جمعه, ۲۸ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 17 May, 2024
مجله ویستا

وظایف رسانه‌های خبری


يکى از مهم‌ترين وظايف رسانه‌هاى خبري، به‌ويژه روزنامه، اطلاع‌رساني، هوشيارسازى و گسترش دانش و اطلاعات مخاطبان در زمينه‌هائى است که امکان دسترسى و تجربه مستقيم از رويدادها و موضوع‌هاى مختلف براى آنها فراهم نباشد. در بين سازما‌ن‌ها و نهادهاى گوناگونى که در جامعه فعاليت مى‌کنند، وظيفه جمع‌آورى تدوين و انتقال اطلاعات و تأمين نيازهاى مخاطبان در زمينه‌هاى مختلف بر عهده رسانه‌هاى خبرى است. دنيائى که در آن زندگى ميى‌کنيم در بسيارى از موارد دور از چشم و ذهن ماست. اين دنيا را بايد شناخته، تبيين و متصور شود. آنچه در صحنه سياسي، اقتصادي، فرهنگى و اجتماعى رخ مى‌دهد. براى همه مردم قابل دسترسى يا تجربه مستقيم نيست. وسايل ارتباط جمعى با ارائه اخبار و اطلاعات گوناگون آگاهانه يا ناخودآگاه مى‌کوشد به شکل‌گيرى ذهنيات ما از محيط اطراف کمک کنند.
همان‌طور که در مباحث قبل اشاره شد، ارائه اطلاعات درست به‌منظور دستيابى به واقعيت‌هاى محيط اطراف با وجود عوامل گوناگونى که در فرآيند انتقال اطلاعات از رويداد تا خواننده وجود دارد، کار ساده‌اى نيست، عوامل مختلف 'درون سازماني' و 'برون سازماني' بر اين فرآيند تأثير متقابل دارند.
در سال‌هاى اخير، تأکيد تازه‌اى بر مفهوم 'شکل‌گيرى واقعيت‌هاى اجتماعي' به‌عنوان يکى از مهم‌ترين آثار اجتماعى پيام‌هاى ارتباطى مورد بررسى پژوهشگران قرار گرفته است. امروز سؤال اين نيست که وسايل ارتباط جمعى چگونه بر نگرش‌ها، اعتقادات، باورها و رفتارهاى مخاطبان تأثير مى‌گذارند، بلکه سؤال اين است که رسانه‌ها چه کمکى به تبيين مخاطبان و محيط اطراف خود مى‌کنند و چگونه مى‌توانند مشارکت آنان را در برنامه‌هاى توسعه جلب کنند. در اينجا فرض بر اين است که رسانه‌ها مى‌توانند با تأکيد و برجستگى انتخابى خود بر ارزش‌ها، هنجارها و رويدادهاى گوناگون به شکل‌گيرى ادراکات و ايجاد انگيزه براى مشارکت همگانى کمک کنند. روزنامه، به‌عنوان يکى از مهم‌ترين رسانه‌هاى ارتباط جمعي، نقش مهمى در شکل‌گيرى نگرش‌هاى مخاطبان ايفا مى‌‌کند. با ارائه اطلاعات درست، لازم و کافي، اظهارنظرها و ديدگاه‌هاى مختلف، برسى و تشريح رويدادها، روزنامه مى‌تواند خوانندگان خود را در تصوير ذهن خود از 'دهکده‌اي' که در آن زندگى مى‌کند، يارى دهد.
پژوهشگران علوم ارتباطات در پنجاه سال اخير، به گونه‌هاى مختلف رسالت و وظايف ارتباط جمعى را تبيين کرده‌اند. از نظر اين پژوهشگران ارتباط موفق در صورتى انجام مى‌گيرد که بين اهداف پيام‌دهندگان و پيام‌گيران وجوه مشترکى وجود داشته باشد:
اهداف پيام‌دهندگان اهداف پيام‌گيران


۱. اطلاع و آگاهى ۱. آگاهى از تهديدها و فرصت‌‌ها، شناخت محيط اطراف،
شناخت واقعيت‌ها، دستيابى به تصميم‌گيري.
۲. آموزش ۲. کسب مهارت‌ها و دانش لازم براى انجام وظيفه در جامعه،
يادگيرى ارزش‌ها، رفتارها و نقش‌هاى مناسب براى پذيرش در جامعه.
۳. ترغيب و اقناع ۳. رسيدن به تصميم‌گيري، انطباق ارزش‌ها،
رفتار و نقش‌هاى قابل پذيرش در جامعه
۴. تفريح و سرگرمى ۴. لذت بردن، استراحت و سرگرمي، گريز از مسائل روز.
مقايسه سه رسانه - روزنامه، راديو و تلويزيون- و اهداف پيام‌دهندگان و پيام‌گيران نشان مى‌دهد که وظايف رسانه‌ها در تأمين نيازهاى مخاطبان يکسان نيست. روزنامه به‌عنوان يک رسانه خبرى و مطبوعات به‌طور عام در تمام موارد ياد شده سهيم هستند. روزنامه با ارائه اطلاعات درست مى‌تواند آگاهى‌هاى لازم را براى شناخت مخاطبان از محيط اطراف خود فراهم کند تا آنان بتوانند تصميم‌هاى درستى در موارد مختلفى که به زندگى‌ آنها مربوط است اتخاذ کنند. روزنامه مى‌تواند با مطرح کردن ديدگاه‌ها، نگرش‌ها و دانش‌هاى گوناگون که دائم در حال تغيير هستند، وسيله انطباق مخاطبان را با ارزش‌ها و نگرش‌هاى نو فراهم سازد و ضمن پيوند دادن آنان با يکديگر، علاقه و مشارکت آنان را در پيشبرد اهداف ملى برانگيزد.
بنابراين، نقش رسانه‌هاى خبري، را مى‌توان چنين برشمرد:
۱. تهيه و تنظيم و ارائه خبرها و گزارش‌هاى صحيح درباره وقايع مهم کشور و جهان:
رسانه‌هاى خبرى بايد کوشش کنند تا تصوير جامع و کاملى از آنچه در دنيا مى‌گذرد در اختيار خوانندگان، شنوندگان و بينندگان خود قرار دهند تا آنان بتوانند با داشتن اطلاعات درست تصميم‌هاى آگاهانه‌اى در زمينه‌هاى مختلف زندگى خود بگيرند.
۲. حمايت از حکومت قانون و ناظر بر اجراء درست و دقيق قوانين:
در انجام اين وظيفه، رسانه‌هاى خبرى به‌عنوان رکن چهارم حکومت بايد خادم مردم و ناظر بر کارها و تصميماتى که در کشور جريان دارد، باشند و از اين راه همواره مسئولان و مردم را از جريان امور آگاه کنند.
۳. ايجاد محيط مناسب براى برخورد عقايد گوناگون:
تنها در محيطى که عقيده‌ها و نظرهاى گوناگون بتواند با يکديگر متبادل شود، امکان رشد و توسعه سياسى و حکومت مردم بر مردم فراهم مى‌شود. وسايل ارتباط جمعي، به‌خصوص مطبوعات، بايد بستر مناسب اين محيط را فراهم کنند.
۴. فراهم کردن زمينه آموزش مداوم براى بزرگسالان:
وسايل ارتباط جمعى مى‌توانند به بزرگسالان که محيط کلاس و مدرسه را ترک کرده‌اند، اطلاعات جديد در زمينه‌هاى علوم و فنون ارائه دهند. براى بسيارى از مردم، رسانه‌هاى خبرى به‌عنوان يک منبع اصلى براى تماس با دنياى عقيده‌ها، نظرها و کشفيات تازه محسوب مى‌شود. از طريق وسايل ارتباط جمعى است که مردم مى‌توانند از نوآورى‌ها آگاه شوند.
۵. کمک به رشد فکرى و فرهنگى جامعه:
وسايل ارتباط جمعي، به‌عنوان مکمل مدارس و دانشگاه‌ها، مى‌بايست در رشد فکرى و معنوى افراد جامعه در شناخت مسائل و موضوعات روز، احياء هويت فرهنگى و ايجاد مسئوليت اجتماعى در مردم نقش ويژه‌اى داشته باشند.
۶. فراهم کردن سرگرمى‌هاى آموزنده:
وظيفه رسانه‌هاى ارتباطى در انجام اين وظيفه يکسان نيست. در انجام اين امر، رسانه‌هاى ارتباطى مى‌بايست همواره جنبه آموزشى را در نظر داشته باشند و از بدآموزى پرهيز کنند.
۷. ايجاد روحيه مشارکت و همکارى با برنامه‌هاى توسعه‌بخش:
با ارائه گزارش‌هاى تحقيقى و انتقادي، رسانه‌هاى خبرى بايد روحيه مشارکت و همکارى مردم را با برنامه‌هاى توسعه ايجاد کنند و آنان را در اجراء برنامه‌ها توسعه سهيم بدانند.


همچنین مشاهده کنید