موسیقی و جامعهٔ رنسانس

رنسانس موسیقی میان سال‌های ۱۴۵۰ تا ۱۶۰۰ رخ داد. (برخی مورخان، آغاز رنسانس را از ۱۴۰۰ قرار داده‌اند). در این زمان، افق‌های موسیقی نیز، مانند دیگر هنرها، به‌گونه‌ای بس چشمگیر گسترش یافته بود. اختراع چاپ، سبب رواج بیشتر موسیقی و نیز افزایش شمار آهنگسازان و اجراء‌کنندگان شده بود.

در دورهٔ رنسانس، همساز با آرمان 'انسان جهانی' از هر تحصیل کرده‌ای انتظار می‌رفت که تعلیم موسیقی دیده باشد. کاستیلیونه (Baldassare Castiglione) در کتاب درباریان (Book of the Courtier) ،(۱۵۲۸) می‌نویسد: 'درباری که موسیقی نداند خوشایند من نیست' . در راهنمائی‌های پرداخت صحنه در آثار شکسپیر، بیش از ۳۰۰ بار به لزوم همراهی موسیقی اشاره شده و در نمایشنامه‌های او ستایش‌های زیبا از موسیقی فراوان است:

	آن کس که بهره‌ای از موسیقی ندارد، آنکه هماهنگی نغمه‌های دلنشین موسیقی دگرگونش نکند، به‌کار خیانت، تباهی و فساد می‌آید.
	(تاجر ونیزی)

در این دوره نیز، موسیقیدانان همچون گذشته در کلیساها، قصرها و شهرها سرگرم کار بودند. در این زمان، شمار همسرایان کلیسا افزایش یافت. (شمار آوازخوانان گروه همسرایان پاپ در رُم از ده آوازخوان در ۱۴۴۲، به بیست‌وچهار آوازخوان در ۱۴۸۳ افزایش یافت) گرچه در قرون وسطا موسیقی پُلی‌فونیک کلیسائی به‌طور معمول توسط چند تک‌خوان اجراء می‌شد، اما در دورهٔ رنسانس، این موسیقی به‌وسیلهٔ تمام گروه همسرایان (مرد) به‌ اجراء درمی‌آمد. کلیسا حامی مهم موسیقی باقی ماند، اما فعالیت موسیقائی کم‌کم به ‌دربارها انتقال یافت. پادشاهان، شاهزاده‌ها و دوک‌ها بر سر تصاحب عالی‌ترین آهنگسازان با یکدیگر به رقابت می‌پرداختند. شمار موسیقیدانان درباری، آوازخوان و نوازنده، از ده تا شصت تن در نوسان بود. زنان، در اواخر رنسانس در مقام آوازخوانانی برجسته در چندین دربار ایتالیائی به‌کار اشتغال داشته‌اند. سرپرست موسیقی دربار می‌باید به تصنیف موسیقی غیرمذهبی برای تدارک تفریح و سرگرمی اشراف، و نیز آثار مذهبی برای مراسم نیایش ویژهٔ دربار می‌پرداخت. اشراف، اغلب نگام سفر از قلعه‌ای به قلعهٔ دیگر، موسیقیدانان خود را نیز همراه می‌بردند.

موسیقیدانان شهر در دورهٔ رنسانس، به اجراء موسیقی در اجتماع‌های شهر، مراسم ازدواج و آئین‌های مذهبی می‌پرداختند. موسیقیدانان، به‌طور عام، از شأنی والاتر و درآمدی بیش از گذشته برخوردار بودند و این مایهٔ خرسندی آنها بود. آهنگسازان، دیگر به گمنامی بسنده نمی‌کردند؛ آنها نیز مانند دیگر هنرمندان، در پی کسب افتخار و سرافرازی برای خود و آثارشان بودند.

بسیاری از آهنگسازان برجستهٔ رنسانس، برخاسته از مناطقی در جنوب دریای شمال (فلاندر) بودند؛ مناطقی که اکنون شامل بخش‌هائ از هلند، بلژیک، و شمال فرانسه است. این آهنگسازان فلاندری در سراسر اروپا، به‌ویژه ایتالیا که به مرکز مهم موسیقی در سدهٔ شانزدهم بدل شده بود، اعتبار و احترام بسیار و منصب‌هائی مهم یافتند. آلمان، انگلستان و اسپانیا نیز از کشورهائی بودند که حیات موسیقائی پویا داشتند.