سيستم سمپاش‌ها(۲)

نازل‌ها

نازل‌ها در تعيين مقدار حمل سم، الگوى پاشش سم و توزيع علف‌کش بر روى هدف، اهميت دارند. چندين نوع نازل که معمولاً در سمپاشى علف‌کش‌ها مورد استفاده قرار مى‌گيرند، در اينجا بررسى مى‌شوند. آنهائى‌که براى کنترل فرار علف‌کش به‌کار مى‌روند، در مبحث حفظ علف‌کش بر روى هدف بررسى مى‌شوند.

يک نازل شامل، يک بدنهٔ نازل، يک صافي، نوک نازل و يک درپوش است (شکل - قطعات نازل يک سمپاش). درپوش، صافى و نوک نازل را در بدنهٔ نازل نگهدارى و جاى مى‌دهد.

اغلب مادهٔ سازندهٔ مورد استفاده براى بدنهٔ نازل‌ها، برنج، نايلون، استيل و آلومينيوم است. نوک نازل‌ها نيز از اين مواد يا استيل سخت شده، ساخته مى‌شود. قيمت، مقاومت به سايندگي، زنگ‌زدگي، حلال‌ها، شکستگى و هرز شدن رزوه‌ها از جمله مواردى است که به‌هنگام انتخاب نازل‌ها و نوک آنها بايد مدّنظر قرار داد.

اکثر نازل‌ها در ابعاد استاندارد ساخته مى‌شوند، بنابراين بسته به نوع سمپاش موردنياز، صافى‌ها و نوک‌ها را مى‌توان تغيير داد. موارد متفاوت استفاده و الگوهاى سمپاش نازل‌ها و نوک‌هاى آنها به‌شرح زير است (شکل - نوک‌هاى نازل‌ها و الگوهاى پاشش):

نوک‌هاى بادبزنى معمولى (Regular flat fan) براى رفتار پوششى استفاده مى‌شود. حجم پاشش سم به گونه‌اى است که مقدار کمترى سم در لبه‌هاى الگوى پاشش، ريخته مى‌شود، به اين خاطر براى ايجاد يک الگوى پاشش يکنواخت سم در عرض کامل بوم، بايستى هم پوششى (Overlap) در لبه‌هاى الگوى پاشش هر نازل وجود داشته باشد. سمپاش‌هائى که صرفاً براى علف‌کش‌ها مصرف مى‌شود، معمولاً مجهز به اين نوع نازل‌ها هستند. آنها به خوبى براى پخش يکنواخت و سرتاسرى علف‌کش‌هاى مورد استفاده در خاک و ديگر آفت‌کش‌ها مناسب هستند. همچنين از آنها براى علف‌کش‌هاى شاخ و برگ که داراى سيستم انتقال سيم‌پلاست هستند يا زمانى‌که مقدار شاخ و برگ بيش از اندازه نيست، استفاده مى‌شود.

نوک‌هاى بادبزنى يکنواخت (Even flat fan) براى پاشش نوارى و هدايت سموم بين رديف‌هاى پس از سبز شدن، استفاده مى‌شوند. نحوهٔ پاشش اين نوک‌ها به‌گونه‌اى است که در لبه‌ها نيز حجم کامل سم پاشيده مى‌شود. اين نازل‌ها براى پاشش سرتاسر بوم نامناسب هستند. نوک‌هاى بادبزنى با پخش سيلابى (Flooding flat fan) براى پاشش کودهاى مايع، علف‌‌کش‌هاى مورد استفاده در خاک و حشره‌کش‌هاى مورد استفاده در خاک به‌کار برده مى‌شوند. اکثر سمپاش‌هاى تجارى مجهز به اين نوع نوک نازل هستند. اين نوک‌ها داراى الگوئى اريب بوده اما يکنواختى الگوى پاشش توسط آنها از نوک‌هاى بادبزنى کمتر است. نازل‌هائى که به اين نوع نوک‌ها مجهز هستند، بايستى به ميزان صددرصد هم پوشش داشته باشند.

نازل‌ها و نوک‌هاى توخالى (Hollow cone) داراى الگوى پاشش غيريکنواخت هستند، اما چنانچه اين نازل‌ها را با زاويه‌اى نسبت به زمين قرار دهيم پخش نسبتاً رضايت‌بخشى خواهيم داشت. بسته به خصوصيات نازل و توصيه‌هاى سازندگان، زاويهٔ اريب نازل بين ۱۰ تا ۹۰ درجه خواهد بود.

سه نوع نازل مخروط توخالى براى به‌کارگيرى علف‌کش‌ها استفاده مى‌شود: مخروطى جتي، نازل با حفرهٔ دوار (Swirl or whirl nozzle)، نازل‌هاى دو حفره‌اى براى کنترل فرار.

نوک‌هاى مخروطى جت‌پاش (Cone jet) زمانى استفاده مى‌شود که پوشش کامل شاخ و برگ لازم است. از آنها براى کاربرد علف‌کش‌هاى تماسى پس از سبز شدن گياه، مواد برگريزان يا خشک‌کننده‌ها و حشره‌کش‌ها استفاده مى‌کنند. از آنها همچنين براى رفتارهاى هدايت‌شونده و يا نوارى علف‌کش‌ها استفاده مى‌کنند. اين نوک معمولاً در فشارهائى بالاتر از فشارهاى مورد استفاده براى علف‌کش‌ها به‌کار مى‌روند. از اين نازل‌ها زمانى‌که قطرات کوچک و پوشش کامل موردنياز است، استفاده مى‌کنند. به‌دليل کوچک بودن اندازهٔ قطرات، فرار علف‌کش در فضا زمانى‌که از اين نوک‌ها استفاده مى‌شود، افزايش مى‌يابد.

نازل‌هاى با حفرهٔ چرخنده به‌گونه‌اى ساخته شده‌اند که سم با زاويهٔ قائمه وارد لولهٔ نازل مى‌شود (در ديگر نازل‌ها، سم به‌طور مستقيم وارد مى‌شود). سم پس از انحراف وارد حفرهٔ نازل مى‌شود و با عبور از نوک نازل تشکيل يک الگوى پاشش به‌صورت مخروط توخالى با زاويهٔ باز مى‌دهد. اين نازل‌ها را براى موارد استفاده در خاک در جلوى ابزار شخم سوار مى‌کنند. همچنين آنها را مى‌توان بر روى کوليتواتورها ديگر ابزار مناسب براى رفتارهاى هدايت‌شونده پس از سبز شدن، سوار کرد.

نازل‌هاى دو حفره‌اى کنترل‌کننده فرار همچون نوع بارانى RA در قسمت حرکت علف‌کش‌ها به سمت هدف مورد بررسى قرار مى‌گيرد.