نیتروگلیسرین ـ nitroglycerin

نیتروگلیسرین‌ برای‌ كاهش‌ آنژین‌ صدری‌ تجویز می‌شود. آنژین‌ صدری‌ درد قفسه‌ سینه‌ای‌ است‌ كه‌ مشخصاً كمتر ار 15 دقیقه‌ طول‌ می‌كشد و ناشی‌ از خونرسانی‌ ضعیف‌ به‌ ماهیچه‌ قلبی‌ است‌. این‌ دارو در سه‌ مورد مفید است‌ و كاربرد دارد:

۱. تخفیف‌ یك‌ آنژین‌ صدری‌ با مصرف‌ دارو و پس‌ از شروع‌ درد.

۲. جلوگیری‌ از حمله‌ قلبی‌ با مصرف‌ دارو و درست‌ پیش‌ از بروز حمله‌.

۳. كاهش‌ تعداد حملات‌ با مصرف‌ دائمی‌ و منظم‌ دارو.

قرص‌های‌ زیر زبانی‌ نیتروگلیسرین‌، قرص‌هایی‌ كه‌ در دهان‌ بین‌ لب‌ یا گونه‌ و لثه‌های‌ فوقانی‌ گذاشته‌ می‌شوند، یا اسپری‌ آئروسل‌ كه‌ در زیر زبان‌ زده‌ می‌شود، همگی‌ حملات‌ آنژینی‌ را تخفیف‌ داده‌ یا از آن‌ها جلوگیری‌ می‌كنند.

ـ چگونگی‌ مصرف‌:

دارو را درست‌ مطابق‌ تجویز پزشك‌ مصرف‌ كنید. اگر مطمئن‌ نیستید كه‌ چه‌ شكلی‌ از دارو را مصرف‌ می‌كنید، قبل‌ از استفاده‌ از دارو با پزشكتان‌ مشورت‌ كنید. هر شكل‌ از نیتروگلیسرین‌ دستور مصرف‌ خاص‌ خودش‌ را دارد: قرص‌ زیر زبانی‌ نیتروگلیسرین‌ برای‌ تخفیف‌ یا جلوگیری‌ از درد حمله‌ آنژین‌ مصرف‌ می‌شود. این‌ قرص‌ها را نباید بلعید، خردكرد، یا جوید، بلكه‌ باید در زیر زبان‌ یا میان‌ لب‌ یا گونه‌ و لثه‌ها فوقانی‌ قرار داد. وقتی‌ قرص‌ را در محل‌ قرار داده‌اید، سیگار نكشید و چیزی‌ نخورید و ننوشید. با آغاز درد آنژینی‌، بنشینید و یك‌ قرص‌ را زیر زبان‌ یا بین‌ گونه‌ و لثه‌ بالایی‌ قرار دهید. اگر احساس‌ غش‌، سرگیجه‌ یا سیاهی‌ رفتن‌ چشم‌ داشتید، چند نفس‌ عمیق‌ بكشید و سرتان‌ را بین‌ دو زانوی‌تان‌ نگه‌ دارید تا اینكه‌ این‌ احساس‌ ار بین‌ برود. می‌توان‌ هر 5 دقیقه‌ تا دو بار دیگر دارو را تكرار كرد. اگر پس‌ از 15 دقیقه‌ با مصرف‌ 3 قرص‌ دردتان‌ برطرف‌ نشد، با پزشكتان‌ یا یك‌ مركز فوریت‌های‌ پزشكی‌ تماس‌ بگیرید، یا از كسی‌ بخواهید شمارا فوراً به‌ یك‌ بخش‌ فوریت‌های‌ پزشكی‌ برساند.

اگر نیتروگلیسرین‌ را برای‌ پیشگیری‌ از حمله‌ آنژینی‌ مصرف‌ می‌كنید، 15-10 دقیقه‌ پیش‌ از هر فعالیت‌ تنش‌زایی‌ كه‌ قبلاً هم‌ موجب‌ حمله‌ می‌شده‌ است‌ یك‌ قرص‌ زیر زبان‌ بگذارید. نیتروگلیسرین‌ در معرض‌ هوا، گرما، و رطوبت‌ فاسد می‌شود. پنبه‌ داخل‌ ظرف‌ دارو را پیش‌ از اولین‌ استفاده‌ دوراندازید و در ظرف‌ را محكم‌ ببندید. دارو را در محلی‌ خنك‌ و خشك‌ نگهداری‌ كنید. قرص‌ها را به‌ یك‌ ظرف‌ دیگر منتقل‌ نكنید مگر آنكه‌ آن‌ ظرف‌ برای‌ نگهداری‌ نیتروگلیسرین‌ ساخته‌ شده‌ باشد. داروی‌ دیگری‌ داخل‌ ظرف‌ حاوی‌ نیتروگلیسرین‌ نریزید، و ظرف‌ حاوی‌ نیتروگلیسرین‌ را با خود داخل‌ جیبتان‌ حمل‌ نكنید، چرا كه‌ در اینصورت‌ ممكن‌است‌ بیش‌ از حدگرم‌ شود. با رعایت‌ این‌ نكات‌ احتیاطی‌ نیتروگلیسرین‌ تا آخر تاریخ‌ انقضایش‌ (كه‌ روی‌ ظرف‌ دارو مشخص‌ شده‌) مؤثر و كارا باقی‌ خواهد ماند.

آئروسل‌ زبانی‌ نیتروگلیسرین‌ توسط‌ یك‌ ظرف‌ مجهز به‌ اسپری‌ استفاده‌ می‌شود. در موقع‌ نیاز ظرف‌ را سربالا گرفته‌، یك‌ یا دو بار (البته‌ به‌ تجویز پزشكتان‌) رو یا زیر زبان‌ اسپری‌ كنید. بعد از هر بار اسپری‌ دهانتان‌ را ببندید و همان‌ موقع‌ آب‌ دهانتان‌ را قورت‌ ندهید. ظرف‌ محتوی‌ دارو را تكان‌ ندهید و اسپری‌ را استنشاق‌ نكنید. وقتی‌ احساس‌ می‌كنید درد آنژینی‌ می‌خواهد شروع‌ شود، بنشینید و دارو به‌ زیر زبان‌تان‌ اسپری‌ كنید. اگر احساس‌ غش‌، سرگیجه‌ یا سیاهی‌ رفتن‌ چشم‌ داشتید، چند نفس‌ عمیق‌ بكشید و سرتان‌ را بین‌ دو زانو قرار دهید تا به‌ تدریج‌ این‌ احساس‌ رفع‌ شود. و در صورت‌ عدم‌ بهبود درد دارو را می‌توان‌ هر 5 دقیقه‌ (مجوعاً تا سه‌ نوبت‌) تكرار كرد. اگر پس‌ از 15 دقیقه‌ یا سه‌ بار اسپری‌ هنوز درد داشتید با پزشكتان‌ یا یك‌ مركز فوریت‌های‌ پزشكی‌ تماس‌ بگیرید، یا از كسی‌ بخواهید فوراً شما را به‌ بخش‌ فوریت‌های‌ یك‌ بیمارستان‌ برساند.

قرص‌های‌ كامی‌ طولانی‌رهش‌ نیتروگلیسرین‌ را بین‌ لب‌ یا گونه‌ و لثه‌های‌ فوقانی‌ قرار می‌دهند تا به‌ تدریج‌ در دهان‌ حل‌ شود. این‌ قرص‌ها را نباید بلعید، جوید، یا خردكرد. اگر در طی‌ 5-3 ساعتی‌ كه‌ قرص‌ در محل‌ است‌ می‌خواهید چیزی‌ بخورید یا بنوشید، قرص‌ را بین‌ لب‌ بالا و لثه‌ قرار دهید. اگر اتفاقی‌ یك‌ قرص‌ را بلعیدید، فقط‌ كافی‌ است‌ یك‌ قرص‌ دیگر را جایگزین‌ كنید.با وجود یك‌ قرص‌ در دهان‌ برای‌ خواب‌ به‌ بستر نروید؛ ممكن‌ است‌ باعث‌ خفگی‌ شود. نوشیدن‌ نوشیدنی‌های‌ داغ‌ و لمس‌ قرص‌ با زبان‌ موجب‌ می‌شود تا قرص‌ سریع‌تر حل‌ شود.

سایر قرص‌ها و كپسول‌های‌ نیتروگلیسرین‌ را می‌توان‌ در سه‌ یا یك‌ لیوان‌ پر از آب‌ با شكم‌ خالی‌ بلعید. این‌ دارو را باید در محل‌ خنك‌ و خشك‌ نگهداری‌ كرد. اگر یك‌ نوبت‌ را فراموش‌ كردید ، به‌ مجردی‌ كه‌ آن‌ را به‌ یاد آوردید مصرفش‌ كنید. اگر كمتر از 2 ساعت‌ تا نوبت‌ بعدی‌ مانده‌ بود، نوبت‌ فراموش‌ شده‌ را رها كرده‌ و به‌ برنامه‌ دارویی‌ معمولتان‌ بازگردید.

پلاك‌های‌ نیتروگلیسرین‌ (روش‌ پوست‌ گذر) برای‌ جلوگیری‌ یا كاهش‌ دفعات‌ حملات‌ آنژینی‌ استفاده‌ می‌شود. پیش‌ از گذاشتن‌ یك‌ پلاك‌ جدید، قبلی‌ را بردارید. لبه‌های‌ پلاك‌ را نبرید و آن‌ را كوچك‌ نكنید، زیرا با اینكار مقداری‌ از دارو را كه‌ باید به‌ بدنتان‌ برسد تغییر می‌دهید. پلاك‌ را در یك‌ محل‌ پاكیزه‌ و خشك‌ پوست‌ كه‌ بدون‌ مو (یا كم‌مو)، و فاقد جوشگاه‌، بریدگی‌، یا بثورات‌ جلدی‌ باشد بكار برید. برای‌ جلوگیری‌ از تحریك‌ پوست‌ محل‌ پلاك‌ را هربار عوض‌ كنید. اگر پلاك‌ جدا شد، یك‌ پلاك‌ جدید نصب‌ كنید. اگر یك‌ نوبت‌ را فراموش‌ كردید ، به‌ مجردی‌ كه‌ آن‌ را به‌ یاد آوردید پلاك‌ را نصب‌ كنید و به‌ برنامه‌ دارویی‌ معمولتان‌ بازگردید.

ـ هشدارها و عوارض‌ جانبی‌:

در صورت‌ بروز هریك‌ از علایم‌ زیر با پزشكان‌ تماس‌ بگیرید: تاری‌ دید، خشكی‌ دهان‌، سردرد شدید، یا بثورات‌ جلدی‌. علایم‌ مسمومیت‌ در اثر مصرف‌ بیش‌ از حد نیتروگلیسرین‌ عبارتند از: كبودی‌ لب‌ها، بستر ناخن‌ها، و كف‌ دست‌ها؛ سرگیجه‌ شدید؛ احساس‌ فشار در سر؛ مشكل‌ در تنفس‌؛ خستگی‌ شدید؛ ضربان‌ قلب‌ تند؛ تب‌؛ و تشنج‌.

برخی‌ از مصرف‌ كنندگان‌ نیتروگلیسرین‌ همچنین‌ ممكن‌ است‌ دچار سردرد خفیف‌، برافروختگی‌ صورت‌ و گردن‌، و تهوع‌ شوند. با استفاده‌ مداوم‌ از دارو سردرد معمولاً طی‌ چند روز یا هفته‌ رفع‌ خواهد شد. این‌ سردردها را می‌توان‌ با مسكن‌های‌ معمولی‌ تسكین‌ داد. اگر این‌ علایم‌ مشكل‌ساز شدند یا نمی‌دانستید كه‌ برای‌ تسكین‌ سردردتان‌ چه‌ دارویی‌ مصرف‌ كنید با پزشكتان‌ مشورت‌ كنید.

- موارد احتیاط‌:

در صورت‌ وجود هریك‌ از موارد زیر پیش‌ از مصرف‌ نیتروگلیسرین‌ ، پزشكتان‌ را مطلع‌ سازید:

۱. حساسیت‌ به‌ هر نوع‌ ماده‌ غذایی‌، نگه‌دارنده‌ها، یا رنگ‌های‌ خوراكی‌، نیتروگلیسرین‌؛ یا داروهای‌ دیگر (به‌ ویژه‌ نیترات‌ها و نیتریت‌ها).

۲. بارداری‌ یا شیردهی‌.

۳. مصرف‌ داروهای‌ دیگر، به‌ ویژه‌ داروهای‌ پرفشاری‌ خون‌، یا دیگر داروهای‌ قلبی‌.

۴. سابقه‌ یا ابتلا به‌ خونریزی‌ مغزی‌ یا ضربه‌ به‌ سر اخیر، كم‌ خونی‌، گلوكوم‌ (افزایش‌ فشار داخل‌ چشم‌)، پركاری‌ تیروئید، مشكلات‌ قلبی‌، یا بیماری‌های‌ كلیوی‌.

ـ هنگام‌ مصرف‌ نیتروگلیسرین‌ توصیه‌ می‌شود:

۱. به‌ طور منظم‌ به‌ پزشكتان‌ مراجعه‌ كنید تا بهبودتان‌ را زیرنظر داشته‌ باشد.

۲. به‌ آرامی‌ از حالت‌ نشسته‌ یا خوابیده‌ برخیزید تا دچار سرگیجه‌ و سیاهی‌ رفتن‌ چشم‌ نشوید.

۳. یك‌ برگه‌ شناسایی‌ پزشكی‌ به‌ همراه‌ داشته‌ باشید كه‌ نشان‌ دهد نیتروگلیسرین‌ مصرف‌ می‌كنید.

۴. نیتروگلیسرین‌ را دور از دسترس‌ كودكان‌ و دور از گرما، نور مستقیم‌ و حرارت‌ مرطوب‌ نگهداری‌ كنید (در این‌ شریط‌ نیتروگلیسرین‌ فاسد می‌شود).

۵. نیتروگلیسرین‌ تاریخ‌ مصرف‌ گذشته‌ را دور از دسترس‌ كودكان‌، در توالت‌ دور بریزید.

ـ تذکر:

۱. هنگام‌ مصرف‌ نیتروگلیسرین‌ نباید بدون‌ مشورت‌ با پزشكتان‌ دارو را قطع‌ كنید. برای‌ قطع‌ این‌ دارو مقدارش‌ باید تدریجاً كاهش‌ یابد.

۲. هنگام‌ مصرف‌ نیتروگلیسرین‌ نباید الكل‌ بنوشید، برای‌ مدتی‌ طولانی‌ سرپا بایستید، یا در هوای‌ گرم‌ ورزش‌ كنید. این‌ فعالیت‌ها ممكن‌است‌ موجب‌ سیاهی‌ رفتن‌ چشم‌ یا سرگیجه‌ شوند.