فیلم‌های سینمائی

فيلم‌هاى سينمائي، بدون شک به‌نحو بسيار مؤثرى 'جذب‌کنندهٔ جمعيت -crowd puller، ' در نواحى روستائى کشورهاى در حال توسعه هستند. با اين حال، ارزش واقعى آنها در حکم يک وسيلهٔ کمک‌آموزشي، محدود است؛ چون به‌ندرت پيش مى‌آيد که اين فيلم‌ها آنقدر اختصاصى باشند که بتوان موضوعات آنها را به‌طور مستقيم با نيازهاى مردم ناحيهٔ مورد نظر مرتبط کرد. در کشورهائى که صنعت فيلم به‌تدريج در حال شکل گرفتن است، امکان بيشترى وجود دارد که فيلم‌ها مطابق با نيازهائى خاص و با هزينهٔ مناسب ساخته شوند. مضمون محلى چنين فيلم‌هائى معمولاً بسيار جذاب از کار در مى‌ايد و از اين رو، بايد جاى فنون نسبتاً پيچيدهٔ توليد فيلم را پرکند. حتى اگر اين فيلم‌ها صرفاً عدهٔ زيادى را سرگرم کنند و آنها را در يک حالت فکرى مستعد و پذيرا قرار دهند، فرصتى را براى کارکنان ترويج فراهم مى‌اورند تا از اين موقعيت استفاده کنند و پيامى جدى را انتقال دهند.

برخى از مزيت‌هاى استفاده از فيلم‌هاى سينمائي، که بر اساس ارزش آموزشى در مورد آنها قضاوت مى‌شود عبارت است از:

- اين فيلم‌ها حرکت را نشان مى‌دهند و از اين رو، مى‌توان غالباً با همان مهارتى که در نمايش حضورى به‌کار مى‌رود، براى نشان دادن فنون‌کارى در محل‌هاى مناسب، از آنها استفاده کرد.

- شايد براى مردم درک موضوعاتى که توسط فيلم نشان داده مى‌شوند راحت‌تر از درک اين موضوعات از راه ابزارهاى کمک‌آموزشى ثابت باشد؛ دليل اين امر، حرکت و محيطى است که اين موضوعات را در آنجا به‌صورت فيلم درآورده‌اند.

- يک رشتهٔ طولانى از رويدادهائى را که در نمايش نتيجه‌اى اتفاق مى‌افتد، مى‌توان از لحاظ زمانى خلاصه کرد و از آن يک فيلم جالب و سرگرم‌کننده ساخت.

- تا حدودى مى‌توان اين فيلم‌ها را به‌جاى بازديدهاى طولانى و گران به‌کار برد تا بدين‌وسيله تجربه‌ها و موفقيت‌هاى مردم نواحى ديگر را به‌اطلاع مردم محلى رساند.

- با اين فيلم‌ها مى‌توان پيامى را به‌طور يکسان، به تعداد بسيار زيادى از مردم که در محل‌هاى مختلف زندگى مى‌کنند، منتقل کرد.

با اين حال، هميشه اين احتمال وجود دارد که مخاطبان نکاتى از يک فيلم را غلط درک کنند؛ بنابراين، پس از نشان‌دادن هر فيلمي، براى اطمينان از اينکه فيلم مورد نظر تأثير درست خود را داشته است، گفت و گو در مورد فيلم اهميت دارد. اگر فيلم‌ها براى مخاطبانى خاص ساخته مى‌شوند، اين نکته اهميتى خاص مى‌يابد که فيلم‌هاى مذکور پيش از چاپ نهائى دقيقاً مورد تأئيد قرار بگيرند، تا بدين‌وسيله اطمينان حاصل شود که در آنها نکات ترديدآميز يا سردرگم‌کننده، يا صحنه‌هائى غيرقابل قبول براى مخاطبان مورد نظر وجود ندارد.

برخى اشکالات استفاده از فيلم‌هاى سينمائى عبارت است از:

- مردم غالباً اين فيلم‌ها را بيشتر به‌عنوان سرگرمى تلقى مى‌کنند تا آموزش.

با اين همه، ممکن است چيزهائى از آنها ياد بگيرند؛ تلفيقى از فيلم‌هاى تفريحى و آموزشى در يک طرح، غالباً راه مؤثرى براى ارائهٔ پيام است.

- در ناحيه‌هائى که براى ديدن اين فيلم‌ها بيشترين نياز وجود دارد، ممکن است منبع توليد برق وجود نداشته باشد؛ بنابراين يک واحد سيار تأمين برق و احتمالاً حمل و نقل تجهيزات آن مورد نياز است؛ اين کار قاعدتاً بسيار پرهزينه است.

- هزينهٔ ساختن فيلم يا حتى خريدن نسخه‌هائى از فيلم‌هاى موجود بسيار زياد است.

- اگر در محل نمايش، از نسخه‌هاى فيلم‌ها کار زيادى کشيده شود، عمر آنها نسبتاً کوتاه مى‌شود.

- بسيارى از فيلم‌ها به‌عنوان ابزار کمک‌آموزشي، مؤثر نيستند، چون براى برخى مخاطبان، وسيلهٔ آموزشى بسيار سريعى محسوب مى‌شوند؛ ممکن است فعاليتى به صورت بسيار خلاصه نشان داده شود و سپس به‌طور بسيار سريع با صحنه‌اى کاملاً متفاوت ادامه يابد که درک آن صحنه براى مخاطبان روستائى که عادت کرده‌اند سرعت زندگى‌ آنها بسيار آرامتر باشد، مقدور نباشد.

- امروزه تدينگران فيلم به دلائل هنري، غالباً صحنه‌هائى اضافى (برش‌هاى فرعي)-Sidecut، به فيلم مى‌افزايند که اين صحنه‌ها براى مخاطبان روستائى کاملاً غيرقابل درک هستند و از ميزان درک آنها از پيام مى‌کاهند.

برخى ملاحظات و پيشنهادها در خصوص کاربرد فيلم‌هاى سينمائى در طرح‌هاى ترويج عبارت است از:

- بايد حرکت و فعاليتکافى در فيلم وجود داشته باشد تا کاربرد آن را توجيه کند.

- به‌منظور انجام مطالعه، فيلم‌هائى که در همان محل ساخته مى‌شوند، غالباً مؤثرتر هستند؛ حتى اگر اين فيلم‌ها با همان مهارتى که فيلم‌هاى بيرون از آن ناحيه ساخته مى‌شوند، توليد نشده باشند.

- مى‌توان فيلم‌هاى صامت را (که اينک نادر هستند) همراه با شخصى که تفسيرى را به لهجهٔ محلى ارائه مى‌دهند، نشان داد. سرعت اين نوع فيلم‌ەا کمتر از فيلم‌هاى صدادار است، ولى بسيارى از پروژکتورها را مى‌توان براى اين کار تنظيم کرد.

- فيلم‌هائى که زبان خارجى در آنها به‌کار رفته است، غالباً در صورتى ارزش دارند که صداى تفسير آن را کم کنيد و به‌جاى آن تفسيرى را با صداى فردى که به لهجهٔ محلى سخن مى‌گويد، پخش کنيد؛ احتمال دارد که اصطلاحات به‌کار رفته قابل فهم باشند و يک متصدى با استعداد مى‌تواند به‌زودى ميزان قابل توجهى از مهارت ارائه تفسير را کسبت کند.

- هيئت‌هاى ديپلماتيک و سازمان‌هاى بين‌المللى غالباً از کتابخانه‌هاى بزرگى نگهدارى مى‌کنند که مى‌توان از آنها فيلم‌ها را معمولاً بدون پرداخت هزينه‌اى به امانت گرفت.