|
|
|
| رويدادهاى غيرعادي، استثنائي، عجيب (Oddity)، يا نادر است. در برخى موارد، اين رويدادها برخلاف پيش‌بينى يا انتظار اتفاق مى‌افتد. سرقت غيرعادى است ولى عجيب نيست، ممکن است نحوه سرقت عجيب باشد. اختراعات و اکتشافات را مى‌توان به‌عنوان نمونه‌هائى از رويدادهاى داراى اين ارزش خبرى نام برد.
|
|
| مثال:
|
| - دهلى نوخبرگزارى جمهورى اسلامي: زنى نودساله در ايالت راجستان هند طى زايمانى طبيعي، نوزاد دخترى به دنيا آورد. 'ژاگوي' نود ساله، داراى ۳۰ نوه و نتيجه است و شوهر او ۹۲ سال دارد.
|
|
| - دالاس (تگزاس) - آسوشيتدپرس: متخصصان دانشکده پزشکى دانشگاه هاروارد اعلام کردند که عفونت‌هاى حاد ويروسي، شبيه آنهائى که سبب سرماخوردگى شديد مى‌شوند، ممکن است در سکته قلبى نقش داشته باشند.
|
|
| - دليل اهميت: جالب بودن واقعه، تحريک حس کنجکاوى مخاطبان.
|
|
| مثال‌هاى ديگر:
|
| - زنى در استراليا ۱۲ قلو حامله شده است.
|
|
| - هزاران قورباغه به روستاهاى نهاوند حمله کردند.
|
|
| - باستان‌شناسان آمريکا اعلام کردند اسکلت دايناسورهاى مربوط به ۱۴۰ ميليون سال قبل را در غرب آن کشور کشف کردند.
|
|
| - خانه‌اى به سبک رومى مجهز به کلکسيونى از ظروف غذاخورى در زير برج پيزا در ايتاليا کشف شد.
|
|
| - تعداد فرزندان يک روستائى در ترکيه به ۴۰ نفر رسيد.
|
|
| بزرگى (Magnitude)، و فراوانى تعداد و مقدار
|
|
| اين ارزش خبرى به اعداد و آمار مربوط است. ارقام ممکن است تعداد نفرات يا ميزان خسارت‌هاى جانى و مالى باشد.
|
|
| هرچه تعداد يا مقدار زيادتر باشد، اهميت اين ارزش خبرى بيشتر مى‌شود. اگر در حادثه‌اى رانندگى ۵۰ نفر کشته شوند، ارزش خبرى آن قابل مقايسه با حادثه‌اى که دو نفر کشته داشته باشد، نيست. بايد توجه داشت که اهميت اعداد و ارقام نسبى است و بستگى به موضوع رويداد دارد.
|
|
| مثال:
|
| - توفان آندرو در فيلادلفيا يک ميليارد دلار خسارت برجاى گذاشت.
|
|
| - ۷۰ نفر در برخورد دو اتوبوس مسافربرى کشته شدند.
|
|
| - تورم در برزيل به ۳۰۰ درصد رسيد.
|
|
| - تيم فوتبال آراژانتين ۱۲ گل به تيم انگليس زد.
|
|
| - دو ميليون تهرانى در تعطيلات آخر هفته از شهر خارج شدند.
|
|
|
|
| همان‌طور که واقعه‌اى که براى يک‌نفر خبر است ممکن است براى فرد ديگرى خبر نباشد، رويدادهائى که براى اهالى يک شهر خبر است ممکن است براى شهر ديگر ارزش خبرى يکسان نداشته باشد. 'مجاورت' (Proximity)، به دو صورت مى‌تواند براى مخاطبان ارزش خبرى داشته باشد: مجاورت جغرافيائى (Geographical proximity)، و مجاورت معنوى (Psychological proximity).
|
|
| مخاطبان در درجه اول مايل هستند در مورد رويدادهاى شهر يا کشورى که در آن زندگى مى‌کنند، اطلاع حاصل کنند و بعد کشورهاى ديگر. از جنبه اين ارزش خبري، هرچه فاصله رويداد تا شهرى که مخاطبان در آن زندگى مى‌کنند، دورتر باشد، بُعد ارزش خبرى آن کمتر است. اگر سرقتى در همسايگى منزل فردى روى دهد اين حادثه براى اين فرد از ارزش خبرى بيشترى برخوردار است تا اينکه مشابه اين سرقت در کشور دور دستى مثل مکزيک روى داده باشد.
|
|
| حاداثه‌اى که در محلى دور اتفاق افتاده باشد در صورتى براى مخاطب ارزش خبرى دارد که تا حدودى به زبان، فرهنگ، مذهب و ديگر علائق، اعتقادها و باورهاى او مرتبط باشد يا به‌عبارتى ديگر، داراى ارزش 'مجاورت معنوي' باشد.
|
|
| تحقيقاتى که در زمينه ارزش‌هاى خبرى انجام شده است، نشان مى‌دهد که بُعد مجاورت معنوى در بسيارى از موارد اگر براى مخاطب ارزش خبرى بيشترى نسبت به مجاورت جغرافيائى نداشته باشد، ارزش خبرى کمترى هم ندارد. اين مطلب در صورتى است که رويداد حاوى ارزش‌هاى خبرى ديگرى هم باشد. براى يک مخاطب ايرانى فعاليت‌هاى ايرانيان يا مقامات ايرانى در خارج از کشور، در بسيارى از زمينه‌ها مى‌تواند بُعد مجاورت معنوى را به‌وجود آورد.
|
|
| مثال (مجاورت جغرافيائى):
|
| - بزرگترين سد خاورميانه بر روى کارون احداث مى‌شود.
|
|
| - استاندارد جديد اصفهان منصوب شد.
|
|
| - بخشدار شهريار استعفا کرد.
|
|
| مثال (مجاورت معنوى):
|
| - دانشمند ايرانى در فرانسه، مرد علمى سال شد.
|
|
| - ايرانيان مقيم آلمان در تنگناى مالى به‌سر مى‌برند.
|
|
| - جان مسلمانان در صربستان در خطر است.
|
|
|
|
| زمان وقوع يا تازگى رويداد (Timelines)، به مطلب خبرى ارزش ويژه‌اى مى‌بخشد. رويدادى که امروز اتفاق افتاده است اگر امروز گزارش نشود، از جنبه کار روزنامه‌نگاري، به تاريخ پيوسته است.
|
|
| از نظر انتقال پيام‌هاى خبري، رسانه‌ها دائم در حال رقابت با يکديگر هستند. اگر خبر رويدادى به موقع انتشار نيابد، خواننده به منابع ديگر خبرى روى خواهد آورد و 'نياز خبري' خود را از اين منابع تأمين خواهد کرد.
|
|
| تصور کنيد اين خبر امروز از رسانه‌اى انتشار پيدا کند:
|
|
| وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي، سال گذشته در اطلاعيه‌اى شايعه شيوع بيمارى وبا را در کشور تکذيب کرد.
|
|
| اين خبر مطلب مهمى را همراه با ارزش‌هاى 'دربرگيري' ، 'برخورد' و 'شهرت' بيان مى‌کند، اما چون کهنه است و تازگى خود را از دست داده، بدون ارزش خبرى به شمار مى‌‌آيد. اکنون به‌جاى 'سال گذشته' واژه 'امروز' را در خبر قرار دهيد و آن را دوباره بخوانيد:
|
|
| وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي، امروز در اطلاعيه‌اى شايعه شيوع بيمارى وبا را در کشور تکذيب کرد.
|
|
| به آنچه بيان شد، ارزش‌ها و معيارهاى ديگرى را هم مى‌توان افزود، اما تحقيقات موجود نشان مى‌دهد که براى شناخت و ارزش‌گذارى يک رويداد، ارزش‌هاى خبرى ياد شده، در بين روزنامه‌نگاران از اهميت ويژه‌اى برخوردار است.
|
|
| اين نکته را نيز بايد توجه داشت که هر واقعه احتمالاً حاوى ترکيبى از ارزش‌هاى خبرى است و ميزان آن در هر واقعه نسبى و متفاوت است.
|
