رطوبت نسبی

رطوبت نسبى از تفاوت درجه حرارت خشک و مرطوب به‌دست مى‌آيد. درجه حرارت خشک هيچ‌گاه کمتر از درجه حرارت مرطوب نمى‌شود. به‌طور مثال در فشار ۱۰۰۰hpa*** چنانچه درجه حرارت خشک ۵/۳۵ درجه سانتى‌گراد و درجه حرارت مرطوب ۳/۲۱ درجه سانتى‌گراد باشد با توجه به جدول ۴۲ رطوبت نسبى ۲۵% خواهد بود.

استفاده از رطوبت سنج‌هاى موئى در جوجه‌کشى صحيح نيست زيرا داراى دقت و صحت کمى بوده و نياز به تنظيم مکرر دارند.

فشار هوا بر اندازه‌گيرى رطوبت نسبى به ميزان ۶/۱% در هر ۱۰۰hpa اثر مى‌گذارد. در صورتى‌که يک رطوبت سنج براى فشار هواى استاندارد يعنى ۲/۱۰۱۳ hpa تنظيم شده باشد در صورت کاهش فشار ميزان رطوبت نسبى که دستگاه نشان مى‌دهد کمتر از حد واقعى است.

چرا رطوبت نسبى اين‌قدر اهميت دارد؟ رطوبت نسبى هوا در جوجه‌کشى با افت وزن تخم‌ شترمرغ در جوجه‌کشى ارتباط دارد و افت وزن تخم به نوبهٔ خود اندازه اتاقک هوائى و در نتيجه مقدار هواى قابل دسترس جوجه در تخم بعد از نوک زدن به اتاقک هوائى را مشخص مى‌کند. هرچه رطوبت نسبى کمتر باشد اتاقک هوائى بزرگتر است. رطوبت خيلى زياد يکى از عمده‌ترين علل ضعف نتايج جوجه‌کشى بوده و جوجه توليد شده تحت اين شرايط، ضعيف، بى‌تحرک و مبتلا به هماتوم گردن، کوتاهى پا و پنجه‌ها مى‌باشند. چنين جوجه‌هائى براى خروج از تخم نياز به کمک داشته و دچار ادم و پف‌کردگى هستند. رطوبت کم نيز باعث بى‌نظمى در زمان جوجه‌درآوري، دهيدراته شدن جوجه‌ها و خشک بودن بند ناف مى‌شود. جهت نيل به نتايج مطلوب رطوبت نبايد از ۴۰ درصد بالاتر رود. به‌هر حال بايد سعى کرد که رطوبت نسبى در حدود ۳۰ درصد يا کمتر از آن نگه داشته شود.

راهنمائى

براى شروع دماى ۵/۳۶ درجه سانتى‌گراد و رطوبت نسبى ۲۵ درصد مناسب است. بعد از آن هر پرورش‌دهنده بايستى با توجه به شرايط خود درجه حرارت و رطوبت نسبى مناسب را با توزين تخم‌ها تعيين نمايد. يک درجه حرارت و رطوبت نسبى ثابت براى همه قابل توصيه نيست. زيرا تخم‌هاى شترمرغ از نظر قابليت نفوذپذيرى بخار آب تفاوت زيادى با هم دارند. دامنهٔ مطلوب افت وزن تخم در زمان جوجه‌کشى بين ۱۳ تا ۱۵ درصد وزن اوليه است. در صورت کاهش روزانه وزن از ۳۳/۰ درصد وزن اوليه در ابتداى دوره تا ۴/۰ درصد در انتهاى دوره، افت وزن حدود ۱۵ درصد خواهد بود. جدول زير نشان‌دهنده کاهش وزن هفتگى مى‌باشد.

کاهش وزن هفتگى در طى دوران جوجه‌کشى

	روزهاى جوجه‌کشى			درصد کاهش وزن بدن نسبت به وزن اوليه			درصد وزن تخم نسبت به وزن اولين
	۰			۰			۱۰۰
	۷			۲/۳۵			۹۷/۶۵
	۱۴			۴/۷۸			۹۵/۲۲
	۲۱			۷/۲۹			۹۲/۷۱
	۲۸			۹/۸۹			۹۰/۱۱
	۳۵			۱۲/۵۷			۸۷/۴۳
	۴۱			۱۵			۸۵

وزن و ديگر مشخصات تخم را مى‌توان در يک فرم اطلاعات ثبت نمود (نمونه آن در ضميمه آورده شده است) و آن را با نمودار استاندارد کاهش وزن مقايسه نمود. با توجه به ميزان ثابت کاهش وزن روزانه، بين رطوبت و درجه حرارت يک رابطه معکوس مشاهده مى‌گردد، به‌طورى‌که اگر درجه حرارت انکوباتور زياد باشد براى حفظ ميزان ثابت کاهش وزن، نياز به رطوبت نسبى کمتر است.

اگر کاهش وزن تخم‌ها به‌طور طبيعى صورت نگيرد چه بايد کرد؟ اگر تخم‌ها به اندازه کافى کاهش وزن نداشتند بايستى رطوبت را کاهش داد.

وزن‌کشى در حدود دو هفته بعد از خواباندن تخم‌ها در داخل دستگاه جوجه‌کشي، ممکن است دامنهٔ متفاوتى از کاهش وزن را در تخم‌ها نشان دهد:

۱. بعضى از تخم‌ها کاهش وزن بيشترى داشته‌اند.

۲. بعضى از تخم‌ها کاهش وزن کمترى داشته‌اند.

۳. کاهش وزن در بقيه تخم‌ها تقريباً عادى بوده است.

در اين‌گونه موارد بهتر است که چند دستگاه انکوباتور داشته باشيم:

تخم‌هاى رديف ۱ در رطوبت بيشتر، رديف ۲ در رطوبت کمتر و رديف ۳ در همان رطوبت قبلى گذاشته شوند.