پنجشنبه, ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 2 May, 2024
مجله ویستا
عجایبالبلدان تألیف ابوالمؤید بلخی
حتى چنان بود که اين کتاب را در شمار تاريخ بلعمى جاى دهيم - چه ابوالمؤيد از مقدمان عُلَماى زمان سامانيان و از شُعَرا و مورّخان و فاضلان مشهور آن زمان است، و شاهنامهٔ او که ظاهراً به نثر و نظم بوده و کتاب گرشاسب يا گرشاسپنامهٔ او که مأخذ گرشاسپنامهٔ اسدى طوسى است و تاريخ سيستان فصولى از آن روايت کرده است شهرت بهسزائى دارد و عوفى در لبابالالباب (طبع ليدن - ج ۲ ص ۲۶) وى را از شُعَراى زمان سامانيان ياد کرده و قطعهٔ لطيفى نيز بدو نسبت داده است، اما متأسّفانه آثار او همه به تاراج حادثات رفته است و از آنها جز نامى بر جاى نمانده است مگر کتابى ناقص که نسخهٔ خطى از آن در دست نگارنده است موسوم به 'عجايبالبلدان' - اين نام در پشت کتاب ديده شد و در متن کتاب ذکرى از اين نام نيامده است - که بدون شک از تأليفات ابوالمؤيد بوده است. اما در سالهاى بعد ديگران در آن کتاب دستها بردهاند و حوادث سنهٔ ۵۶۲ و شعبان سنهٔ ۶۰۶ در آن کتاب ديده مىشود و معلوم است که مردى از اهل آذربايجان ظاهراً از مردم مراغه درآن کتاب دست داشته است و در تمام کتاب دستکارى شده و از کُهنگى عبارات آن کاسته شده است. |
آغاز اين کتاب: |
'چنين گويد ابوالمؤيد البلخى رحمةاللهعليه که مرا از طفلى هوس گرديدن عالم بود و از بازرگانان و مردم اهل بحث عجايبها بشنيدم و آنچه در کتب خواندم جمله بنوشتم و جمع کردم و از بهر پادشاه جهان امير خراسان ملک مشرق ابوالقسم نوحبنمنصور موليٰ اميرالمؤمنين تا او را از آن مطالعه مؤانست بُوَدْ و حق نعمت او را گزارده باشم که بر من و عالميان واجب است توفيق ميسر باد' . |
آغاز اين کتاب: |
چنين گويد ابومطيع بلخى که در هندوستان درختى است بر سر کوهى در ميان دريا و ميان آن درخت چهل در خانه است ده در دکان از سطبرى آن درخت و آن دکانها هميشه پرمتاعها و قماشها گوناگون و بر هر متاعى بهاء آن نوشته تا هر فقيرى يا اهريمنى (ظ: اميري) و هر کس که متاعى خواهد بخرد و هر جنسى بچند (ظ: بچيند) و آنجا هيچ مردم نباشند چنانچه ايشان را ببينند چون کشتى آنجا رسد بدارند و در آن دکانها و خانها روند و نرخها بخوانند بهاء برسنجند و بنهند و آن متاع بردارند و بروند و هرگز کس آنجا مردم نديده است و اگر کسى چيزى برگيرد و بهاء آنجا ننهد از ميان درخت بيرون نتواند آمدن و هرچند که گردند راه بيرون آمدن نيابند چون متاع را باز بهجا نهند يا بهاء آن، راه يابند و بيرون آيند و اين سخت عجب است' . |
آغاز کتاب به خوبى مىرساند که اين کتابى بوده است که ابوالمؤيد براى ابوالقسم نوحبنمنصور موليٰ اميرالمؤمنين (۳۶۵-۳۸۷) گرد آورده است و تاريخ سيستان نيز در چندجا از چنين کتابى نام مىبرد و گاهى آن را به نام کتاب 'عجايب برّ و بحر' و گاه به نام 'کتاب بلدان' اشاره مىکند و از آن چيزها نقل مىنمايد و از آن چيزها نقل مىنمايد و از آن جمله در صفحهٔ ۱۷ گويد: |
'بوالؤيد گويد و اندر کتاب بُنْدِهْشتِ' - اصل: ابندهشتى - گبرکان نيز بگويد (معلوم مىشود که ابوالمؤيد از بندهشن نقلى کرده است) که يکى چشمه بود در هيرمند برابر بُسْت و آب همى برآمدى و ريگ و زر برآميخته، چنانکه آن روز که کمتر حاصل شدى کم از هزار دينار زر ساو نبودي، افراسياب آن را به بند جادوئى ببست، گفت اين خزينهاى است، و چنين گفتهاند که هم به سرِ هَزاره (يعنى سه هزار سال بعد از زردشت، براى تفصيل رجوع کنيد به: تاريخ سيستان ص ۱۷ حاشيهٔ ۳) باز شود و باز منفعت به حاصل آيد. به مشيةالله و کوه توژکى خود معروف است و مشهور که نقره همى بيرون آمد و اکنون اگر خواهند هم بيرون آيد ... بوالمؤيد ديگر همىگويد که اندر سيستان يکى کوه است که آن همه خماهنست (خماهن سنگى است به غايت سخت و تيرهرنگ به سرخى مايل و به عربى صندل حديدى گويند و بعضى گويند نوعى از آن آهن است) و هر خم آهنى که آن نيک است از آن کوه برخاسته به روزگار' . |
همچنین مشاهده کنید
- حدودالعالم منالمشرق الیالمغرب
- مقدمهٔ شاهنامهٔ منثور (۲)
- ترجمهٔ تاریخ طبری به فارسی تألیف ابوعلی محمدبنمحدالبلعمی (۲)
- ترجمهٔ تفسیر طبری
- ترجمهٔ تاریخ طبری به فارسی تألیف ابوعلی محمدبنمحدالبلعمی
- عجایبالبلدان تألیف ابوالمؤید بلخی
- رسالهٔ استخراج و رسالهٔ شش فصل
- اَلْاَبْنیَه عن حقایِقِالْاَدْویةَ
- مقدمهٔ شاهنامهٔ منثور
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران اسرائیل آمریکا مجلس شورای اسلامی دولت دولت سیزدهم معلمان رهبر انقلاب نیکا شاکرمی مجلس خلیج فارس بابک زنجانی
آتش سوزی تهران پلیس روز معلم زلزله قتل شهرداری تهران سیل آموزش و پرورش قوه قضاییه سلامت دستگیری
قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو خودرو بازار خودرو دلار بانک مرکزی ایران خودرو سایپا کارگران تورم ارز
سریال نمایشگاه کتاب فیلم سینمایی تلویزیون عفاف و حجاب جواد عزتی سینمای ایران سینما دفاع مقدس فیلم موسیقی رسانه ملی
مکزیک
رژیم صهیونیستی فلسطین حماس غزه جنگ غزه نوار غزه انگلیس ترکیه ایالات متحده آمریکا اوکراین یمن افغانستان
پرسپولیس فوتبال سپاهان تراکتور علی خطیر لیگ برتر لیگ برتر ایران رئال مادرید لیگ قهرمانان اروپا باشگاه استقلال بایرن مونیخ باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی تلفن همراه اینستاگرام اپل گوگل همراه اول پهپاد واکسن تبلیغات ناسا نخبگان
سرطان خواب فشار خون کبد چرب بیماری قلبی دیابت کاهش وزن مسمومیت داروخانه