|
|
|
| هنگامى که خودنمائى‌هاى معمول شامل تب درازمدت، سردرد، تهوع، استفراغ، ضعف و بيمارى و وجود لکه‌هاى قرمزرنگ کوچک روى تنه (Rose sport)، يبوست يا اسهال، بزرگى طحال و لکوپنى وجود داشته باشد، تشخيص تيفوئيد به شدت مطرح مى‌شود و بايد بيمار در جهت رد يا تائيد بيمارى تحت بررسى‌هاى آزمايشگاهى قرار گيرد. کليه موارد مشکوک محتمل يا قطعى بايد ماهانه توسط مراکز بهداشتى درمانى به مرکز بهداشت شهرستان گزارش شوند و بيمار بايد تحت‌نظر گرفته شده، درمان مناسب براى وى شروع شود. جداسازى بيماران لازم نيست، ولى رعايت موازين بهداشتى در رابطه با مدفوع و ادرار ضرورى است. قرنطينه نيز لزومى ندارد. کارمندان بيمارستانى که از بيماران سالمونلوزى مراقبت مى‌کنند، بايد با پوشيدن گان و دستکش (هنگامى که با مدفوع و ادرار بيمار برخورد دارند) محافظت شوند و بعد از لمس بيمار نيز دست‌ها را با دقت بشويند.
|
|
| ضدعفونى کردن مدفوع و ادرار با شيرآهک ۲۰%، کرئولين ۵% يا محلول کلر (۲۰PPM) و کليه لوازم آلوده‌شده به آنها با مواد پاک‌کننده الزامى است. ايمنى‌سازى افراد خانواده و افراد در تماس با فرد بيمار به‌طور معمول توصيه نمى‌شود، ولى اطرافيان بيمار بايد از نظر احتمال مثبت بودن کشت مدفوع از نظر سالمونلا تيفى مورد بررسى قرار گيرند.
|
|
| از زمان کشف کلرامفنيکل اين دارو استاندارد طلائى براى درمان تيفوئيد بوده است و هيچ داروئى در ايجاد پاسخ بالينى مناسب بهتر از آن نبوده است. درصورتى که مقدار مناسب دارو (۳ تا
۴ گرم در روز در بزرگسالان و ۵۰ تا ۷۵ ميلى‌گرم به‌ازاء هر کيلوگرم وزن بدن در روز در کودکان) تجويز شود، پاسخ بالينى ظرف ۲۴ تا ۴۸ ساعت آغاز مى‌شود، ولى به علت ايجاد عوارض (آنمى
آپلاستيک) امروز کمتر از آن استقبال مى‌شود. ساير داروهاى خوراکى مؤثر شامل آموکسى‌سيلين (۴ تا ۶ گرم در روز يا ۱۰۰ ميلى‌گرم به ازاء هر کيلوگرم وزن بدن در کودکان) ترى‌متوپريم
سولفامتوکسازول (۶۴۰ تا ۳۲۰۰ ميلى‌گرم در دُز منقسم روزانه) يا براى بيماران بيش از ۱۷ سال سن يک فلوروکينولون مثل سيپروفلوکساسين يا اوفلوکساسين. در بيمارانى که قادر به مصرف
داروى خوراکى نيستند: آمپى‌سيلين با مقادير بالا، سفوتاکسيم، سفوپرازون و سفترياکسون. شيوع مقاومت به چند داروى خوراکى نسل اول در ميان گونه‌هاى سالمونلاتيفى در کشورهاى در
حال پيشرفت به‌خصوص شبه‌قارهٔ هند و آسياى جنوب شرقى در حال افزايش است.
|
|
|
در اين موارد، داروى انتخاب سفترياکسون در کودکان و فلوروکينولون‌ها در افراد بالاى ۱۷ سال مى‌باشد. بايد
درنظر داشت که تجويز زودهنگام پادزيست‌هاى (آنتى‌بيوتيک‌هاي) مؤثر با ميزان به نسبت بالائى از عود همراه است. البته عودها خفيف‌تر از بيمارى اوليه هستند و به تجويز همان پادزيست
اوليه پاسخ مى‌دهند. انتخاب پادزيست‌ها به علت افزايش شيوع مقاومت نسبت به پادزيست‌ها (آنتى‌بيوتيک‌ها) - بخصوص نوع مقاومت چندداروئى MDR - در سالمونلاهاى غيرتيفوئيدى و هم‌چنين
سالمونلا تيفى بسيار دشوار شده است. استفاده از پادزيست‌ها در پرورش تجارى حيوان‌ها، شيوع سالمونلا در زنجيرهٔ جهانى غذا، افزايش تجارت بين‌المللى گوشت ماکيان و محصول‌هاى
غذائى آماده در انتشار بيشتر دسته‌هاى ميکروبى مقاوم مؤثر مى‌باشد.
|
|
| همان‌طور که پيش از اين ذکر شده است، در مورد سالمونلوزهاى غيرتيفوئيد فقط در صورت وجود عوارض و شرايط ذکرشده نياز به درمان وجود دارد که در اين موارد در درمان مناسب مى‌توان از آمپى‌سيلين، سفالوسپورين‌هاى نسل سوم، فلوروکينولون‌هاى جديد مانند سيپروفلوکساسين استفاده کرد.
|
|
| بايد به‌خاطر داشت که به منظور حفظ افراد مستعد به ابتلاء، پيشگيرى داروئى و ايمن‌سازى به‌طور معمول توصيه نمى‌شود و تنها رعايت اصول بهداشت فردى و محيط مى‌تواند عامل
محافظت در مقابل ابتلاء براى اطرافيان فرد بيمار باشد.
|
|
|
|
|
| نحوهٔ برخورد با اپيدمى تيفوئيد
|
|
| مهم‌ترين اصلى که در جريان بررسى يک اپيدمى بايد لحاظ گردد اين است که تمام برنامه‌ها و فعاليت‌ها در قالب يک چارچوب مشخص و منظم انجام شود. به‌دنبال رعايت اين اصل مهم و ساير اصول است که شايد بتوانيم علت بروز اپيدمى را ريشه‌يابى کرده، با آن مبارزه نمائيم.
|
|
| - تائيد تشخيص:
|
| ازطريق معاينهٔ بالينى يا آزمايشگاهى صورت مى‌گيرد.
|
|
| - تأئيد اپيدمى:
|
| پس از تائيد تشخيص چنانچه آمار به تائيد رسيد و در مقايسه با ماه‌هاى مشابه سال گذشته افزايش داشت يا بروز بيمارى به صورت گروهى يا هم‌زمان در يک جاى معين بود، اعلام اپيدمى مى‌شود.
|
|
| - يافتن موارد گزارش‌نشده (بيماريابى):
|
| توسط کشت مدفوع از اطرافيان بيمار و افراد مشکوک موارد پنهان بيماريابى مى‌شود.
|
|
| اقدام در جهت مبارزه با اپيدمى
|
|
| پس از طى مراحل مختلف و تأييد اپيدمي، بايد اقدام‌هاى لازم درجهت مبارزه با اپيدمى را شروع کرد که شامل:
|
|
| - حمله به مخزن عفونت:
|
| از آنجا که مخزن بيمارى انسان است، اقدام‌هاى زير ضرورى است:
|
|
| - درمان کامل بيماران تا جائى که ۴۸ ساعت پس از قطع درمان سه کشت مدفوع به فاصلهٔ ۲۴ ساعت منفى باشد.
|
|
| - درمان حاملان سالم منوط به کشف آنها است و با توجه به يافته‌هاى اپيدميولوژيک از تمام افراد مشکوک نيز کشت مدفوع گرفته شود. براى مثال، اگر به‌نظر مى‌رسد افرادى که از غذاى خاص استفاده کرده‌اند، آلوده شده‌اند، مسئولان تهيه و توزيع آن بايد بررسى شوند (آشپز، خدمتکار، مسؤول بوفه و...)
|
|
| جداسازى بيماران لازم نيست، تنها آموزش بهداشت فردى و ضدعفونى مدفوع چنانچه دفع آن صحيح نباشد، الزامى است.
|
|
| - قطع زنجيره انتقال:
|
|
| - بهداشت محيط:
|
| اطمينان يافتن از سالم بودن آب مصرفى با افزايش موارد کلرسنجى روزانه از آب مصرفى و بررسى آلودگى مدفوعى آب
|
|
| - آموزش بهداشت به عموم مردم در مورد عدم مصرف آب‌هاى مشکوک (پارک‌ها و رودخانه‌ها و ...)
|
|
| - اطلاع به سازمان‌هاى مربوطه جهت فراهم کردن آب آشاميدنى سالم در تفريحگاه‌ها
|
|
| - کنترل بهداشتى بودن استخرهاى شنا و نظارت بر کيفيت آب مصرفى کارخانه‌هاى يخسازى و نحوه توزيع آنها
|
|
| - حصول اطمينان از سالم‌بودن مواد غذائى مصرفى با بررسى نمونه‌هاى مختلف مواد غذائى براساس اطلاعات اپيدميولوژيک به‌دست آمده و بررسى افرادى که براى تهيه و توزيع مواد غذائى دخالت دارند
|
|
| - حصول اطمينان از دفع بهداشتى مدفوع و فاضلاب‌ها و نظارت بر دفع صحيح زباله و مبارزه با مگس و حشره‌ها
|
|
| - بهداشت فردى بخصوص شستن دست‌ها پس از اجابت مزاج و قبل از دست زدن به غذا با آب و صابون و کوتاه‌کردن ناخن‌ها
|
|
| بايد به‌خاطر داشته باشيم که به‌منظور حفظ افراد مستعد از ابتلاء به بيماري، پيشگيرى داروئى و ايمن‌سازى به‌طور معمول توصيه نمى‌شود و فقط با رعايت بهداشت فردى و محيط و
آموزش لازم به افراد مستعد و در معرض خطر مى‌توان از ابتلاء به بيمارى و ادامه گسترش آن جلوگيرى کرد.
|
