انتخاب پزشک

آيا شما پزشک شخصى داريد؟ اگر نداريد، بايد اقدام کنيد. اين نکته که يک پزشک خاص شرح‌حال پزشکى شما را بداند و مسئوليت نگهدارى سوابق درمانى شما را به عهده گيرد، اهميت دارد. اگر از يک مشکل جدى رنج مى‌بريد، پزشک شخصى آمادگى مراقبت از شما را دارد و يا اطمينان شما را به بهترين بيمارستان يا درمانگاه (کلينيک) مى‌فرستد و مراقبت مى‌کند که شما تحت مراقبت بهترين متخصص قرار گيريد.

در يک جامعهٔ پرتحرک، اکثر ما (همچنين پزشکان) - حداقل زمانى‌که خود يا پزشک ما به‌جائى نقل‌ مکان مى‌کنيم - دير يا زود بايد در جستجوى يک پزشک شخصى باشيم. 'پزشک مراقبت‌هاى اوليه' بايد توانائى برخورد با اکثر مشکلات درمانى شما را داشته باشد. گرچه اغلب مردم براى مراقبت‌هاى معمول به متخصصان اعتماد دارند يا هنگام بيمارى به اورژانس يا درمانگاه سرپائى مراجعه مى‌کنند، ولى اين روش درست نيست. متخصصان احتمالاً تمايلى به برخورد با مشکلات جزئى پزشکى را ندارند. يکى از دلايلى که آنها مشکل فراگيرى يک تخصص را بر خود هموار مى‌کنند، همين نکته است.

اگر قبلاً در يک مرکز اورژانس تحت درمان نبوده‌ايد، اين مرکز به پرونده پزشکى شما دسترسى ندارد. در صورتى‌که مورد شما حالت فوريت نداشته باشد، پزشکان ممکن است شما را نپذيرند. آنها احتمالاً از بهره‌گيرى نادرست شما از خدمات درمانى ناراحت مى‌شوند و به‌ندرت به موارد فرعى‌تر که نياز به مراقبت‌هاى پزشکى دارند، توجه مى‌کنند.

شما نه تنها به پزشک مراقبت‌هاى اوليه نياز داريد بلکه بايد انتخاب خود را هنگام سلامتى و در زمانى‌که فرصت کافى داريد، انجام دهيد و مواردى مانند کيفيت، سهولت دسترسي، داشتن ارتباط بيمارستاني، و شخصيت پزشک را در نظر بگيريد. وقتى بيمار شُديد نياز به مراقبت فورى داريد و فرصتى براى انتخاب پزشک نداريد. در جامعه سه گروه از پزشکان مى‌توانند پزشک شخصى شما باشند که عبارتند از: پزشک عمومي، پزشک خانواده (در ايران پزشکى به اين عنوان وجود ندارد - م.)، و متخصصان داخلى.

- پزشک عمومى برخلاف پزشک خانواده و متخصصان داخلى که سه تا چهار سال بعد از فارغ‌التحصيلى دورهٔ آموزشى دارند، معمولاً تنها يک سال آموزش اضافى مى‌بيند. با اين حال آنها اغلب تجربهٔ زيادى دارند و اکثر آنها پزشکان قابلى هستند. پزشکان عمومى به‌ندرت در کار زايمان شرکت مى‌کنند.

- پزشک خانواده يک دورهٔ دستيارى سه ساله را طى مى‌کند و در امتحان مربوط به آن قبول مى‌شود (امتحان بورد Bord). او هر شش سال يک بار امتحان مى‌دهد تا اعتبار گواهى‌نامه به دريافتى آن تمديد شود. پزشک خانواده در شش شاخهٔ پزشکى آموزش مى‌بيند که عبارتند از: کودکان، جراحي، داخلي، زنان و زايمان، روانپزشکى و پزشکى اجتماعى. آموزش‌ها به‌گونه‌اى طرح‌ريزى شده‌اند که يک پزشکِ آگاه به مراقبت‌هاى بهداشتى درمانى کليهٔ اعضاء خانواده را تربيت کنند.

- متخصص داخلى (internist) نبايد با کارورز رشته پزشکى (انترن) که در حال گذراندن اولين سال آموزشى پس از فارغ‌التحصيلى از رشته پزشکى است اشتباه شود. متخصصان داخلى در زمينهٔ طب داخلى (رشته‌اى از پزشکى که با اعضاء داخلى بدن مانند: قلب، کليه‌ها، روده‌ها و... سروکار دارد) تخصص يافته‌اند. آموزش تخصصى آنان شامل سه يا چهار سال تعليمات پيشرفته بعد از به پايان رساندن دانشکده پزشکى است. متخصصان داخلى با آموزش بيشتر ممکن است در زمينه‌هاى خاص مثل: بيمارى‌هاى کليوى (نفرولوژي)، قلب (کارديولوژي)، غدد داخلى (آندوکرينولوژي)، خون (هماتولوژي)، سيستم ايمنى (ايموتولوژي) فوق‌تخصص بگيرند. ممکن است آنها زمينهٔ کارى خود را به بيمارى‌هاى ويژه‌اى مانند سرطان (انکولوژي)، تورم مفاصل (روماتولوژي) يا آلرژى محدود کنند.

در اينجا سؤالاتى مطرح مى‌شود که هنگام انتخاب پزشک بايد از خود و ديگران بپرسيم:

- قضاوت ساير پزشکان جامعه نسبت به اين پزشک چيست؟ اعتبار و شهرت نيک در ميان همکاران بزرگ‌ترين عاملى است که پزشکان هنگام انتخاب پزشک خود در نظر مى‌گيرند. توصيهٔ پرستاران و ساير کارکنان خدمات درمانى را جويا شويد. آنها پزشکان را هنگام کار ديده‌اند، و اغلب توانائى ارزيابى و قضاوت حرفه‌اى را دارند. همچنين مى‌توانيد نظر دوستانى را که به آنها اعتماد داريد، جويا شويد.

اگر شما پزشکى را در محل نمى‌شناسيد تا از توصيه‌هاى او استفاده کنيد، يا بخش طب داخلى يا طب خانوادهٔ نزديک‌ترين دانشکده پزشکى تماس بگيريد. مرجع ديگر، بخش ارجاع امور پزشکى بيمارستان محل زندگى شما است. اگر چند پزشک به شما پيشنهاد شده است مى‌توانيد بر مبناى عواملى مانند محل کار پزشک، طرف قرارداد بودن پزشک با بيمه درمانى شما يا احساس خود بعد از اولين ملاقات به انتخاب بپردازيد.

- پزشک در کدام بيمارستان داراى امتياز بسترى کردن بيمار است؟ اگر در محل شما بيمارستان دانشگاهى وجود دارد، امتياز بسترى کردن نشاندهندهٔ صلاحيت پزشک و آشنائى او با دانش روز پزشکى است. پزشکان در دانشکده به‌طور مداوم با همکاران خود در رابطهٔ متقابل هستند و طرز کار آنها به‌طور منظم به‌وسيلهٔ ساير پزشکانى که قبلاً ارزيابى شده‌اند، مورد توجه قرار مى‌گيرد.

- آيا پزشک با بيمهٔ درمانى شما طرف قرارداد است؟ آيا هزينهٔ درمانى شما به شرکت بيمه‌تان فرستاده مى‌شود يا بايد مستقيماً آن را بپردازيد؟ اين نکته مهم است زيرا در صورتى‌که پزشک با بيمهٔ درمانى شما طرف قرارداد نباشد، شما بايد تفاوت هزينه درمانى و مبلغى را که بيمه پرداخت مى‌کند، بپردازيد.

- نهايتاً شما بايد به پزشک موردنظر ملاقات و خود را به او معرفى کنيد و ببينيد آيا مى‌توانيد به او اعتماد کنيد و کليهٔ مسائل مربوط به سلامتى خود را با او مطرح کنيد. گاهى براى ملاقات اول هزينه‌اى تعلق نمى‌گيرد. ولى اگر هزينه‌اى نيز داشت اين سرمايه‌گذارى براى شروع برقرارى ارتباط ارزشمند است. پزشک شما براى دقت و نکته‌سنجيتان ارزش قائل است زيرا اين‌گونه بيماران زياد نيستند.

هنگام ملاقات به چند نکته توجه کنيد:

- آيا توانسته‌ايد براى ملاقات وقت بگيريد؟ اگر پيش از دو هفته در انتظار نوبت باشيد نشان‌دهندهٔ اين است که در آينده براى ديدن فورى پزشک خود دچار مشکل مى‌شويد.

- آيا پزشک نسبت به نشستن و گفتگو با شما قبل از شروع معاينه حساسيت دارد؟

- آيا پزشک آزمايش‌هاى شما را در صورت درخواست در دسترس شما قرار مى‌دهد؟ بسيارى از پزشکان در حال حاضر نتايج آزمايش‌ها را با مشخص کردن اينکه آيا در محدوده طبيعى قرار دارند يا نه، از آزمايشگاه به‌وسيله سيستم کامپيوترى دريافت مى‌کنند.

- آيا اتاق انتظار شلوغ است و شما بايد مدت طولانى براى ديدن پزشک منتظر باشيد؟ از سؤال کردن از بيماران منتظر در مورد شرايط معمول آنجا، اکراه نداشته باشيد. پزشکانى که بيشتر از ۲۰ دقيقه بيمارانى را که قبلاً وقت گرفته‌اند. منتظر مى‌گذارند هنوز زمانبندى لازم براى استفاده از وقت خود و ديگران را نياموخته‌اند.

در ديدارهاى بعدى فرصت داريد طرز کار پزشک خود را ارزيابى کنيد. از پزشکى که تشخيص تلفنى مى‌دهد و يا در درخواست آزمايش‌هاى گران و پرزحمت - براى مشکلى که به‌نظر کوچک مى‌رسد - درنگ نمى‌کند، برحذر باشيد. توجه کنيد که اغلب روش‌هاى ديگرى مثل: تغيير رژيم غذائي، تمرينات بدنى و تغيير عادت وجود دارند که ممکن است براى مشکلات جزئى بيشتر از دارو مؤثر باشند.