برگه‌آرائی

منظم يا رديف کردن فهرست‌برگه‌ها را برگه‌آرائى مى‌نامند. فهرست ‌برگه‌هائى که در دسترس مراجعان قرار مى‌گيرد بايد برحسب اولين حرف اولين کلمه‌اى که روى برگه نوشته شده است، الفبائى شود.

برگه‌آرائى الفبائى

منظور از الفبائى کردن اين نيست که فقط حروف اول کلمه‌ها يا جمله را با هم مقايسه کنيم بلکه بايد تمام حروف، يک به يک تا آخر کلمه يا جمله با هم سنجيده شود، مثلاً به عبارت‌هاى زير توجه کنيد:

آذري، اسماعيل

آب و آب‌رسانى

اسلام از ديدگاه غرب

ابراهيمي، محمد

بازرگانى

شيعهٔ علوى و شيعهٔ صفوى

شرح حال شاعران خراسان

گرچه ابتدا 'آ' ، بعد 'الف' ، بعد 'ب' و بعد 'ش' قرار گرفته، ولى اين ترتيب صحيح الفبائى نيست، يا بهتر بگوئيم کافى نيست. عبارات فوق بايد به ترتيب زير الفبائى شوند:

آب و آب‌رسانى

آذري، اسماعيل

ابراهيمي، محمد

اسلام از ديدگاه غرب

بازرگانى

شرح حال شاعران خراسان

شيعهٔ علوى و شيعهٔ صفوى

نکتهٔ مهم در اين مثال اين است که 'آ' در الفبائى کردن، قبل از 'الف' قرار مى‌گيرد.

برخى کلمات با دو املاء نوشته مى‌شود، مثل: تهران و طهران. هميشه نوع متداول را به‌کار ببريد و از نوع غيرمتداول به نوعى که انتخاب کرده‌ايد ارجاع بدهيد. مثلاً

طهران

نگاه کنيد به:

تهران

يا

اسمعيل

نگاه کنيد به:

اسماعيل

همزه‌اى که روى 'واو' قرار دارد 'واو' و همزه‌اى که روى 'ي' قرار دارد 'يا' و همزه‌اى که روى الف قرار دارد 'الف' محسوب مى‌شود. اگر کتابخانه گسترش پيدا کرد و در مورد تنظيم الفبائي، به اشکالات جديدى برخورديد به کتاب دستورنامهٔ برگه‌آرائى مراجعه کنيد.

وزيرى فرهاد. دستورنامهٔ برگه‌آرائي. ويرايش ۲. تهران: کتابخانه ملى ايران، ۱۳۶۳.

برگه‌آرائى برحسب شماره

برگه‌آرائى شماره‌اى فقط براى رف‌برگه‌ها به‌کار مى‌رود رف‌برگه‌ به منزلهٔ شناسنامهٔ کتاب‌هاى کتابخانه همواره نزد کتاب‌دار باقى مى‌ماند و خوانندگان با آن کارى ندارند. برگه‌آرائى رف‌برگه‌ها عيناً مطابق چيدن کتاب‌ها در قفسه‌هاى کتابخانه است. در اينجا نيز بايد کليهٔ اعداد را در رابطه با هم سنجيد. يعنى کافى نيست فقط، صدها، دويست‌ها، سيصدها و غيره کنار هم باشد بلکه بايد همانند مثال زير تمام اعداد با هم سنجيده شود. توجه شما را به ترتيب قرار گرفتن اعداد اعشارى در رابطه با اعداد صحيح جلب مى‌نمائيم:

۰۱۰

۰۲۰

۰۳۰

۰۳۰

۰۳۰

۱۳۰

۱۳۰

۲۹۷

۲۹۷/۰۶

۲۹۷/۰۶

۲۹۷/۱

۲۹۷/۱

۲۹۷/۱۱

۲۹۷/۱۵۶

۲۹۷/۱۵۶

۲۹۷/۲

۳۰۰