ملاحظات خاص در سرمایه‌گذاری جهانگردی

چند ويژگى خاص وجود دارد که بر سرمايه‌گذارى در بخش جهانگردي، بيش از بخش‌هاى ديگر اثر مى‌گذارد. اين ويژگى‌ها در کل، سودبخش بالقوهٔ پروژهٔ سرمايه‌گذارى را افزايش مى‌دهند.

۱. بعضى از پروژه‌هاى سرمايه‌گذارى جهانگردى با اين هدف اجراء مى‌شوند که جهانگردان و ساير مصرف‌کنندگان، محصولات حاصل را مشترکاً مورد استفاده قرار دهند. براى مثال، تورهاى سياحتى در شهرها و به‌طور کلي، جهانگردان به اتوبوس‌هاى شهرى نياز دارند. اما همين اتوبوس‌ها قادر هستند نيازهاى مسافرتى مصرف‌کنندهٔ محلى را تأمين کنند. به اين ترتيب، با هر سرمايه‌گذارى جديد در تجهيزات، جريان‌هاى پولى و بازده مشترکى از هر دو گروه مصرف‌کنندگان عايد خواهد شد. اين درآمد مضاعف ضمن آنکه به معناى موجه بودن خريد دارائى‌هائى است که براى استفاده در يک بازار توجيه نبودند ممکن است محدوديت‌هائى بر نوع دارائى تحميل کند و مستلزم سازگارى دو نوع استفاده باشد. براى مثال، يک جهانگرد خارجى نمى‌تواند بپذيرد که اتوبوس‌هاى شهرى لندن دو طبقه و قرمز رنگ نباشند. با وجود اين، گاهى چنين اتوبوس‌هائى مناسب اهالى لندن نيست. سالن‌هاى کنفرانس در نقاط گوناگونى چون لاس‌ و گاس در آمريکا، جاکارتا در اندونزى و بورن‌موث در انگلستان ساخته شده‌اند که توجيه اين سرمايه‌گذارى منوط به کاربرد آنها براى برگزارى جشن‌ها يا فعاليت‌هاى ورزشى ساکنان اين شهرها است. اين بناها ممکن است اصلاً قابل تبديل براى استفادهٔ ديگرى نباشد و اين گاهى به توجيه اقتصادى سرمايه‌گذارى در يک يا هر دو بازار فوق لطمه مى‌زند.

۲. جهانگردى عرصهٔ خوبى براى اجراء پروژه‌هاى کوتاه‌مدت و با بازيافت فورى سرمايه است. چون جهانگردان به کارخانهٔ توليد سفر مى‌کنند عمدتاً مصرف‌کنندهٔ خدمات و غالباً، متقاضى جاذبه‌هاى نو هستند در جهانگردى مى‌توان پروژه‌هائى را اجراء کرد که بازدهى فورى دارند. بعضى از اين پروژه‌ها همچون رويدادهاى ورزشى بزرگ يا جشن‌هاى رقص عمدتاً نياز به سرمايهٔ جارى دارند و از تسهيلات ثابت فعاليت‌هاى ديگر استفاده مى‌کنند. بعضى ديگر مانند نمايشگاه‌هاى دو سالانه نياز به تشکيل سرمايهٔ ثابت بيشترى دارند. اما اين سرمايه نيز در کوتاه‌مدت بازيافت مى‌شود. هرچند پس از برگزارى نمايشگاه‌هاى وانکوور در ۱۹۸۶ و بريسبان در ۱۹۸۸، عمران مجدد براى بازيافت هزينه‌هاى زمين زمان‌بر خواهد بود اما بازده جهانگردى عمدتاً در طول دوره برگزارى اين نمايشگاه‌ها عايد مى‌شود که مى‌تواند فقط شش ماه باشد. بنابراين، سرمايه‌گذارى در چنين پروژه‌هائى براى بنگاه‌هائى که معيار ارزيابى سرمايه‌گذارى را بازيافت سريع سرمايه (در مقايسه با سرمايه‌گذارى دراز مدت در فعاليت‌هائى چون منابع طبيعى و صنعتي) قرار مى‌دهند، بسيار جاذبه دارد، به‌ويژه اگر آينده دراز مدت اقتصاد پر مخاطره ارزيابى شده باشد.

۳. بنگاه‌هائى که در دارائى‌هاى جهانگردى سرمايه‌گذارى مى‌کنند احتمالاً ساير کاربردهاى بعدى آن را مورد توجه قرار مى‌دهند و همين ارزش نهائى اين دارائى‌ها را بالا مى‌برد. يک هتل جديد در مرکز شهر که در کاربرد آن براى جهانگردي، به مدت (آ) سال درآمدزا است اگر تبديل به ساختمان ادارى يا آپارتمان‌هاى مسکونى شود عمر مفيد جديدى پيدا مى‌کند. در مقابل، هر نوع سرمايه‌گذارى در دارائى‌هائى چون ماشين‌آلات خاص يک صنعت که تنها يک نوع کاربرد دارند فقط يک ارزش نهائى يا دست دوم دارد که ميزان آن بستگى به وضعيت اقتصادى آن صنعت دارد.

۴. تجهيزات حمل و نقل نيز که به‌عنوان دارائى‌هاى بخش سفر و جهانگردى خريدارى شده‌اند در ساير بخش‌ها قابل استفاده هستند. شرکت‌‌هاى کرايهٔ اتومبيل به‌طور معمول اتومبيل‌ها را پس از ۹ تا ۲۴ ماه استفاده به بنگاه‌ها، تاکسى‌داران و اشخاص مى‌فروشند. گروه اخير اگر شيوهٔ مراقبت و نگهدارى اتومبيل‌ها را بپسندند قيمت نسبتاً بالائى را براى خريد دست دوم خواهند پرداخت. در بعضى کشورها، اتوبوس‌داران بزرگ، وسايل حمل و نقل جديدى را براى گشت‌هاى جهانگردى مى‌خرند، پس از مدتى آن را به خطوط اتوبوسرانى انتقال مى‌دهند و در آخر، براى حمل و نقل دانش‌آموزان يا فعاليتى مشابه به‌کار مى‌‌اندازند. وسايل حمل و نقل جهانگردى نيز براى استفاده‌هاى ديگر ممکن است به آسانى قابل تبديل باشند. براى مثال، يک شرکت هوائى که براى ارائهٔ خدمات در يک مسير معين، هواپيمائى خريده است در مرحلهٔ بعد، ممکن است آن را در مسير ديگرى به‌کار اندازد که تا کنون فرصت مساعدى براى سرمايه‌گذارى تلقى نشده بود.

۵. بخشى از فعاليت‌هاى مستقر در مقصد، فعاليت‌هاى چند منظوره هستند که بخشى از سرمايه‌گذاران آن براى جهانگردى و بخشى ديگر براى فعاليت‌هاى غير جهانگردى انجام مى‌شود. اين پروژه‌ها برخلاف پروژه‌هاى استفادهٔ مشترک (بند يک) داراى عناصر مجزائى از سرمايه‌گذارى هستند که ماهيتاً مکمل يکديگر هستند اما به‌صورت مجزّا از هم مورد استفاده قرار مى‌گيرند. بهترين نمونهٔ اين نوع سرمايه‌گذاري، پروژه‌هاى ايجاد تفريحگاه در منطقهٔ مديترانه، کاليفرنيا و چند مقصد ديگر مانند روستاى کرامبلزهابور در ايستبورن انگلستان (به‌ شکل A نگاه کنيد) هستند.

اين پروژهٔ عظيم که ۵۰۰ ميليون لير انگليس (۸۵۰ ميليون دلار آمريکا) هزينه مى‌برد نياز به عناصر چند منظوره‌اى دارد که بازدهى عناصر ديگر را تکميل کرده و بالا ببرد. عناصر سرمايه‌گذارى مسکونى در پروژه‌هاى چند منظوره نوعاً بازده بالاترى دارند که بخشى از هزينه‌هاى عناصر جهانگردى اين پروژه‌ها را پر مى‌کنند اما جذابيّت جهانگردپسند کل پروژه در کل، قابليت فروش واحدهاى مسکونى را بالا مى‌برد.

۶. در بخش سفر و جهانگردي، به رغم وجود پروژه‌هائى که بازيافت سرمايه سريعى دارند توجيه اکثر سرمايه‌گذارى‌ها بستگى به جريان دراز مدت بازده دارد. خدمات جهانگردى عمدتاً فصلى هستند و در نتيجه، درآمدهاى آن ماهيت نامنظم و مقطعى دارند. اين ويژگي، سودآورى مورد انتظار سرمايه‌گذارى جهانگردى را کاهش مى‌دهد. فصلى بودن جهانگردى به معناى نياز به مديريت صحيح وجود نقد است که مستلزم شرايط زير است:

- در اختيار داشتن اعتبارات کوتاه‌مدت براى تأمين هزينه‌هاى فعاليت در فصل خلوت

- پس‌انداز بخشى از درآمد حاصل از فعاليت در فصل شلوغ در حساب سپرده‌هاى کوتاه‌مدت که براى تأمين هزينه‌هاى فعاليت در فصل خلوت مورد استفاده قرار گيرد (به شکل B نگاه کنيد).

اين دو روش، هزينه‌اى را تحميل مى‌کنند که در روش اول، بهره و در روش دوم، هزينهٔ فرصت مصرف وجوه در ساير فعاليت‌ها است. بنابراين، يک سرمايه‌گذارى که سالانه (آ) ريال درآمد را در قالب يک الگوى درآمد بسيار فصل پديد مى‌آورد از يک سرمايه‌گذارى که همين (آ) ريال درآمد را به‌طور مستمر ايجاد مى‌کند سودآورى کمترى دارد. سرمايه‌گذارى در توليد محصولات مسافرتى و جهانگردى که براى بازار جهانگردى در تعطيلات انجام شود تا اندازه‌اى فصلى هستند. اگر فصلى بودن جهانگردى گريز ناپذير باشد کارآفرينان باهوش با استفاده از دارائى‌هاى جهانگردى در توليد محصولاتى که فصول متفاوتى از فعاليت را دارند قادر هستند مسائل ناشى از جريان وجوه را کاهش دهند. براى مثال، بعضى مکان‌هاى اسکى زمستانى در کلرادو، در تابستان به‌عنوان مراکز کوهنوردى و اسکى روى چمن مورد استفاده قرار گيرد.