اکولوژی و منشاء علف‌های هرز

خصوصيات علف‌هاى هرز امکان رقابت و تحمل شرايط نامساعد را براى آنها فراهم مى‌کند و آنها را قادر مى‌سازد تا در شرايط نامتعادل محيطى بهتر رشد کنند. متأسفانه تقريباً تمامى اعمال بشر منتج به بى‌ثباتى و دست‌خوردگى محيط مى‌شوند. عمليات زراعي، ساختمان‌سازي، راهسازي، پاکسازى زمين براى ساختن خانه و زمين ورزش، ساختن استخر، کانال‌هاى آبيارى و درياچه‌هاى مصنوعي، چراى مفرط و مراتع از جملهٔ اين‌گونه اعمال بشتر هستند. در يک مجموعهٔ کليماکس ثابت (مثل مرغزارها يا بيابان‌هاى سرد)، گياهانى که ما آنها را به‌عنوان متجاوزين نگاه مى‌کنيم، اما آنها در واقع بخشى از حيات گياهى طبيعت هستند و در صورتى که به‌طور آزاد به رسميت خود ادامه دهند، نتيجهٔ نهائى تغيير، توليد يک جامعهٔ کليماکس هست. تغييرات وراثتى گياهان نيز در جهت رسيدن به يک شرايط ثابت است (تبديل علف‌هاى هرز يک‌ساله به چندساله‌هاى چمنى و بعد به بوته‌هاى چوبي، سپس به درخت‌هائى کم‌عمر و نهايتاً جامعهٔ ثابت کليماکس همچون جنگل‌هاى شرق آمريکا). کشت گياهان به‌منظور توليد حداکثر دانه، علوفه و الياف ضمن به‌هم زدن محيط طبيعى گياهان، در تضاد مستقيم با توالى گياهى است. براى حفظ گياهان زراعى نيازمند به به‌کارگيرى انرژى در داخل سيستم هستيم که بخشى از آن براى کنترل علف‌هاى هرز صرف مى‌شود و اين قدم جهت جلوگيرى از توالى گياهان است.

وجود علف‌هاى هرز مختص مکان‌هائى است که نظم طبيعى آنها به‌هم خورده است. قبل از آفرينش بشر، انتخاب طبيعى در جهت حفظ گياهانى بوده است که با شرايط نامساعد و متغير محيطى همچون فرسايش آبي، بقاياى آتشفشاني، سيلاب و آتش‌سوزي، سازش يافته‌اند. نهايتاً گياهان به طرف محيط‌هاى دست‌خوردهٔ بشرى نيز راه‌ يافته‌اند. علف‌هاى هرزى که کنترل آنها ساده بوده است، در همان اوايل حذف شده‌اند اما آنهائى‌که با محيط‌هاى کشت گياهان زراعى سازش يافته‌اند، توسعه يافته و امروز هنوز با ما هستند.

از نظر منشاء جغرافيائي، بسيارى از علف‌هاى هرز مثل امبروسيا (Sida spinosa)، توق، آفتابگردان و استبرق بومى کشور آمريکا هستند. منشاء بسيارى از علف‌هاى هرز خانوادهٔ پنيرک مثل سيدا (Hibiscus trionoum)، کنف وحشى (Andoda cristata) و آندودا (Hydrilla verticillata)، آمريکاى جنوبى است. آمريکاى جنوبى منشاء بسيارى از علف‌هاى هرز آبزى همچون هيدريلا (Eichornia crassipes) و سنبل آبى (Terrestrial) نيز هست. از ۵۰۰ گونهٔ علف هرز که منشاء آنها مورد تحقيق قرار گرفت تقريباً ۳۹ درصد بومى آمريکاى شمالي، و ۳ درصد بومى آمريکاى جنوبى و مرکزى بودند و حدود ۳۵ درصد آنها به‌وسيلهٔ مهاجرين از اروپا آورده شدند. از آنجا که دشمنان طبيعى آنها، همراه آنها آورده نشدند اين علف‌هاى هرز به سرعت در سرتاسر آمريکاى شمالى منتشر شدند. علف‌هاى هرزى که در تمامى جهان پراکنده هستند، براى اولين‌بار در هر دو نيمکرهٔ شرقى و غربى مشاهده شده‌اند.