ماهیت ورزش

تعريف ورزش

بسيارى از نويسندگان کوشيده‌اند که ورزش را با توجه به دامنه‌اى از ويژگى‌هائى که در جمع فعاليتى را به‌عنوان 'ورزش‌' جدى مشخص مى‌کند تعريف نمايند. هر يک از اين نويسندگان به راه‌هاى مختلف موارد زير را نمودهاى ضرورى ورزش تلقى مى‌نمايند:

- اين فعاليت بايد مشتمل بر آزمون نمادينى از مهارت‌هاى فيزيکى يا روانى - حرکاتى باشد؛

- بايد چارچوبى رقابتى وجود داشته باشد که مستلزم موارد زير است:

- قوانين کدگذارى شدهٔ ويژه‌اى که آن فعاليت را تشکيل مى‌دهد؛

- بايد در آن پيوستگى زمانى وجود داشته باشد و شامل فعاليت‌هاى سنتى گذشته باشد. ترکيبى از اين ويژگى‌ها کافى است که بتوان فعاليتى را ورزش ناميد. اين ويژگى‌ها فراگير است چرا که آن دسته از فعاليت‌هائى که بتوان آنها را ورزش ناميد در بر مى‌گيرد و از طرف ديگر انحصارى است از اين روى که آن اشکالى از فعاليت که نمى‌توان به‌طور صحيح نام 'ورزش' بر آنها نهاد را حذف مى‌کنند.

استفاده از اين رويکرد امکان تمايز بين ورزش به معنى خاص واژه و فعاليت‌هاى همبسته با آن مانند بازى‌ها، سرگرمى‌ها، تفريح و ساير انواع بازى را امکان‌پذير مى‌سازد. همهٔ اينها براى اعمال 'ويژگى‌هاى لازم و کافي' ورزش به فعاليت‌هاى گوناگون اوقات فراغت و ملاحظهٔ سازش يا عدم سازش آنها لازم است.

با استفاده از اين روش روشن مى‌گردد که پاره‌اى از متداول‌ترين ورزش‌ها مانند راگبي، نت‌بال، دو و ميدانى و ژيمناستيک به خوبى با اين ويژگى‌ها همخوانى دارد. امّا بازى‌هاى بسيار ديگرى وجود دارد که جزء بازى‌هاى حاشيه‌اى به‌شمار مى‌آيد. از اين روى که با پاره‌اى از معيارهاى هماهنگى دارند، ولى نه با همهٔ آنها. براى نمونه اسکيت بوردينگ، دويدن آهسته، شکار روباه، پرتبا نيز کوتاه، ماهيگري، گسترده‌تر و بلندنظرانه‌ترى قائل شويم مى‌توانيم کُشتى سولاري، بدنسازي، کشيدن تراکتور، شکار و موتورسيکلت سوارى با مانع را نيز به فهرست قبلى بيفزائيم. هر يک از اينها در زمنه‌هاى گوناگون 'ورزشي' تلقى شده است، ولى هيچ يک از آنها در بردارندهٔ چهارشرطى که در بالا برشمرديم نيست.

به‌دليل دشوارى‌هائى که براى تعريف رضايت بخش ورزش وجود دارد، بسيارى از صاحب‌نظران برآن هستند که کوشش براى انجام اين مهم کارى بيهوده است. ورزش‌ها آنچنان متنوع هستند و با شيوه‌هاى آنچنان متفاوتى درک و تفسير مى‌شوند که هرگونه تلاشى براى تعريف کردن آنها انجام گيرد محکوم به شکست خواهد بود. حتى پيترلاسن (Peter Lawson) دبير کل شوراى مرکزى تفريحات بدنى استدلال کرده است که تعريف ورزش به ديدگاه ناظر بستگى دارد و بهتر است در حد هميت تفسير ساده باقى بماند.