مراحل پس از برداشت و فرآوری سویا

به‌طور متوسط از هر صد کيلوگرم دانه ارقام روغنى سويا، ۱۸ کيلوگرم روغن (به‌وسيله حلال) و ۷۶ کيلوگرم کنجاله، حاوى ۴۰درصد پروتئين به‌دست مى‌آيد. روغن سويا براى طبخ، تهيه مارگارين، مايونز، مصارف صنعتى (همچون تهيه صابون، رنگ، رزين و روغن‌هاى خشک‌شونده)، تهيه دسرهاى يخ‌زده، روغن‌هاى قنادي، بستنى‌هاى چوبي، پوشش بستنى و کرم سفيد‌کننده قهوه مورد استفاده قرار مى‌گيرد. روغن نيمه‌خشک‌شونده سويا در تهيه رنگ، رزين و مرکب چاپ به‌کار مى‌رود.

استفاده از کنجاله سويا به‌عنوان کود، توسط ژاپن از سال ۱۸۹۵ سبب رواج مصرف کنجاله شد، اما مصرف کنجاله اين گياه در کشورهاى صنعتى براى تهيه گوشت گياهى معمول مى‌باشد. در اين کشورها سهم مواد استخراج شده از سويا، در توليد غذاهاى مختلف، به‌طور روزافزون در حال افزايش است. ارزش بالاى پروتئين سويا نشانگر پتانسيل آن در بهبود وضع تغذيه مردم کشورهاى فقير مى‌باشد.

انتظار مى‌رود به‌دليل رشد سريع جمعيت، مصرف فرآورده‌هاى پروتئينى سويا در تغذيه انسان افزايش يابد. پروتئين‌هاى فعال سويا با داشتن خواصى مانند امولسيون، تخلخل آفرينى و بافت‌زائي، امروزه توسط بسيارى از توليد‌کنندگان مواد خوراکى در شيريني، لبنيات و غذاهاى گوشتى مصرف مى‌شوند.

به‌طور کلى کنجاله بدون چربى سويا براى انسان و حيوان يک غذاى پروتئينى محسوب مى‌شود. انواع فرآورده‌هاى پروتئينى سويا که به‌بازار عرضه مى‌گردند شامل کنجاله سويا، آرد سويا، کنستانتره پروتئين سويا و ايزولات‌هاى پروتئينى هستند. کنسانتره و ايزولات‌هاى پروتئين سويا به‌دليل خاصيت ژلاتينى و پايدارى خواص امولسيون، به‌عنوان جانشين مواد جامد شير بدون چربى در تهيه فرآورده‌هاى گوشتى استفاده مى‌شود. افزودن آرد سويا به خمير نان ميزان نان را افزايش مى‌دهد و چنانچه به گوشت کوبيده افزوده گردد به‌دليل خاصيت نگهدارى آن سبب افزايش محصول سرخ شده مى‌شوند.

همچنين از سويا شيرى تهيه مى‌گردد که در تغذيه نوزادان بسيار مفيد مى‌باشد و براى آن دسته از نوزادانى که به‌ شير گاو حساسيت دارند مناسب است.