اخبار تلویزیون و یادگیری مسائل سیاسی

اکثر بزرگسالان تلويزيون را در سطحى وسيع به مثابهٔ منبع اصلى دريافت خبر مى‌شناسند. بيشتر اخبار تلويزيون حول محور مملکتى و فعاليت‌هاى سياسى مى‌چرخد. بنابراين، منطقى است اگر تصور کنيم که تلويزون مى‌تواند نقش مهمى در تقويت دانش سياسى بينندگان جوان ايفا کند.

اگرچه اخبار در ميان برنامه‌هاى مطلوبى که کودکان ذکر مى‌کنند، ديده نمى‌شود، هر آنچه بزرگ‌تر مى‌شوند و به دوران نوجوانى مى‌رسند به‌تدريج بيشتر و بيشتر اخبار را مى‌بينند. يک جنبه از توسعه، جامعه‌پذيرى سياسى کودکان است که به‌واسطهٔ آن جوان‌ها دربارهٔ محيط سياسى خود چيزهايى مى‌آموزند و شروع به شکل دادن افکار سياسى خود مى‌کنند. والدين و مدرسه، از جمله منابع شناخته شده‌اى هستند که در شکل‌گيرى افکار سياسى نوجوانان تأثير دارند، اما شواهدى هم وجود دارد که نشان مى‌دهد اين رسانه نيز مى‌تواند نقش مهمى ايفا کند.

پژوهشگران مشاهده کرده‌اند که آگاهى سياسى در خلال سال‌هاى دبستان ايجاد مى‌شود. کودکان در اين دوران مى‌توانند وابستگى‌هاى احساسى خود نسبت به شخصيت‌ها و نهادهاى سياسي، و نيز ميزان شناخت خود از آنها را به‌وضوح بيان کنند. اين حمايت و جانبدارى سياسى در ابتدا مبهم و بيمار‌گونه (ill - formed) است. اما در خلال نوجوانى علايمى از خود نشان مى‌دهند مبنى بر اينکه در حال به‌دست آوردن درک صحيحى از سياستمداران، دولت و فرآيند سياسى هستند. وابستگى‌هاى سياسى حزبي، اغلب به‌وسيلهٔ خانواده شکل مى‌گيرد. اگرچه، علوم سياسى کودکان و نوجوانان، به استفادهٔ آنها از رسانه‌هاى جمعى و به‌خصوص به‌علاقهٔ آنها به اخبار و امور جاري، بستگى دارد.

تماشاى اخبار تلويزيون مى‌تواند در آموزش سياسى جوانان نقش داشته باشد و گواهى است بر تأثير نوعى تأثير اطلاعاتى که تلويزيون مى‌تواند روى آنها داشته باشد. در حالى که ممکن است اين تأثير هميشه نيرومند نباشد؛ اما وجود دارد. اگرچه صاحبنظران هميشه موافق اهميت نقش تلويزيون به‌عنوان منبع يادگيرى مسائل سياسى نبوده‌اند، از نظر برخي، تأثير تلويزيون، تأثيرى اساسى و مهم است، حال آنکه از نظر ديگران نقش تلويزيون در درجه دوم اهميت، بعد از منابع ديگر، قرار مى‌گيرد.

تنها يک چيز رامى‌توان با اطمينان بيان کرد؛ تلويزون قابليت زيادى براى در اختيار گذاشتن دست‌کم مقدارى اطلاعات دربارهٔ دولت و امور سياسى را داراست. چنين عناوينى هر شب، به‌وسيلهٔ اخبار و برنامه‌هايى که به امور جارى مى‌پردازند، تحت پوشش قرار مى‌گيرند و در زمانى پخش مى‌شوند که ميليون‌ها بينندهٔ جوان در حال تماشاى تلويزيون هستند. آن دسته از بينندگان جوانى که به تماشاى اين برنامه‌ها علاقهٔ خاصى دارند، بيشتر از کسانى که توجه زيادى به اين مسائل نمى‌کنند دربارهٔ دولت و رهبران سياسي، اطلاعات به‌دست مى‌آورند.

يکى از مطالعات اوليه آمريکايى آشکار ساخته است که بيش از نيمى از نمونه برگزيدهٔ کودکان، اظهار کرده‌اند که بيشتر اطلاعات خود را دربارهٔ رئيس‌جمهور و نخست‌وزير، ازتلويزيون کسب کرده‌اند. ۳۰ درصد از آنها تلويزيون را به‌عنوان مهم‌ترين منبع اطلاعات دربارهٔ کنگره نام بردند، و ۲۱ درصد، آن را به‌عنوان منبع اطلاعات دربارهٔ دادگاه عالى ذکر کردند. روزنامه و مجله به‌عنوان منابع بسيار مهم‌تر اطلاعات دربارهٔ انتخابات، کانديداها و مسائل مرتبط با آنها ذکر شدند و تلويزون در اين ارتباط با فاصله بسيار زياد، در رده دوم جاى مى‌گيرد.

بينش بيشتر نسبت به اين مسئله با مطالعه روى کودکان ۹ تا ۱۲ ساله‌اى به‌دست آمد که بر به‌دست آوردن اطلاعات از طريق روزنامه و تلويزيون متکى بودند. از اين کودکان دربارهٔ نحوه آشناييشان با يک حزب و اينکه به چه حزبى رأى خواهند داد، و نيز دربارهٔ آگاهى آنها از علايق حزبي، قانون و نقش دولت در اجراى قانون، سئوال کردند. آشنايى هواخواهانه و درک اين کودکان نسبت به سياست حزبى بسيار متفاوت بود و بستگى به ميزان تماشاى تلويزيون و نيز روزنامه خواندن آنها داشت و هرچه کودکان به هر يک از اين منابع خبرى بيشتر رجوع مى‌مردند، اطلاعاتشان در اين‌باره بيشتر بود. هنگام رأى دادن نيز، جانبدارى از حزبى خاص، به هر دو اين رسانه‌ها بستگى داشت. در اين ارتباط، علاقهٔ سياسى به‌عنوان عامل مهم شناسايى شد، چرا که واسطه‌اى بود بين علم به فرآيندهاى قانونى و ميزان تماشاى اخبار تلويزيون يا خواندن اخبار روزنامه. استفادهٔ روزافزون از اين دو منبع خبري، تنها در ميان کودکانى از نظر آگاهى نسبت به جريانات قانونى تفاوت ايجاد مى‌کرد که از قبل به اين موضوعات علاقه‌مند بودند.

مطالعه‌اى که در انگلستان صورت گرفت، شواهد ضعيفى ارائه داد مبنى بر اينکه تماشاى اخبار تلويزيون در ميان بزرگسالان، به اين امر ارتباط دارد که چقدر دربارهٔ سياست بدانند. نوجوانان ۱۶ تا ۱۸ سال پرسشنامه‌هايى دريافت کردند که پنج عرصهٔ علم سياسى را مى‌سنجيد:

- شناسايى سياست‌هاى حزبى

- شناسايى رهبران برجستهٔ سياسى

- شناسايى رهبراين سياسى منطقه‌اى

- آگاهى نسبت به مسائل پارلمانى و سياست منطقه‌اى

- آگاهى نسبت به اينکه چه کسى مسؤول خدمات عمومى مختلف است

از آنها همچنين خواسته شد تا علاقهٔ خود را نسبت به امور سياسي، اقتصادى و امور جارى و نيز، ميزان استفاده از تلويزيون، راديو و روزنامه نشان دهند. علاقه به سياست به‌عنوان بهترين نشانهٔ آگاهى سياسى شناخته شد، در حالى که مسايل جنسى و تماشاى جدى‌تر اخبار تلويزيون و صحبت با ديگران دربارهٔ سياست، شاخص‌هاى ضعيف‌‌ترى شناخته شدند.

بهترين راه براى دانستن اينکه آيا تلويزيون تأثيرى بر افزايش آگاهى سياسى کودکان دارد، اين است که تماشاى تلويزيون ورشد آگاهى سياسى کودکان را در طول زمان، و بر روى گروه خاصى از کودکان و جوانان مطالعه کنيم. تحقيقى که در آمريکا انجام شد، کودکان ۵ تا ۱۰ سال را در طول يک دورهٔ يک ساله مطالعه کرد. پژوهشگران پرسشنامه‌هايى را در دو شرايط، به فاصلهٔ يک سال، به کودکان دادند، و از آنها پرسيدند که آيا دربارهٔ رخدادهاى خبرى با والدين يا دوستان خود بحث مى‌کنند، آيا علاقهٔ خاصى به انواع به‌خصوصى از عناوين خبرى دارند و آيا هيچ‌وقت سعى کرده‌اند بعد از ديدن خبرى در تلويزيون، دربارهٔ آن موضوع چيزهايى بيشترى دريابند؟ همچنين از کودکان سئوال شد که آيا اخبار شبکه تلويزيون، دربارهٔ آن موضوع چيزهاى بيشترى دريابند؟ همچنين از کودکان سئوال شد که آيا اخبار شبکه تلويزونى را که هر شب براى بزرگسالان پخش مى‌شود، تماشا مى‌کنند، يا بريده‌هاى خبرى خاصى که براى گروه سنى خود آنها طراحى شده‌اند و در صبح شنبه پخش مى‌شود، مى‌بينند؟ (در زمان انجام اين مطالعه، شبکه سي.بي.اس درايالات متحده. اخبار ورزشى دو دقيقه‌اى را به شکل خاصى تهيه کرده بود و هر نيم ساعت يک بار در خلال برنامه‌هاى سرگرم کننده صبح‌هاى شنبه و يک‌شنبه، پخش مى‌کرد).

ميزان علم سياسى و خبرى کودکان ۹ تا ۱۰ سال و تمايل براى بحث با ديگران دربارهٔ اخبار، در ميان کودکانى که هم اخبار مخصوص کودکان را بيشتر تماشا مى‌کردند و هم اخبار بزرگسالان را مى‌ديدند، بيشتر بود. در ميان کودکان خردسال‌تر، تماشاى بيشتر اخبار، بيشتر با داشتن علم بهتر نسبت به موج دوم مصاحبه‌ها (و نه اول)، و نيز با علاقه به امور دولتى و بحث دبارهٔ اخبار با ديگران، ارتباط داشت.

اين يافته‌ها نشان داد که بيش از نيمى از کودکان گاه‌گاه يا اغلب برنامهٔ اخبار تلويزيون را تماشا مى‌کردند و نيز تماشاى اخبار گزارش شده، به بالاتر رفتن علم سياسى فرد، علاقه و اطلاعات‌جويى او کمک کرده است. با بررسى اينکه چگونه اين دو چيز در طول زمان دگرگون مى‌شده‌اند، روشن شد که اين تأثير از تماشاى اخبار نشئت گرفته است، تا بتوانند آگاهى سياسى بيشترى به‌دست آورند. بينندگان جوان در طول زمان علم بيشترى دربارهٔ سياست پيدا کرده‌اند. هيچ نشانه‌اى وجود نداشت مبنى بر اينکه کودکانى که از آغاز آگاه بودند، به‌طور الزامى اخبار تلويزيون را بيشتر تماشا مى‌کردند.