جمعه, ۱۸ خرداد, ۱۴۰۳ / 7 June, 2024
مجله ویستا
عجایبالبلدان تألیف ابوالمؤید بلخی
حتى چنان بود که اين کتاب را در شمار تاريخ بلعمى جاى دهيم - چه ابوالمؤيد از مقدمان عُلَماى زمان سامانيان و از شُعَرا و مورّخان و فاضلان مشهور آن زمان است، و شاهنامهٔ او که ظاهراً به نثر و نظم بوده و کتاب گرشاسب يا گرشاسپنامهٔ او که مأخذ گرشاسپنامهٔ اسدى طوسى است و تاريخ سيستان فصولى از آن روايت کرده است شهرت بهسزائى دارد و عوفى در لبابالالباب (طبع ليدن - ج ۲ ص ۲۶) وى را از شُعَراى زمان سامانيان ياد کرده و قطعهٔ لطيفى نيز بدو نسبت داده است، اما متأسّفانه آثار او همه به تاراج حادثات رفته است و از آنها جز نامى بر جاى نمانده است مگر کتابى ناقص که نسخهٔ خطى از آن در دست نگارنده است موسوم به 'عجايبالبلدان' - اين نام در پشت کتاب ديده شد و در متن کتاب ذکرى از اين نام نيامده است - که بدون شک از تأليفات ابوالمؤيد بوده است. اما در سالهاى بعد ديگران در آن کتاب دستها بردهاند و حوادث سنهٔ ۵۶۲ و شعبان سنهٔ ۶۰۶ در آن کتاب ديده مىشود و معلوم است که مردى از اهل آذربايجان ظاهراً از مردم مراغه درآن کتاب دست داشته است و در تمام کتاب دستکارى شده و از کُهنگى عبارات آن کاسته شده است. |
آغاز اين کتاب: |
'چنين گويد ابوالمؤيد البلخى رحمةاللهعليه که مرا از طفلى هوس گرديدن عالم بود و از بازرگانان و مردم اهل بحث عجايبها بشنيدم و آنچه در کتب خواندم جمله بنوشتم و جمع کردم و از بهر پادشاه جهان امير خراسان ملک مشرق ابوالقسم نوحبنمنصور موليٰ اميرالمؤمنين تا او را از آن مطالعه مؤانست بُوَدْ و حق نعمت او را گزارده باشم که بر من و عالميان واجب است توفيق ميسر باد' . |
آغاز اين کتاب: |
چنين گويد ابومطيع بلخى که در هندوستان درختى است بر سر کوهى در ميان دريا و ميان آن درخت چهل در خانه است ده در دکان از سطبرى آن درخت و آن دکانها هميشه پرمتاعها و قماشها گوناگون و بر هر متاعى بهاء آن نوشته تا هر فقيرى يا اهريمنى (ظ: اميري) و هر کس که متاعى خواهد بخرد و هر جنسى بچند (ظ: بچيند) و آنجا هيچ مردم نباشند چنانچه ايشان را ببينند چون کشتى آنجا رسد بدارند و در آن دکانها و خانها روند و نرخها بخوانند بهاء برسنجند و بنهند و آن متاع بردارند و بروند و هرگز کس آنجا مردم نديده است و اگر کسى چيزى برگيرد و بهاء آنجا ننهد از ميان درخت بيرون نتواند آمدن و هرچند که گردند راه بيرون آمدن نيابند چون متاع را باز بهجا نهند يا بهاء آن، راه يابند و بيرون آيند و اين سخت عجب است' . |
آغاز کتاب به خوبى مىرساند که اين کتابى بوده است که ابوالمؤيد براى ابوالقسم نوحبنمنصور موليٰ اميرالمؤمنين (۳۶۵-۳۸۷) گرد آورده است و تاريخ سيستان نيز در چندجا از چنين کتابى نام مىبرد و گاهى آن را به نام کتاب 'عجايب برّ و بحر' و گاه به نام 'کتاب بلدان' اشاره مىکند و از آن چيزها نقل مىنمايد و از آن چيزها نقل مىنمايد و از آن جمله در صفحهٔ ۱۷ گويد: |
'بوالؤيد گويد و اندر کتاب بُنْدِهْشتِ' - اصل: ابندهشتى - گبرکان نيز بگويد (معلوم مىشود که ابوالمؤيد از بندهشن نقلى کرده است) که يکى چشمه بود در هيرمند برابر بُسْت و آب همى برآمدى و ريگ و زر برآميخته، چنانکه آن روز که کمتر حاصل شدى کم از هزار دينار زر ساو نبودي، افراسياب آن را به بند جادوئى ببست، گفت اين خزينهاى است، و چنين گفتهاند که هم به سرِ هَزاره (يعنى سه هزار سال بعد از زردشت، براى تفصيل رجوع کنيد به: تاريخ سيستان ص ۱۷ حاشيهٔ ۳) باز شود و باز منفعت به حاصل آيد. به مشيةالله و کوه توژکى خود معروف است و مشهور که نقره همى بيرون آمد و اکنون اگر خواهند هم بيرون آيد ... بوالمؤيد ديگر همىگويد که اندر سيستان يکى کوه است که آن همه خماهنست (خماهن سنگى است به غايت سخت و تيرهرنگ به سرخى مايل و به عربى صندل حديدى گويند و بعضى گويند نوعى از آن آهن است) و هر خم آهنى که آن نيک است از آن کوه برخاسته به روزگار' . |
همچنین مشاهده کنید
- مقدمهٔ شاهنامهٔ منثور
- اَلْاَبْنیَه عن حقایِقِالْاَدْویةَ
- ترجمهٔ تفسیر طبری
- حدودالعالم منالمشرق الیالمغرب
- مقدمهٔ شاهنامهٔ منثور (۲)
- ترجمهٔ تاریخ طبری به فارسی تألیف ابوعلی محمدبنمحدالبلعمی
- ترجمهٔ تاریخ طبری به فارسی تألیف ابوعلی محمدبنمحدالبلعمی (۲)
- عجایبالبلدان تألیف ابوالمؤید بلخی
- رسالهٔ استخراج و رسالهٔ شش فصل
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
دورههای مدیریتی دانشگاه تهران
ویزای تضمینی ایتالیا کانادا
انتخابات ریاست جمهوری انتخابات انتخابات ریاست جمهوری 1403 دولت شورای نگهبان شورای حکام دولت سیزدهم فرانسه ریاست جمهوری انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳ سوریه
سلامت هلال احمر هواشناسی تهران شهرداری تهران قتل محیط زیست بیمارستان پلیس راهور سیاست سازمان هواشناسی بارش باران
خودرو حقوق بازنشستگان تلگرام سیستان و بلوچستان قیمت دلار قیمت طلا قیمت خودرو بانک مرکزی دلار ترافیک بازار خودرو سهام عدالت
موسیقی سینما مینو افتاده مجید قناد تلویزیون سینمای ایران فضای مجازی امام خمینی (ره) رسانه ملی
هواپیما
اسرائیل غزه آمریکا رژیم صهیونیستی روسیه فلسطین جنگ غزه لبنان ترکیه حماس جو بایدن طوفان الاقصی
فوتبال ایران پرسپولیس تیم ملی فوتبال ایران تیم ملی ایران استقلال لیگ برتر باشگاه استقلال رئال مادرید باشگاه پرسپولیس رضا درویش والیبال
همستر کامبت هوش مصنوعی اینستاگرام بازی تلگرامی شرکت متا ناسا اینترنت سامسونگ فضا
رژیم غذایی صبحانه فشار خون استرس کبد چرب ویتامین D