جوجه‌درآوری (Hatching)

حوالى روز سى و نهم تخم‌ها (به‌طور افقي) به هچر انتقال يافته و ديگر چرخانده نمى‌شوند. درجه حرارت هچر تقريباً همان درجه حرارت ستر است. کاهش درجه حرارت بستگى به تعداد تخم‌ها در هچر دارد. اگر دستگاه هچر پر از تخم باشد مى‌توان درجه حرارت را ۵/۰ تا ۱ درجه سانتى‌گراد کاهش داد تا افزايش درجه حرارت ناشى از متابوليسم تخم‌ها را خنثى سازد. هچر نيز همانند ستر بايستى داراى تهويه کافى باشد. روند هچ به دليل نياز جوجه به اکسيژن (که ديگر از طريق انتشار به پرنده نمى‌رسد) آغاز مى‌شود. جوجه‌ها جهت جلوگيرى از خفه شدن سرخود را در موقعيت هچ و بالاى پنجه‌ها قرار داده و نوک خود را به طرف اتاقک هوائى مى‌برند (نوک زدن Internal piping، داخلي) گردن جوجه‌ها به اندازه کافى قوى بوده و آنها را قادر مى‌سازد تا پوسته را بشکنند. اکنون ديگر اکسيژن کافى در دسترس جوجه قرار گرفته و جوجه قادر است راه خود را از منفذ اوليه تخم به بيرون پيدا کند. جوجه‌هائى که زودتر سر از تخم بيرون مى‌آورند صدائى لرزان توليد کرده که ديگر جوجه‌ها را تشويق به شکستن تخم مى‌نمايد.

جوجه‌ها بايستى خودشان از تخم بيرون آيند و ندرتاً در مواقعى که جوجه در وضعيت غيرطبيعى در تخم قرار گرفته باشد، ايا اينکه قبلاً پوسته اتاقک هوائى را سوراخ کرده و مايل يا قادر به ادامه آن نيست به کمک احتياج دارند. در اين‌گونه موارد پوسته بايستى با ظرافت از محل اتاقک هوائى و به‌وسيله پيچ‌گوشتي، انبردست و چکش سبک باز شود. تمام وسايل بايستى قبل از استفاده ضدعفونى شده باشند.

اگر جوجه در حالت غيرطبيعى در تخم قرار گرفته است پوسته را به‌طور کامل برداشته و به خروج جوجه‌ها کمک نمائيد. بايستى در طى عمليات، بندناف را در نظر داشت تا دچار کشيدگى و آسيب‌ديدگى نگردد. بند ناف فوق‌العاده مستعد آلودگى بوده و بايستى توسط مواد ضدعفونى‌کننده اسپرى گردد. در صورت خونروش شديد بندناف، بايستى خونريزى را با گره زدن و يا استفاده از گاز استريل متوقف نمود. اگر کيسه زرده هنوز بين از حفره شکمى است بايد با ماساژ نرم آن را به‌طرف بندناف هدايت کرد.

هچ به معنى جوجه‌درآوردى (در آمدن جوجه از تخم).

در شروع مرحلهٔ جوجه‌کشى پوسته تخم کاملاً محکم است و در خلال دوره پوسته به‌تدريج شکننده‌تر مى‌گردد.

اگر رطوبت نسبى در هچر به‌طور ثابت بالاى ۵۰% حفظ شود پوسته‌ها نسبتاً محکم باقى مانده و تخم آب کمى از خود تراوش مى‌کند که خروج از تخم را براى جوجه‌ها مشکل‌تر مى‌سازد.

بعضى از توليدکنندگان جوجه سعى مى‌کنند جهت افزايش ميزان اکسيژن رطوبت را پائين نگه دارند ولى بعضى ديگر رطوبت را افزايش مى‌دهند. هرچه ميزان رطوبت در هچر بالاتر باشد استرس بيشترى به جوجه‌ها وارد مى‌شود. در صنعت طيور از رطوبت بالا به‌منظور حصول جوجه‌درآوردى يکنواخت استفاده مى‌شود. البته در اين روش مرگ و مير ناشى از استرس ناديده گرفته مى‌شود. اما در مورد شترمرغ با توجه به ارزش بالاى هر عدد تخم، افزايش رطوبت توصيه نمى‌گردد.

بعضى از توليدکنندگان جوجه سعى مى‌کنند جهت افزايش ميزان اکسيژن رطوبت را پائين نگه دارند ولى بعضى ديگر رطوبت را افزايش مى‌دهند. هرچه ميزان رطوبت در هچر بالاتر باشد استرس بيشترى به جوجه‌ها وارد مى‌شود. در صنعت طيور از رطوبت بالا به‌منظور حصول جوجه‌درآوردى يکنواخت استفاده مى‌شود. البته در اين روش مرگ و مير ناشى از استرس ناديده گرفته مى‌شود. اما در مورد شترمرغ با توجه به ارزش بالاى هر عدد تخم، افزايش رطوبت توصيه نمى‌گردد.

به‌هرحال تهويه در هچر بايستى به‌خوبى صورت گيرد تا ميزان دى‌اکسيدکربن در حد طبيعى و حتى پائين‌تر از آن نگه‌داشته شود. جوجه‌ها تا زمانى‌که کاملاً خشک شده و بتوانند روى پاى خود ايستاده و راه بروند بايستى در هچر باقى بمانند.