گیاه‌شناسی نیشکر

نيشکر از خانواده Gramineae و از جنس Saccharum است، که داراى چهار قسمت اصلى ريشه، ساقه، برگ و گل و يا خوشه مى‌باشد. برگ‌هاى آن به صورت متناوب به‌ گره‌ها اتصال دارند.

ساقه نيشکر قسمتى از گياه است که اين ماده درآن ذخيره مى‌شود و مانند ساير گياهان تيره غلات، بندبند و گره‌دار است که ماده قندى معمولاً در زيرزمين قرار دارد که به آن Stubble يا Root stock مى‌گويند.

ريشه نيشکر، استوانه‌اى است که هر چه به‌طرف نقطه رويش نزديکتر شود، باريکتر مى‌شود.

گل‌آذين اين گياه خوشه‌‌‌اى است که تحت شرايط آب و هوائى خاصى توليد مى‌شود يعنى ترکيب ژني، طول دوره نوري، درجه حرارت محيط، تغذيه و کم آبى همگى روى گل‌دهى و رشد خوشه‌هاى گلزا تأثير گذار هستند.

بخش عمده مواد قندى موجود در نيشکر ازساکارز يا قند ۱۲ کربنه (C12H22O11) مى‌باشد که حدود ۷۰ تا ۸۸ درصد گياه را تشکيل داده است. در اين ميان ترکيبات ديگر قندى شامل گلوکز و فروکتوز به‌ميزان خيلى کم در نيشکر موجود است.

از نيشکر علاوه بر آن که قند استخراج مى‌گردد، مواد ديگرى نيز به‌دست مى‌آ‌يد. اين مواد عبارتند از ملاس که شربتى غليظ به رنگ قهوه‌اى تيره است و ديگرى باگاس که همان تفاله نيشکر است.

نيشکر يک گياه منوکالچر است يعنى داراى تناوب نمى‌باشد و به‌تنهائى کشت مى‌شود و پس از ۶-۵ سال دوره بهره‌بردارى به آيش گذاشته مى‌شود و مجدداً کشت مى‌شود. در هندوستان بين نيشکر، برنج مى‌کارند و در آمريکا نيز براى تقويت خاک کود سبز مى‌کارند. در مصر نيز بين نيشکر کشت انجام مى‌گيرد ولى در ايران پشت‌ سرهم نيشکر مى‌کارند.