهیم به پروژه چهره‌های ماندگار نگاه کنیم، این کار ملی از حدود یک دهه قبل برگزاری همایش و با برنامه‌هایی که توسط صداوسیما و به کمک محمود اسعدی ساخته می‌شد، آغاز به کار کرد؛ یعنی در فاصله سال‌های 1371 تا 1380 بیش از 150 برنامه مختلف برای معرفی مفاخر علمی و فرهنگی ساخته شد و به این ترتیب مطالبه برگزاری چنین همایشی در میان اقشار تحصیل‌کرده و فرهنگ‌دوستان ایران نهادینه شد. پس از آن بود که همایش‌های چهره‌های ماندگار را ابتدا به‌صورت سالانه و از 1385‌ به بعد، به‌صورت هر دو سال یک‌بار برگزار کردند. اما در سال 1389 و پس از برگزاری آخرین همایش و در‌حالی‌که به گفته اسعدی در مصاحبه‌ای با ایکنا، هنوز 100 رشته مختلف و مفاخر مربوط به آن، مورد تقدیر قرار نگرفته ‌بودند، ناگهان همه‌چیز پایان یافت و دیگر این همایش برگزار نشد؛ با این حال تقدیرهایی کوچک، پراکنده و محدود صورت می‌گرفت. اسعدی در ابتدای دهه 1390 مجله‌ای را برای معرفی چهره‌های ماندگار با همین عنوان منتشر کرد؛ باز هم برنامه‌های تلویزیونی ساخته شد، موزه مفاخر را افتتاح کردند و نشست‌های علمی و فرهنگی در دستورکار ستاد چهره‌های ماندگار قرار گرفت، اما هیچ‌کدام نتوانست جای آن همایش‌ها را بگیرد. عزت‌الله ضرغامی زمانی که وزیر میراث فرهنگی و گردشگری شد، با کمک دارابی که او قبلا در صداوسیما مسئولیت داشت، مراسم چهره‌های ماندگار در حوزه میراث فرهنگی را کلید زد و تا به حال دو مراسم را برگزار کرده‌اند. اینکه چرا این مراسم دیگر از سمت صداوسیما برگزار نشد و هیچ کس آن را پیگیری نکرد، همچنان در هاله‌ای از ابهام است. 
محمود اسعدی که زمانی دبیری این همایش را به عهده داشته است و همچنان در حال تلاش در این حوزه است، دو سال پیش در گفت‌وگویی که با روزنامه خراسان داشت، گفته بود: «درواقع به دلایلی ادامه کار ما در زمینه برپایی همایش با وقفه روبه‌رو شده، وگرنه ما در این سال‌ها به کار ادامه دادیم. موزه‌ای را هم در مجموعه فرهنگی سعدآباد برای چهره‌های ماندگار ایجاد کردیم که البته دولت قبلی به بهانه تعمیر مجموعه، آن را بست و حالا هم به وضع بدی افتاده است. امیدواریم آقای ضرغامی، وزیر فعلی میراث فرهنگی و گردشگری که از همان ابتدا و در دوران تصدی ریاست رسانه ملی، پشتیبان پروژه بود و به توقف آن اعتراض می‌کرد، برای بازگشایی موزه و ادامه فعالیت ما تمهیداتی را بیندیشد. بعد از وقفه در برگزاری همایش، این موزه خیلی موثر عمل می‌کرد. البته تاثیر آن به اندازه همایش نبود ولی خب ما طی هفت هشت سال، در محل موزه نشست‌های علمی و تخصصی برگزار کردیم و کوشیدیم مفاخر را به علاقه‌مندان معرفی کنیم. استادانی مثل دکتر دینانی به محل موزه تشریف می‌آوردند و سخنرانی می‌کردند.» 
اسعدی معتقد است دلیل وقفه این موضوع را باید از مسئولان صداوسیما پرسید و همچنین گفت: «تلاش کردیم در این‌ سال‌ها همایش را دوباره راه ‌بیندازیم، اما هر بار که به جایی رسیدیم، رئیس تغییر کرد و کار به دوره بعدی افتاد. هر پروژه‌ای ممکن است ایرادهایی داشته‌باشد اما ما همیشه سعی کردیم به دور از مسائل سیاسی، اجتماعی و جناحی کار خودمان را انجام دهیم. این پروژه بازخورد بسیار خوبی در جامعه داشت، آنقدر که حتی برخی به سوءاستفاده از نام آن رو آوردند و به بهانه تجلیل از چهره‌های ماندگار در عرصه‌های مختلف، از مردم پول گرفتند. خب اگر این همایش و بازخوردهای آن موفقیت‌آمیز نبود، چنین توجه یا حتی سوءاستفاده‌ای هم وجود نداشت. الان زمینه‌اش مساعد است و می‌توان امید برگزاری دوباره آن را داشت؛ دکتر جبلی، رئیس جدید رسانه ملی می‌تواند در تسهیل این امر، نقش مهمی ایفا کند. به‌هر‌حال محوریت مالی و تدارکات مراسم به‌عهده صداوسیماست. امیدواریم هر چه زودتر این اتفاق بیفتد و شاهد برگزاری مراسم باشیم.» 
دوسال از این گفت‌وگو گذشته است و همچنان برگزاری این همایش در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. این در حالی است که خلأ برگزاری یک برنامه منسجم برای معرفی و تکریم از مفاخر فرهنگی و علمی در کشور حس می‌شود. پاسداشت مفاخر علمی و هنری کشور علاوه‌بر اینکه یکی از نشانه‌های اصیل قدردانی ایرانیان است، بر نمایش و عرضه الگوهای ویژه موثر خواهد بود. رضا پورحسین یکی از بنیان‌گذاران همایش چهره‌های ماندگار در رسانه ملی بود. او در گفت‌وگویی که با برنامه «قاف» داشت در مورد این همایش صحبت کرد. اجرا و سردبیری این برنامه را اکبر نبوی برعهده دارد و پورحسین در پاسخ مجری وقتی از چرایی تعطیل شدن این مراسم پرسید، گفته است: «من واقعا متوجه نشدم چطور تعطیل شد. این چیزی که شما از من پرسیدید، حتما وقتی من هم از مهندس ضرغامی بپرسم، ایشان هم یک نمی‌دانم به من خواهد گفت. اینجا که دیگر بحث گروه فشار و اینها نیست. ما برای این برنامه به سراغ ایران‌شناسان ایرانی و خارجی رفتیم. از روسیه و چین و آلمان میهمان‌هایی داشتیم و به تعبیر پروفسور سمیعی این برنامه، به‌عنوان نوبل پرایز جمهوری اسلامی مطرح شده است. یعنی نهادی تاسیس شده و جایزه بین‌المللی پیدا کرده، بیرون از جامعه ایران هم انعکاس داشته و بعد به‌راحتی تعطیل شود!» 
او در ادامه این گفت‌وگو ضمن ابراز تاسف و تعجب از تعطیلی این برنامه، می‌گوید: «حتما علتی دارد این تعطیلی. چیزهایی می‌شنیدم اما فکر نمی‌کردم باعث تعطیلی شود. مثلا مقامات مخالفت داشتند، اما بعد دیدم چیزی غیر از این بوده است. وقتی آقای سرافزار آمدند و رئیس سازمان شدند، ایشان گفتند چرا این کار نشده و مصر بودند این امر انجام گیرد. از سال 89 که این برنامه تعطیل شد تا زمانی که آقای سرافراز در سال 93 آمدند 4 سال وقفه در برگزاری بود. حتی به شوخی گاهی به ما می‌گفتند که دانشمندان تمام شدند؟! همه بزرگان هم وقتی ما را می‌دیدند می‌گفتند چرا برنامه تعطیل شده است. یکی از کسانی که همیشه پیگیری می‌کرد دکتر لاریجانی بود. می‌گفتند تمام شده؟ گفتم با این شرایطی که در ایران می‌بینیم این موضوع تمام نمی‌شود.» 
پورحسین در همین گفت‌وگو در مورد شیوه‌های جایگزین برای برگزاری این برنامه گفته است: «خواستیم این همایش را جداگانه از صداوسیما برگزار کنیم، اما این نشان و برند متعلق به سازمان صداوسیما بود. آقای علی عسکری دغدغه‌ای برای این برنامه نداشتند. حتی اسم مراسم را هم نمی‌دانستند. در دوران ایشان من از سازمان بیرون آمدم و در دوران فعلی هم شواهد نشان می‌دهد دغدغه گفتمان علمی در رسانه وجود ندارد.» 
وارد سال سیزدهم شدیم که این برنامه برگزار نشده است، حتما اگر دغدغه‌ای در رسانه ملی وجود داشته باشد این برند مهم را دوباره به جریان می‌اندازند تا چهره‌های ماندگار به خاطره‌ای برای فرهنگ این مرز و بوم تبدیل نشود. 

بیشتر بخوانید تجلیل از مفاخر میراث فرهنگی؛ چشم اندازی به گذشته و نگاهی به آیندهدر انتظار جادوی برانکو عاطفه جعفریچهره‌های ماندگارنخبگانحکمرانیفرهنگستان‌های چهارگانهمحمود اسعدیلینک کوتاه: